Rheinmetall KZO/Teledyne "Prospector", 1996
("Brevel", "Tajfun", "Tucan", "Thunder")

Rozpoznawczy bezpilotowy aparat latający. Niemcy/USA.
Rozpoznawczy bezpilotowy aparat latający Rheinmetall KZO w służbie Luftwaffe. (Źródło: Copyright Tomasz Hens).
Prace nad systemem rozpoznania i wskazywania celów, bazującym na bezpilotowym aparacie latającym- KZO (Kleinfluggerät Zielortung- mały BSP do wskazywania celów, w skrócie KZO), zapoczątkowano w pierwszej połowy latach 1990-tych. Początkowo prace prowadziło niemiecko-brytyjsko-francuskie konsorcjum GIE Eurodrone, złożone STN Atlas Elektronik (później Rheinmetall Defence Elektronik, część Rheinmetall Defence), Dynamit Nobel oraz Matra Bae Dynamics. Jego głównym zadaniem miała być obserwacja terytorium przeciwnika na głębokość do ok. 50 km, wyszukiwanie w tej strefie celów dla artylerii lufowej i rakietowej oraz przekazywania informacji o nich w czasie rzeczywistym. W charakterze nosiciela wyposażenia specjalistycznego wykorzystano doświadczalny BAL ”Toucan”, opracowany wcześniej i przetestowany przez STN Atlas Elektronik. Pod koniec lat 1990-tych Matra przerwała finansowanie programu, który stał się przedsięwzięciem czysto niemieckim.

KZO wykonał pierwszy lot w czerwcu 1996 r. Po próbach przeprowadzonych w latach 1998-1999 wszedł do uzbrojenia niemieckich wojsk lądowych w 2000 r. Podstawowa wersja znana była pod oznaczeniami ”Brevel” i ”Tucan”. W grudniu 2001 r. zaplanowano zakupu 6 zestawów KZO. Na jeden taki system składa się 10 aparatów latających, dwie stacje kontroli lotu i misji, dwie wyrzutnie na pojazdach oraz dwa wozy osprzętu łączności i sprzętu pomocniczego. Pierwszy lot egzemplarza seryjnego odbył się zaś w marcu 2004 r. Pierwszy zestaw seryjny dostarczono w listopadzie 2005 r. Dostawy miały zostać zrealizowane do końca 2007 r. (wg [2]- do połowy 2007 r.). Ostatecznie zostanie dostarczonych 12 zestawów, każdy z pięcioma aparatami. Opracowanych zostało kilka różnych wersji tego BSP, m.in. posiadające możliwość wspierania operacji morskich, dostarczania danych dla pojedynczego żołnierza na polu walki, czy na pokład innej platformy latającej np. śmigłowca. następnie prowadzone w ramach tego programu prace zmierzały w kierunku miniaturyzacji stacji kontrolnych.

Dane z rozpoznania przekazuje w czasie rzeczywistym, przy pomocy utajnionego, cyfrowego łącza radiowego UKF, na naziemną stację kierowania. Cały system jest przewożony na 12-tonowej terenowej ciężarówce, na której znajduje się tez wyrzutnia. Aparat leci po zaprogramowanej trasie, którą operator może jednak zmieniać w trakcie wykonywania zadania, Obsługa systemu składa się z 4 żołnierzy.

Od lata 2009 r. samoloty Rheinmetal KZO były wykorzystywane przez kontyngent Bundeswery w Afganistanie. Trzy systemy (po 10 samolotów w każdymi) stacjonowały w Kunduz.

Istnieje również bojowa wersja KZO- ”Tajfun” o tych samych rozmiarach, z głowicą poszukująco-śledzącą pracującą na milimetrowym zakresie fal radarowych opracowaną przez EADS. Konstrukcja zakłada użycie dużej ilości ładunku bojowego przenoszonego we wnętrzu kadłuba. Testy z unowocześnioną głowicą poszukująco-śledzącą były zaplanowane na połowę 2005 r., a faza demonstracyjna ma być przeprowadzona do końca 2006 r. Testy użytkowników z sił lądowych mają być przeprowadzone w 2007 r. i w zależności od wyników, produkcja miałaby się rozpocząć w roku 2008 r. Wstępna gotowość operacyjna bojowej wersji KZO miała zostać osiągnięta w 2009 r.

W 2004 r. Rheinmetall DeTec (obecnie Rheinmetall Defence Electronics GmbH) zawarł porozumienie z amerykańską firmą Teledyne Brown Engineering Inc., dotyczące marketingu systemu ”Prospector” (wg [2]- o nazwie ”Thunder”), bazującego na KZO w Stanach Zjednoczonych. System jest przedmiotem oferty w programie Future Combat System Class III. Amerykański wariant ma być produkowany w zakładach firmy w Huntsville w Alabamie. Pierwszy zestaw miała zostać skompletowany w 2006 r.

W skład zestawu ”Prospectora” wchodzą: cztery aparaty latające, jedna stacja kontroli naziemnej, jedna wyrzutnia startowa, jeden zestaw urządzeń transmisji danych z naziemnym terminalem obsługi, jeden kontener z urządzeniami odtwarzania i przetwarzania uzyskanych informacji, jeden pojazd z urządzeniami kontroli technicznej. ”Prospector” otrzyma przede wszystkim nowe naziemne elementy zabezpieczające oraz wyposażenie radiowe, systemy wymiany informacji, zobrazowania i zarządzania bojowego zostaną dostosowane do wymagań i standardów obowiązujących w US Army. Dla wersji amerykańskiej planowano wykorzystanie różnych typów wyposażenia rozpoznawczego, a także ładunków użytecznych o innym przeznaczeniu. Poza kamerą termowizyjną, przewiduje się użycie dziennej kolorowej kamery telewizyjnej sprzężonej z laserowym dalmierzem i podświetlaczem celów, co umożliwi także wskazywanie celów dla lotnictwa i śmigłowców bojowych. Innym typem wyposażenia rozpoznawczego ma być miniaturowy radiolokator obserwacji bocznej o bardzo wysokiej rozdzielczości lub zestaw do rozpoznania radioelektronicznego. W ofercie znajdował się też system zakłóceń radioelektronicznych oraz system rozpoznania skażeń chemicznych i radiacyjnych.

Wszystkie urządzenia znajdują się w wymiennej nosowej części płatowca i mogą być łatwo wymieniane. W ten sposób ”Prospector” może wykonywać szeroką gamę zadań, prowadząc rozpoznanie telewizyjne, termowizyjne, radiolokacyjne lub radioelektroniczne, a także rozpoznanie skażeń i aktywne zakłócanie środków radioelektronicznych przeciwnika.

W Polsce.

Pod koniec 2005 r. amerykańska firma Teledyne Brown Engineering, wspólnie z niemiecką Rheinmetall Defence Electronics, złożyła ofertę na dostawę taktycznego bezpilotowca ”Prospector A1” dla Wojska Polskiego. Przewidywano, że dostawa pierwszego zestawu mogłaby być zrealizowana już w połowie 2007 r.

Podczas XV Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego MSPO 2007 w Kielcach firma CNPEP Radwar oferowała dostawę taktycznego bezpilotowca KZO, zaprojektowanego i produkowanego seryjnie przez niemiecki koncern Rheinmetall Defence. Była to odpowiedź na ślimaczące się tempo ewentualnej dostawy w ramach amerykańskiego programu pomocy FMS zestawu AAI RQ-7 ”Shadow”. KZO, co prawda, musiałby być kupiony za pieniądze z budżetu, ale miał być znacznie szybciej dostępny. Oferta była skierowana do Wojsk Lądowych, które potrzebowały taktycznych BAL dla Grup Bojowych operujących w ramach kontyngentów ekspedycyjnych.

Podczas kieleckich targów MSPO 2008 Rheinemetall Defence i Radwar poinformowały o zawartym porozumieniu dotyczącym BSL KZO. Jeśli polskie Wojska Lądowe wybrałyby KZO, Radwar miał uczestniczył w produkcji samolotu i być odpowiedzialny za jego obsługę i szkolenie operatorów. Firmy miały także wspólnie promować KZO na światowych rynkach.

Konstrukcja:
Dolnopłat o konstrukcji kompozytowej.
Skrzydło delta.
Statecznik pionowy, bez usterzenia poziomego.
Lądowanie następuje na spadochronie, a tuż przed przyziemieniem wypełniane są dwie poduszki powietrzne zapewniające miękkie lądowanie.

Wyposażenie ”Prospector”- aparatura walki elektronicznej (Mucke), zestaw środków wsparcia elektronicznego (Fledermaus).

Wyposażenie ”Prospector”- autopilot i układ bezwładnościowej nawigacji. System rozpoznawczy: kamerę termowizyjną Ophelius firmy Zeiss Optica, kamera video, cyfrowy rejestrator danych rozpoznawczych, systemy kontroli parametrów lotu, rejestrator parametrów lotu, system przesyłania danych z anteną kierunkową.

Silnik dwusuwowy:
- ”Prospector”- o mocy 24 kW (33 KM). Śmigło pchające. Do startu potrzebny jest dodatkowy rakietowy silnik startowy na stały materiał pędny, który po wyniesieniu aparatu na odpowiednią wysokość i nadaniu mu prędkości przelotowej jest odrzucany wraz z mocowaniem do kadłuba.

Dane techniczne KZO (wg [2]):
Rozpiętość- 3,42 m, długość- 2,28 m.
Ładunek użyteczny- 35 kg, masa startowa max- 161 kg.
Prędkość- 200 km/h, promień działania- powyżej 120 km, czas lotu- ponad 4 h.

Dane techniczne ”Prospector” (wg [1]):
Rozpiętość- 3,42 m, długość- 2,27 m, wysokość- 0,94 m.
Ładunek użyteczny- 35 kg, masa startowa- 161 kg.
Prędkość- 120-180 km/h, wznoszenie 600 m do 2600 m- 15', pułap- 4000 m, zasięg- 65-100 km, czas lotu- 3 h 30'.

Źródło:

[1] Rochowicz R. ”Prospector wchodzi do gry”. Nowa Technika Wojskowa 5/2006.
[2] Krawczyk P., Kwarciński M. ”Bezzałogowa Europa”. Lotnictwo nr 1/2006.
[3] Fiszer M., Gruszczyński J. ”Prospector dla Wojska Polskiego?”. Lotnictwo nr 5/2005.
[4] Kiński A. ”XV MSPO- jubileusz zobowiązuje”. Nowa Technika Wojskowa 10/2007.
[5] Abraszek P. ”Przemysł lotniczy na MSPO 2008”. Nowa Technika Wojskowa nr 10/2008.
[6] Abraszek P. ”Bezzałogowce w Afganistanie”. Nowa Technika Wojskowa nr 2/2010.
blog comments powered by Disqus