RM-1A, 1960

Rakieta doświadczalna. Polska.
Rakieta doświadczalna RM-1A. (Źródło: rys. Krzysztof Luto).
Pomyślny start rakiety RM-1 zachęcił konstruktora do dalszego wykorzystania tej rakiety, nie tylko jako najwyższego stopnia rakiet wielostopniowych (jak to było planowane), ale również jako rakiety doświadczalnej. Wnioski z próby rakiety RM-1 kazały zwrócić baczną uwagę na problem śledzenia rakiet w locie. Opracowano program badań, z zastosowaniem metod optyczno-fotograficznych i radiowych. Rakieta RM-1 miała służyć jako nośnik niektórych typów ładunków doświadczalnych tego programu.

W maju 1959 r. mgr inż. Jacek Walczewski zaprojektował zmodernizowaną wersję RM-1A. Wprowadzono dyszę wkręcaną na gwint oraz korpus toczony z zewnątrz, o zmiennej średnicy i gwintach wewnętrznych na obu końcach. Zmniejszono nieco przekrój krytyczny dyszy (ze średnicy 17 mm na 15,9 mm). Stateczniki były zespołem zgrzewanym na tulei z blachy wciskanym na korpus silnika. Przewidziano tulejki dla smugaczy świetlnych na końcach dwóch stabilizatorów, oraz możliwość stosowania różnych typów wymiennych głowic o objętości znacznie powiększonej w stosunku do głowicy RM-1. Planowano realizację co najmniej 3 typów głowic: ze smugaczami pirotechnicznymi lub innym źródłem światła (dla śledzenia optyczno-fotograficznego), z miniaturowym nadajnikiem radiowym dla doświadczeń z zakresu telemetrii i radiowych pomiarów toru lotu, oraz głowice, odrzucaną i odzyskiwaną na spadochronie, dla prób systemów odzyskowych. Nie wszystkie z wprowadzonych zmian konstrukcyjnych okazały się szczęśliwe. Zespół stateczników w nowym wykonaniu był nadmiernie ciężki. Pomysł toczenia korpusu silnika z zewnątrz doprowadził do nadmiernego osłabienia komory silnika po jednej stronie.

W 1959 r. w Krakowskim Zjednoczeniu Przemysłu Terenowego wykonano części metalowe do 3 sztuk rakiet RM-1A. Szybowcowy Zakład Doświadczalny w Bielsku-Białej wykonał 3 egzemplarze korpusów głowic z masy plastycznej, zbrojonej włóknem szklanym. Opracowanie głowic i próby w locie planowano na rok 1960. Likwidacja Komórki Techniki Rakietowej i Fizyki Atmosfery AGH przekreśliła te plany. Pod koniec 1960 r. na zlecenie Ligi Przyjaciół Żołnierza przygotowano pokaz startu rakiet pod Warszawą. Postanowiono wykorzystać do tego celu jedną z rakiet RM-1A. Rakietę postanowiono wyposażyć w bardzo bogaty zestaw świetlnych smugaczy pirotechnicznych, mających znaczyć tor lotu podczas próby w nocy. Spodziewano się, że cały tor lotu, aż do upadku, będzie znaczony światłem smugaczy i dostępny dla obserwacji wizualnej i fotograficznej.

Start przygotowano w godzinach wieczornych 2.12.1960 r. Niestety, po włączeniu zapłonu silnika nastąpiło rozerwanie bocznej ścianki korpusu. Rakieta wypaliła się na wyrzutni. Pozostałych dwóch egzemplarzy nie próbowano już wykorzystywać. Jeden z nich, z makietą głowicy, znajduje się w Muzeum Lotnictwa i Astronautyki w Krakowie.

Konstrukcja:
Silnik S-1 o średnicy 62/58 mm. W tylnej części korpusu umieszczono dyszę, toczoną ze stali. Przed dyszą był umieszczony ruszt ze stali żaroodpornej, stanowiącej tylne osadzenie ładunku paliwa. Przednim osadzeniem ładunku były cztery wygięte z drutu łapki, wspawane do wnętrza komory i centrujące laskę paliwa. Od przodu do korpusu wspawano pierścień gwintowany, do którego wkręcano zamknięcie przednie silnika, w którym osadzony był zapłonnik z prochu czarnego. Średni ciąg- 1372 N (140 kG), czas pracy- 1,4 s.
Z przodu korpusu silnika osadzona była głowica z masy plastycznej, zbrojonej włóknem szklanym.
Zespół czterech stabilizatorów z blachy stalowej zgrzewanych na tulei z blachy wciskanym na korpus silnika. Tylne części stabilizatorów odgięte były pod kątem 5° w celu nadania rakiecie ruchu obrotowego.

Dane techniczne RM-1A (wg [1]):
Długość- 1030 mm, średnica- 65 mm, rozpiętość stateczników- 235 mm.
Masa paliwa- 1,03 kg, masa startowa- 8,0 kg.

Galeria

  • Pracownicy Doświadczalnego Ośrodka Rakietowego przy wyrzutni z rakieta RP-3. Po prawej jeden z pracowników z rakietą RM-1A. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 43/1963).

Źródło:

[1] Walczewski J. ”Polskie rakiety badawcze.”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1982.
[2] Elsztein P. ”Polska w Kosmosie”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1978.
blog comments powered by Disqus