TL-132 / TL-232 "Condor", 1995
("Schlepper")

Samolot sportowy ultralekki. Czechy.
Ultralekki samolot sportowy TL-232 "Condor". (Źródło: Copyright Piotr Biskupski- ”Airliners.net”).
Samoloty ultralekkie rodziny ”Condor” są konstrukcjami czeskiej firmy TL Ultralight, która zdobyła popularność w początkach lat 1990-tych dzięki pierwszemu swojemu projektowi- samolotowi ultralekkiemu TL-32 ”Typhoon”. Ten samolocik pozwolił firmie zdobyć niezbędne doświadczenia konstruktorskie i marketingowe. Efektem rozwoju działalności było zaprezentowanie w 1995 r. nowego dwumiejscowego samolotu ultralekkiego TL-132 ”Condor”. Został wprowadzony na rynek w 1996 r. i stał się od razu przebojem. Tego typu konstrukcja była wymarzona dla ośrodków szkolenia ULM szczególnie w Czechach, w Niemczech oraz w Holandii. Samoloty były chętnie kupowane przez prywatnych właścicieli z wielu krajów: Austrii, Belgii, Danii, Niemiec, Słowacji, Szwecji, Włoch oraz wielu innych.

Samoloty TL-132 wypracowały opinię maszyn solidnych, szczególnie predestynowanych do szkolenia oraz do operowania z niewielkich, trawiastych lotnisk. W samolotach montowano (na zamówienie) różnorodne wyposażenie pilotażowo-nawigacyjne a także całą gamę jednostek napędowych: silniki Rotax w wersjach od 503 do 912 oraz Subaru i Nissan. To samo dotyczy śmigieł.

W 1997 r. rozpoczęto w firmie TL-Ultralight prace nad rozwojem samolotu TL-132. Zebrano pierwsze opinie z ośrodków szkoleniowych i użytkowników prywatnych. Prace konstrukcyjne objęły przede wszystkim poprawę własności lotnych podczas startu i lądowania, szczególny nacisk położono na zwiększenie komfortu użytkowania. Obniżono belkę kadłuba i podniesiono kabinę załogi, dzięki czemu zyskała ona dookólne oszklenie. Dzięki temu piloci mają znakomitą widoczność we wszystkich kierunkach. Wprowadzono również cały szereg drobnych poprawek w konstrukcji płatowca. Nowa wersja otrzymała oznaczenie TL-232 ”Condor”. Samolot ten zyskał natychmiast ogromną popularność. Samolot był dostarczany również w postaci zestawów (kit) do samodzielnego montażu. TL-232 był używany w Czechach (gdzie od 1998 r. praktycznie zdominował rynek), w Niemczech (dostarczono ponad 100 egz.) oraz w większości krajów Europy. Wiele egzemplarzy zostało sprzedanych na inne kontynenty, w tym również do USA.

W sumie dostarczono ponad 320 egz. TL-232 ”Condor”. W pierwszej dekadzie XXI wieku był to swoisty koń roboczy w szkołach latania ultralekkiego, klubach lotniczych i prywatnych stowarzyszeń w całej Europie. Wiele samolotów zostało udoskonalanych i zmodyfikowanych, poprzez dodawanie nowoczesnego wyposażenia elektronicznego.

Wersja TL-232 ”Condor Plus” z silnikiem Rotax 912 ULS o mocy 74 kW (100 KM), przystosowana jest do holowania szybowców. Wersja ta była szczególnie ceniona w Niemczech, jako tańsza alternatywa klasycznych samolotów holowniczych. Wiele standardowych TL-232 przebudowywano w Niemczech na wersję holującą (pod nazwą ”Schlepper”).

W Polsce.

W Polsce znajdował się samolot TL-132 ”Condor”, który posiadał czeskie znaki rejestracyjne. Samolot był hangarowany na południu Warszawy w Grójcu. Na Zlocie Konstrukcji Amatorskich w Turbii w 2002 r. prezentowany był samolot TL-232 "Condor" użytkowany w Kielcach, który posiadał znaki rejestracyjne ŁA-0460. W dniu 1.01.2006 r. w polskim rejestrze statków powietrznych znajdował się 1 samolot TL-232 ”Condor”.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy górnopłat zastrzałowy o konstrukcji mieszanej.
Skrzydło dwudźwigarowe wykonane z elementów aluminiowych i kompozytowych, kryte ceconitem, na krawędzi natarcia laminatem. Dźwigary wykonane z rur aluminiowych. Lotki kryte ceconitem.
Kadłub spawany z rurek duraluminiowych, kryty ceconitem. Kabina zakryta.
Usterzenie klasyczne, wykonane z elementów aluminiowych i kompozytowych. Ster wysokości i ster kierunku kryte ceconitem.
Podwozie trójkołowe z kołem przednim (w ofercie był także wariant z podwoziem klasycznym- z tylnym kółkiem).

Silnik- Rotax (w wersjach od 503 do 912) lub Subaru albo Nissan. Wersja TL-232 ”Condor Plus” posiada silnik Rotax 912 ULS o mocy 74 kW (100 KM).

Dane techniczne TL-132 (wg [3]):
Rozpiętość- 10,6 m, powierzchnia nośna- 13,5 m2.
Masa własna- 265 kg.
Prędkość dozwolona- 160 km/h, prędkość przelotowa- 110-130 km/h,prędkość minimalna- 60 km/h, doskonałość max- 14 przy prędkości 100 km/h.

Galeria

  • Samolot TL-232 ”Condor” (ŁA-0460) właściciela z Kielc prezentowany na Zlocie Konstrukcji Amatorskich w Turbii w 2002 r. (Źródło: Aleksander Dobrzański via Damian Lis).
  • Samolot TL-232 ”Condor” (ŁA-0460) właściciela z Kielc prezentowany na Zlocie Konstrukcji Amatorskich w Turbii w 2002 r. (Źródło: Aleksander Dobrzański via Damian Lis).
  • Samolot TL-232 ”Condor” (ŁA-0460) właściciela z Kielc prezentowany na Zlocie Konstrukcji Amatorskich w Turbii w 2002 r. (Źródło: Aleksander Dobrzański via Damian Lis).
  • Samolot TL-232 ”Condor” o znakach OK-CUO-20  z lotniska Aeroklubu Kieleckiego w 2004 r. (Źródło: Damian Lis).

Źródło:

[1] Liwiński J. ”Rejestr polskich statków powietrznych 2006”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2006.
[2] Mazurkiewicz M. ”Samolot dla Kowalskiego”. ”Lotnicza Polska”.
[3] ”LZ- przedstawiciel czeskiego przemysłu lotniczego w Polsce”.
[4] Damian Lis - informacje.

blog comments powered by Disqus