Vickers Armstrong "Viscount", 1948

Samolot pasażerski. Wielka Brytania.
Samolot pasażerski Vickers Armstrong ”Viscount 804” Polskich Linii Lotniczych ”Lot”. (Źródło: Jońca A. ”Samoloty linii lotniczych 1957-1981”. Seria ”Barwa w lotnictwie polskim” nr 5. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. Warszawa 1986).

Pod koniec II wojny światowej obradowała w Wielkiej Brytanii komisja pod przewodnictwem lorda Brabazon of Tara, nad przyszłym rozwojem lotnictwa cywil­nego. Jedno z jej założeń, oznaczone kryptonimem Brabazon II B, dotyczyło samolotu pasażerskiego średniego zasięgu z napędem turbośmigłowym. Prace nad realizacją tego samolotu podjęto w 1945 r. w zakładach Vickers- Armstrong Limited. Projekt oznaczony numerem 609 nosił początkowo nazwę „Viceroy” (wicekról). Przewidziano użycie 4 turbośmigłowych silników Rolls Royce „Dart”, które wówczas rozwijały zaledwie po 600 kW, wobec czego liczbę pasażerów ograniczono do 24. Wkrótce jednak uzyskano dla wersji „Dart 502” moc 750 kW i można było zwiększyć liczbę miejsc do 36. W takiej postaci samolot otrzymał nazwę Viscount 630” (wicehrabia). Prototyp został oblatany 16.07.1948 r. jako pierwszy na świecie cywilny samolot z napędem turbośmigłowym. W 1950 r. przeszedł próbną eksploatację na linii Londyn- Paryż.

W 1950 r., jeszcze przed oblataniem pierwszego prototypu, powstała wersja ”Viscount 700” z kadłubem przedłużonym o 2 m i rozpiętością zwiększoną o 1,5 m. Nowy samolot mógł zabierać 40- 48 pasażerów. Jej prototyp oblatano 28.00.1950 r. z silnikami „Dart 504” o mocy  1100 kW każdy. Wiosną 1953 r. ”Viscount 701” wszedł do użytku na regularnych liniach pasażerskich. Ogółem zbudowano 287 samolotów serii ”Viscount 700” (w wersjach od ”Viscount 700” do ”Viscount 797”).

W dniu 27.07.1956 r. została oblatana nowa, 52- 70-miejscowa wersja, oznaczona ”Viscount 800” z kadłubem przedłużonym o 1,2 m, a w 1958 r. pierwsze seryjne egzemplarze tej odmiany weszły do użytku na liniach. Ogółem zbudowano 151 samolotów serii ”Viscount 800” (w wersjach od ”Viscount 802” do ”Viscount 840”). Moc silników stosowanych na ”Viscountach” wzrosła z 1030 kW (1400 KM) w pierwszych egzemplarzach do 1544 kW (2100 KM) w ostatnich. Spośród samolotów ”Viscount” serii 800 tylko trzy zbudowano w wersji ”Viscount 804” dla angielskich linii Transair, przemianowanych później British United Aircraft (BUA). Pierwszy z nich został oblatany 31.08.1957 r., drugi- 18.09.1957 r., a trzeci- 15.04.1958 r.

W 1961 r. (wg [5]- 1964 r.) zakończono produkcję samolotów ”Viscount” po zbudowaniu 438 (wg [5]- 444) egz. Tym samym, był to samolot pasażerski wyprodukowany w latach 1945-1961 w największej liczbie egzemplarzy. Znalazł zastosowanie na liniach 45 przedsiębiorstw lotniczych. W 1973 r. jeszcze 229 samolotów ”Viscount” znajdowało się w użyciu, a w 1977 r.- 109 egz.

W Polsce.

Inż. Janusz Lange był zatrudniony od 12.1940 r. do 06.1947 r. w wytwórni Vickers Armstrong w Weybridge jako kierownik grupy w biurze technicznym. Pracował nad rozwojem konstrukcji bombowców Vickers Armstrong ”Wellington” i Vickers ”Warwick”. Pod koniec wojny pracował przy projektowaniu samolotów pasażerskich Vickers Armstrong ”Viking” i Vickers Armstrong ”Viscount”.

Jesienią 1962 r. Polskie linie Lotnicze ”Lot” odkupiły od angielskich linii British United Aircraft (BUA) 3 turbośmigłowe samoloty Vickers Armstrong ”Viscount 804”. Pierwszy z nich przybył do Warszawy w październiku 1962 r., drugi w listopadzie, a trzeci na początku grudnia. Otrzymały one znaki reje- stracyjne: SP-LVA, -LVB i -LVC. W dniu 1.12.1962r., wprowadzono do użytku na liniach. W dniu 19.12.1962 samolot SP-LVB rozbił się przy podejściu do lądowania w pobliżu lotniska Okęcie. Zginęła 5-osobowa załoga oraz wszyscy pasażerowie. Pozostałe dwa samoloty były eksploatowane intensywnie przez kilka lat. W dniu 20.08.1965 r. samolot SP-LVA, lecący bez pasażerów z Francji do kraju, uległ rozbiciu koło Jeuk i St. Troud w pobliżu granicy belgijsko-holenderskiej. Zginęła cała załoga. Samolot SP-LVC był używany do końca 1966 r. i w styczniu 1967 r. został sprzedany do Nowej Zelandii.

Konstrukcja:
Wolnonośny dolnopłat o konstrukcji metalowej. Załoga- 3 osoby, pasażerów- 56.
Płat trójdzielny,o obrysie trapezowym, posiadał dźwigar główny oraz dwa dźwigarki pomocnicze: przedni i tylny. Pokrycie gęsto podparte rozstawionymi żebrami. Klapy dwuszczelinowe, lotki typu Westland-Irving. Klapy i lotki kryte blachą.
Kadłub o przekroju kołowym, półskorupowy. Kabina zakryta, ciśnieniowa. Kabina załogi miała charakterystycznie ukształtowany dach w postaci jakby owiewki wystającej z obrysów kadłuba.
Usterzenie klasyczne, wolnonośne, o obrysie trapezo­wym. z zaokrąglonymi końcami. Usterzenie poziome ze wzniosem. Stery kryte blachą.
Podwozie trójpodporowe z przednim podparciem, chowane w locie.

Wyposażenie: pilot automatyczny, urządzenia radionawigacyjne pozwalające na wykonywanie lotów bez widoczności ziemi.
Instalacje: hydrauliczna, przeciwoblodzeniowa.

Napęd- 4 silniki turbośmigłowe:
- ”Viscount 804”- Rolls-Royce ”Dart 6” Mk. 510 o mocy startowej 1280 kW (1740 KM) i mocy trwałej 1096 kW (1490 KM) każdy.

Dane techniczne ”Viscount 804” (wg [4]):
Rozpiętość- 28,56 m, długość- 26,1 m, wysokość- 8,12 m, powierzchnia nośna- 89,5 m2.
Masa własna- 18 260- 18 400 kg, masa użyteczna- 11 000 kg, masa całkowita- 29 260 kg.
Prędkość maksymalna- 670 km/h, prędkość przelotowa- 425- 515 km/h, prędkość lądowania- 220 km/h, wznoszenie- 7,0 m/s, pułap- 7600 m, zasięg z pełnym ładunkiem- 1100 km, zasięg max- 2400 km.

Dane techniczne ”Viscount 810” (wg [5]):
Rozpiętość- 28,6 m, długość- 26,1 m, wysokość- 8,2 m, powierzchnia nośna- 89,5 m2.
Masa własna- 18 855 kg, masa startowa max- 32 885 kg.
Prędkość przelotowa max- 565 km/h, pułap- 7620 m, zasięg z pełnym ładunkiem- 2775 km.

Galeria

  • Samolot pasażerski Vickers Armstrong ”Viscount 804” Polskich Linii Lotniczych ”Lot”. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 26/1964).
  • Vickers Armstrong ”Viscount”, rysunek w trzech rzutach.  (Źródło: Skrzydlata Polska nr 10/1990).

Źródło:

[1] Ziółkowski J. ”Na lotowskich szlakach.”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1989.
[2] Liwiński J. ”Flota linii lotniczych 2006”. Lotnictwo nr 12/2006.
[3] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
[4] Mikulski M., Glass A. ”Polski transport lotniczy 1918-1978”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1980.
[5] J. Ś. „Pasażerski  Vickers Viscount”. Skrzydlata Polska nr 10/1990.
blog comments powered by Disqus