THK-7, 1945

Szybowiec szkolny. Turcja.
Szybowiec szkolny THK-7 w locie. (Źródło: archiwum).

W Turcji kandydatów na pilotów wojskowych Liga Lotnicza przeszkalała najpierw na szybowcach w lotach z wyciągarki i lotach żaglowych wzdłuż zbo­cza. Z nich wybierano kandydatów do szkół pilotów samolotowych. Szkolenie odbywało się na szybowcach sprowadzonych ze Związku Radzieckiego Antonow Us-4 i Antonow Ps-2. Uczeń odbywał też kilka lotów żaglowych na dwusterze z holu za samolotem nad dość stromym zboczem lub ze startu z gum ze szczytu zbocza. Do tego celu służyły szybowce Szeriemietjew Sz-5 również produkcji radzieckiej.

Powodowało to w szkole spore zapotrzebowanie na nowe szybowce tych typów, a Związek Radziecki, przeznaczywszy całą produkcję swego przemysłu na cele wojenne, nie mógł ich dostar­czyć. Do ich produkcji przystąpiła więc wytwórnia Türk Hava Kurumu Ucak Fabrikasi, gdzie pod kierunkiem inż. Stanisława Rogalskiego, inż. Jerzego Teisseyre i inż. Leszka Dulęby, skopiowano szybowce Antonow Us-4, Antonow Ps-2 i Szeriemietjew Sz-5.

W latach 1943- 1944 wykonano pomiary rozebranego szybowca Us-4 i komplet rysunków do wykonania pierwszego egzemplarza. W 1945 r. uruchomiono produkcję seryjną pod nazwą THK-4.

W 1944 r. kosztem 2200 roboczogodzin wykonano również rysunki seryjne skrzydła szybowca Ps-2 (kadłub bez zmian z szybowca Us-4). Przy wykonywaniu rysunków tego szybowca inż. L. Dulęba wprowadził zmianę sterowania poprzecznego. Na szybowcu tym, jeśli po wyrównaniu do lotu poziomego nad ziemią przy lądowaniu lot odbywał się na kącie natarcia bliskim krytycznemu, to. w razie powstania przechyłu (podmuch wiatru, błąd pilota) wychylenie lotek w celu wyrównania tego przechyłu powodowało oderwanie strug na obniżonym skrzydle, jeszcze większy przechył, uderzenie skrzydłem o ziemię i poważne jego uszkodzenie. Było to wywołane za­stosowaniem prosto uciętej lotki bez szczeliny na dosyć zbieżnym skrzydle. Zmiana polegała na zastosowaniu prosto wykonanej lotki szczelinowej z osią obrotu poniżej skrzydła i wprowadzeniu dość dużej różnicy wychyleń lotki w górę i w dół. Było to tak skuteczne, że szybowiec po przeciągnięciu w czasie niesterowanego pochylania się reagował prawidłowo na wychylenia lotek.

Pierwsze egzemplarze otrzymała szkoła szybowcowa w İnönü latem 1945 r. pod nazwą THK-7. Prawdopodobnie zbudowano kilkanaście egzemplarzy (wg [4]- w latach 1945- 1946 wyprodukowano 40 szybowców).

Konstrukcja:
Jednomiejscowy górnopłat zastrzałowy o konstrukcji drewnianej.

Galeria

  • Kopia szybowca treningowego Antonow Ps-2, produkowana jako THK-7. (Źródło: ”Polskie skrzydła w Turcji 1936-1948”).
  • Szybowiec szkolny THK-7. (Źródło: ”Türk İnkilâp Tarihi Enstitüsü Türk Hava Kurumu (THK) Etimesgut Uçak Fabrikasi”).

Źródło:

[1] Dulęba L., Glass A. ”Samoloty RWD”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1983.
[2] Glass A., Kubalańca J. "Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954". Tom 5. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2013.
[3] Glass A. "Polskie skrzydła w Turcji 1936-1948". Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2023.
[4] Genç Özgür "Türk İnkilâp Tarihi Enstitüsü Türk Hava Kurumu (THK) Etimesgut Uçak Fabrikasi". Ankara Üniversitesi Türk İnkilâp Tarihi Enstitüsü. T.C. Ankara, 2018.
blog comments powered by Disqus