W 1985 r. kilka europejskich firm: Aermacchi, Dornier, DASA i Dassault Aviation podjęło wspólne badania na temat New Technology Trainer (NTT). W 1989 r. ruszył kolejny program AT-2000 (Advanced Trainer for 2000). Celem było wypracowanie wymagań technicznych wobec samolotu szkolenia zaawansowanego i bojowego. W końcu z tych badań wyłoniły się dwie koncepcje: naddźwiękowego (energetycznego) jednosilnikowego samolotu szkolnego MAKO popierana przez EADS oraz dwusilnikowego samolotu okołodźwiękowego, wybrana przez Aermacchi. Wybór Aermacchi wynikał przede wszystkim z przesłanek ekonomicznych.

W 1992 r. firma Aermacchi przystąpiła do prac nad projektem. W 1993 r. nawiązała współpracę z rosyjskim biurem konstrukcyjnym Jakowlewa, które zaoferowało w tym samym czasie projekt samolotu Jakowlew Jak-130 (początkowe oznaczenie Jak-UTS). Obie firmy wspólnie przygotowały projekt AEM/Jak-130 (Jak-130- wersja rosyjska i AM-130- wersja włoska). Jeszcze w maju 1995 r. Aermacchi, pracując nad AEM/Jak-130, uruchomiła własny program Aermacchi M346 bazujący na rosyjsko-włoskim projekcie. Prace nad nim, pod kierunkiem Massimo Lucchesini, na pełną skalę ruszyły po zakończeniu współpracy obu firm, w styczniu 2000 r. Pierwszy prototyp M-346 został ukończony 7.06.2003 r., wystartował 15.07.2004 r., drugi 17.05.2005 r. W styczniu 2005 r. powstała firma Alenia Aermacchi przez połączenie firmy Alenia z Aermacchi, nowa firma jest częścią koncernu Finmecanica. Samolot został zgłoszony do programu europejskiego samolotu szkolnego (Eurotrainer) i będzie dalej rozwijany w międzynarodowej współpracy. W styczniu 2005 r. Grecja podpisała porozumienie o wspólnym opracowaniu samolotu. Biorą w nim udział zakłady Hellenic Aircraft Industries.

M-346 jest samolotem niezwykle nowoczesnym, dysponującym w pełni cyfrowym układem sterowania, pozwalającym na zmianę charakterystyk aerodynamicznych maszyny podczas lotu. Umożliwia to symulację różnych stanów i konfiguracji samolotu w czasie jednego lotu, co przyczynia się do znaczących oszczędności podczas procesu szkolenia. Producent zakłada instalację oprogramowania symulującego pracę pokładowego radaru lub też dla stacji radiolokacyjnej, a także zasobników celowniczych, systemów walki elektronicznej oraz bogatego zestawu uzbrojenia.

Użytkownicy:
- Włochy- lotnictwo wojskowe zamówiło 15 samolotów M-346,
- Zjednoczone Emiraty Arabskie- zamówiły 48 samolotów M-346 z dostawami od 2012 r. W rywalizacji na nową maszynę LIFT M-346 pokonał koreańskiego KAI Lockheed Martin T-50 ”Golden Eagle”. Rozważane jest również powołanie joint-venture Alenia Aermacchi z Mubadala Development w celu stworzenia montowni samolotów w ZEA i projektowania struktur kompozytowych dla lotnictwa cywilnego. ZEA były pierwszym klientem zagranicznym M-346.

W Polsce.

W 2005 r. powstała w Polsce koncepcja powołania Międzynarodowego Ośrodka Szkolenia Lotniczego (MOSL) na bazie Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie. Spotkało się to z dużym zainteresowaniem wśród wielu wiodących na światowym rynku przemysłu lotniczego firm, które zaoferowały dostawę sprzętu lotniczego. Wpłynęły oferty na dostawę samolotów: KAI Lockheed Martin T-50 ”Golden Eagle”, BAe Systems ”Hawk”, Aero L-159, Northrop F-5, Jakowlew Jak-130, Mikojan MiG-AT oraz A-4 ”Skyhawk”. Natomiast Włosi zaproponowali dostawę samolotów Alenia Aermacchi M-346.

W dniach 2-5.10.2006 r. miała miejsce prezentacja w Polsce drugiego prototypu samolotu szkolnego Alenia Aermacchi M-346. Wydarzenie to związane było z trwającymi w naszym kraju studiami nad perspektywicznym systemem szkolenia polskich pilotów naddźwiękowych wielozadaniowych samolotów bojowych. Na lotnisku Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie z maszyną zapoznawali się polscy piloci, którzy wykonali na niej ogółem 8 lotów. W dniu 5.10.2006 r. samolot M-346 prezentowany był w 1. Bazie Lotniczej na lotnisku Okęcie w Warszawie.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy średniopłat o konstrukcji metalowo-kompozytowej.
Skrzydło trapezowe, pasmowe, o dużym skosie.
Kadłub półskorupowy. Kabina zakryta, wyposażona w fotele katapultowane.
Podwozie trójpodporowe z kołem przednim, chowane w locie.

Uzbrojenie- podwieszane na 9 zewnętrznych zaczepach: dwa na końcu skrzydła, jeden pod kadłubem, po trzy pod każdym skrzydłem. Przenoszone uzbrojenie: kierowane pociski rakietowe powietrze-powietrze Raytheon AIM-9 ”Sidewinder” lub Iris-T, kierowane pociski rakietowe powietrze-ziemia Raytheon AGM-65 ”Maverick”, kierowane pociski przeciwokrętowe MBDA Martę MK-2A, bomby kierowane laserowo, bomby klasyczne o masie 227 kg, 454 kg lub 908 kg. Pod kadłubem można podwieszać zasobnik z działkiem DEFA kal. 30 mm lub zasobnik rozpoznawczy Vinten VICON-601.

Instalacje- elektryczna, hydrauliczna, pokładowa wytwornica tlenu.
Wyposażenie- układ nawigacyjny: platforma bezwładnościowa Honeywell H-764 oparta na żyroskopach laserowych, sprzężona z odbiornikiem globalnego systemu nawigacji satelitarnej GPS, układ radionawigacyjny TACAN oraz sprzężony odbiornik ILS/VOR/DME, dwie radiostacje firmy Selex zakresu UKF oraz układ identyfikacji swój-obcy firmy Selex. Prawdopodobnie w wersji seryjnej zostanie wprowadzony odbiornik ostrzegający przed opromieniowaniem radiolokacyjnym firmy Elettronica, a dodatkowo będzie można podwieszać zasobnik zakłóceń aktywnych Elettronica ELT-55. Symulator radiolokatora, możliwość umieszczenia stacji radiolokacyjnej.

Napęd- 2 silniki turbinowe, dwuprzepływowe Honeywell/TEC F-124-GA-200 o ciągu 27,8 kN każdy. Pomocnicza jednostka zasilająca (APU) Microturbo/Snecma ”Rubis”.

Dane techniczne M-346 (wg [3]):
Rozpiętość- 9,72 m, długość- 11,49 m, powierzchnia nośna- 23,52 m².
Masa własna- 4610 kg, masa startowa (lot szkolny)- 6700 kg, masa startowa (lot bojowy)- 9500 kg.
Prędkość max- 1093 km/h, prędkość dopuszczalna- 1,2 Ma, wznoszenie- ponad 100 m/s, pułap- 13715 m, promień działania- 185-835 km.