Tański "Śrubowiec", 1908

Śmigłowiec pionierski. Polska.
Śmigłowiec ”Śrubowiec” konstrukcji Czesława Tańskiego. (Źródło: archiwum).
W 1901 r. Czesław Tański zainteresował się śmigłowcami. Opracował wtedy propozycję, złożoną armii carskiej, zbudowania dwuwirnikowego współosiowego śmigłowca o powierzchni wirnika 12 m 2, masie własnej 246 kg, napędzanego silnikiem parowym lub naftowym o mocy 25 KM. Propozycja nie została przyjęta.

Po uzyskaniu pozytywnych wyników prób z modelami Tański przystąpił w 1907 r. do budowy śmigłowca, nazywając go śrubowcem. Śmigłowiec miał dwa przeciwbieżne wirniki współosiowe z osią mocowaną z przodu pilota za pomocą uprzęży. Napęd śmigłowca był ręczny - za pomocą korb. W 1908 r., gdy śmigłowiec był gotowy, Tański przeprowadził z nim próbę. Okazało się, że śmigłowiec daje siłę nośną zaledwie 12 kg. Wówczas Tański dorobił doń podwozie w kształcie trójnogu i w 1909 r. zamontował dwucylindrowy silnik Anzani o mocy 2,5 KM. Wyniki prób przeprowadzonych z silnikiem nie były zadowalające, gdyż z braku chłodzenia silnik natychmiast nagrzewał się do czerwoności. Uniesienie człowieka przez śmigłowiec nie było możliwe.

Tański do 1934 r. przechowywał śmigłowiec w domu, następnie został zakupiony przez LOPP i przekazany do zbiorów Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie. W 1939 r. śmigłowiec znajdował się w Muzeum i tam uległ zniszczeniu podczas Powstania Warszawskiego w 1944 r. (wg [1]- w czasie obrony Warszawy w 1939 r.).

Konstrukcja:
Jednomiejscowy śmigłowiec dwuwirnikowy konstrukcji mieszanej.
Wirniki konstrukcji drewnianej, dwułopatowe. Dźwigary i zastrzały wirników z drewna lipowego, żebra z prętów wiklinowych, pokrycie (tylko na górnej powierzchni) z gazy jedwabnej podklejonej bibułą. Osie wirników z rur stalowych, na łożyskach.
Śmigłowiec nie miał systemu sterowania ani możliwości wykonywania lotu poziomego. W pierwszej wersji śmigłowiec miał skórzaną uprząż, składającą się z pasów: krokowego, biodrowego i piersiowego, zapinanych na klamry.

Napęd- za pomocą dwóch korb, później silnikiem Anzani 1,8 kW (2,5) KM.

Dane techniczne ”Śrubowiec”(wg [1]):
Średnica wirnika- 8,5 m, wysokość- 3 m.
Masa własna (I wersja)- ok. 25 kg.
Masa własna (II wersja)- ok. 35 kg.

Galeria

  • Śmigłowiec Tańskiego z silnikiem Anzani 2,5 KM. Konstruktor w otoczeniu ciekawych warszawiaków na podwórzu przy ul. Mazowieckiej 2 w Warszawie. Rok 1909. (Źródło: via Barbara z Tańskich Brachacka – Skrzydlata Polska nr 1/1957).
  • Tański ”Śrubowiec”, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[3] Barbara z Tańskich Brachacka "Mój dziadek – Czesław Tański. Skrzydlata Polska nr 1/1957.
[4] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[5] Januszewski S. "Tajne wynalazki lotnicze Polaków: Rosja 1870-1917". Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej. Wrocław 1998.
blog comments powered by Disqus