RM-2A, 1959

Rakieta doświadczalna. Polska.
Rakieta doświadczalna RM-2A. (Źródło: rys. Krzysztof Luto).
Zgodnie z pierwotnymi założeniami ”Programu RM”, po rakiecie RM-1 miała być zrealizowana rakieta dwustopniowa RM-2. Jednak podjęcie tego zadania od razu po próbie RM-1 było zbyt trudne. Należałoby rozwiązać liczne nowe problemy. Zdecydowano się na budowę rakiety, będącej tylko częściowym modelem funkcjonalnym rakiety RM-2. Powstała rakieta dwuczłonowa, złożona ze stopnia pierwszego, napędowego, oraz członu beznapędowego, oddzielanego w locie. Był on wyposażony odpowiednio do doświadczeń z zakresu śledzenia toru lotu. Ze względu na konieczność zbadania kilku wariantów rozwiązań zdecydowano się na budowę 3 rakiet. Konstrukcję rakiety opracował mgr inż. Jacek Walczewski.

Podczas budowy rakiet RM-2A zamawiano poszczególne elementy, zwłaszcza większe, u różnych dogodnych wykonawców. We własnym zakresie wykonywano wszystkie mniejsze części, przeprowadzano montaż i dopasowanie całości oraz wykonywano prace wykończeniowe. Stało się to możliwe dzięki uzyskaniu przez Komórkę Techniki Rakietowej i Fizyki Atmosfery AGH własnego lokalu, gdzie utworzono warsztat i laboratorium.

Start rakiet RM-2A odbył się 7.09.1959 r. na Pustyni Błędowskiej. Start rakiety nr 1, wyposażonej w ładunek dymny i bezwładnikowy mechanizm rozłączania stopni, odbył się o godzinie 17.51. Rozłączenie stopni nie nastąpiło. Start rakiety nr 2, wyposażanej w smugacze świetlne i czasowe urządzenie rozłączania stopni, nastąpił o godzinie 22.30. Lot był w całości prawidłowy. Rakieta nr 3 była wyposażona w smugacze oraz bezwładnikowy mechanizm rozłączania stopni. W związku z nierozłączeniem stopni rakiety nr 1, wymieniono bezwładnikowe urządzenie rozłączania na urządzenie czasowe. Rakieta nr 3 wystartowała o godzinie 0.30 w dniu 8.09. z wyposażeniem identycznym, jak rakieta nr 2. Lot rakiety był w całości prawidłowy. Uzyskano widoczność rakiet na całym niemal torze.

Próba rakiet RM-2A oznaczała wielki krok naprzód i to jednocześnie w kilku dziedzinach. Najważniejszym osiągnięciem było pomyślne rozwiązanie problemu śledzenia rakiet i pomiarów toru lotu. Dalszym rozwojem konstrukcji była rakieta RM-2P.

Konstrukcja:
Rakieta dwuczłonowa, stopień pierwszy napędowy, oraz drugi człon beznapędowy.
Stopień pierwszy składał się z silnika S-2, na którym za pośrednictwem blaszanej tulei zmontowano zespół 4 dużych stateczników wykonanych ze sklejki. Z przodu była osadzona tuleja zespołu połączenia stopni. Z boku dyszy zamontowano smugacz świetlny, ułatwiający śledzenie lotu stopnia pierwszego. Średni ciąg silnika- 2157 N (220 kG), czas pracy- 0,9 s.
Człon beznapędowy stanowił pod względem sylwetki zewnętrznej dość dokładny odpowiednik rakiety RM-1. Starano się, aby również masa tego członu odpowiadała masie rakiety RM-1. Korpus członu był wykonany z toczonej rury stalowej, zamkniętej z przodu drewnianym stożkiem. Rura wewnątrz była pusta, co ułatwiało zamontowanie w niej dowolnego wyposażenia. Jako wyposażenie 2 rakiet przygotowano tuleje stalowe z umieszczonymi szeregowo smugaczami świetlnymi. Dla jednej rakiety przewidziano ładunek masy dymotwórczej.
Zespół rozłączania stopni składał się z kadłuba, tłoka, ładunku prochowego oraz zespołu automatyki, włączającej zapłon ładunku prochowego, rozdzielającego stopnie. Kadłub zespołu rozłączania miał postać tulei stalowej, w przedniej części wytoczonej wewnątrz stożkowo; w tym stożkowym gnieździe była osadzona tylna ,część członu drugiego. Wnętrze tulei przegrodzone było płytką stalową, spełniającą rolę tłoka, wypychającego człon drugi z jego gniazda. W komorze, utworzonej przez dolną część tulei i tłok, znajdował się ładunek prochowy, którego zapalenie powodowało wzrost ciśnienia i rozłączenie stopni za pośrednictwem tłoka. W komorze, obok ładunku prochowego, znajdował się również element, służący do zapalania ładunku rozłączającego w odpowiednim czasie. Przygotowano do próby dwie wersje. Pierwsza wersja to mechanizm bezwładnikowy, który po ustaniu przyspieszenia, spowodowanego działaniem silnika, miał włączać zapłon prochu. Drugą wersję stanowiło urządzenie czasowe, włączające rozdzielanie w żądanym czasie po starcie. Urządzenie składało się z odcinka lontu, zapalanego elektrycznie przed startem rakiety.

Dane techniczne RM-2A (wg [1]):
Długość całkowita- 1410 mm.
Masa startowa- 11,5-11,7 kg.
Pułap- ok. 1100-1500 m.

Człon napędowy:
Długość- 587 mm, średnica- 82 mm, rozpiętość stateczników- 325 mm.
Masa paliwa- 1,2 kg, masa startowa- 7,0-7,2 kg.

Człon beznapędowy
Długość- 873 mm, średnica- 75 mm, rozpiętość stateczników- 180 mm.
Masa- 4,3-4,7 kg.

Źródło:

[1] Walczewski J. ”Polskie rakiety badawcze.”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1982.
[2] Elsztein P. ”Polska w Kosmosie”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1978.
blog comments powered by Disqus