Birdman WT-11 ”Chinook”, 1982
(ASAP "Chinook 2 Plus")
Pierwszą jego konstrukcją był jednomiejscowy samolot ultralekki Birdman WT-11 "Chinook", którego nazwa została zmieniona później na Birdman "Chinook 1S". Pierwszy lot wykonał w 1982 r. Samolot okazał się sukcesem komercyjnym.
Następnie powstała wersja dwumiejscowa Birdman WT-11 "Chinook 2S" (WT-2S). Jej prototyp oblatano 15.10.1983 r. (wg innych źródeł- w 1984 r.). Samolot bardzo szybko zyskał przychylną ocenę użytkowników, którzy budowali go z zestawów do samodzielnego montażu. Samolot charakteryzuje się dużą poprawnością pilotażu i zupełnie niezłymi osiągami. Przyjęcie koncepcji samolotu dwumiejscowego miało na celu nie tylko umożliwienie latania dwóm osobom, lecz przede wszystkim zapewnienie możliwości tworzenia wersji o utylitarnym przeznaczeniu pozasportowym. Pierwszą taką wersją była wersja rolnicza, zademonstrowana w Chinach. Zdobyła tam wielkie uznanie, które zaowocowało negocjacjami kontraktowymi na dostawę zestawów do montażu i produkcję licencyjną aż 5000 egz. Przedwczesna śmierć W. Tałańczuka nie pozwoliła na finalizację kontraktu (wg [6]- Chiny zakupiły licencję na ultralekki samolot rolniczy WT-12 "Monsoon").
W 1987 r. firma Birdman Enterprises zbankrutowała. Do tego czasu wyprodukowano 700 egz. obu wersji. W 1989 r. produkcję samolotów podjęła firma Aircraft Sales and Parts pod oznaczeniem ASAP "Chinook 2 Plus". Do 1998 r. użytkowane było na świecie ok. 2000 egz. tych samolocików, głównie w Kanadzie i USA.
Na Światowym Zlocie EAA w Oshkosh "Chinook" zdobył dwukrotnie nagrodę Reserve Grand Champion, za najlepszą konstrukcję w kategorii samolotów ultralekkich. Ma też na swoim koncie rekordy: pułap 5638 m nad poziomem startu 750 m, przelot 3200 km (z międzylądowaniami) z Edmonton do Montrealu bez osłony naziemnej, przeloty przez Góry Skaliste na wysokości 3500 m, przelot 3800 km z Orange do Perth w Australii, w bardzo trudnych warunkach (wiatr do 10 m/s i ciągłe deszcze) i wreszcie lot Petera Haltinera dookoła Europy.
W II połowie lat 1990- tych Robert Buda oraz Krzysztof Dalszewski zbudowali z zestawu samolot ultralekki WT-11 ”Chinook Plus 2” (patrz Buda-Dalszewski Birdman WT-11 "Chinook Plus 2").
W 2002 r. na Zlocie Amatorskich Konstrukcji Lotniczych na lotnisku Aeroklubu Stalowowolskiego w Turbi prezentowany był samolot ASAP ”Chinook Plus 2” o nazwie "Błękitna Strzała", namalowanej na kadłubie. Znaki rejestracyjne SP-YAD.
W dniu 1.01.2006 r. samolot znajdował się w polskim rejestrze statków powietrznych.
Konstrukcja (WT-11 "Chinook 2S"):
Dwumiejscowy górnopłat zastrzałowy o konstrukcji mieszanej.
Płat obrysie prostokątnym, profil Marsden UA 80/1 (mod.) wznios 2,2°. Konstrukcja dwudzielna, dwudźwigarowa. Dźwigary z rur duralowych, nosek i spływ usztywnione profilami duralowymi, żeberka kształtowane z rurek duralowych, pokrycie dakronowe. Skrzydła podparte zastrzałami w kształcie liter V. Na zastrzałach podwieszone zbiorniki paliwowe. Lotki bezszczelinowe Konstrukcja lotek: szkielet duralowy, pokrycie z dakronu. Kadłub konstrukcyjnie podzielony na dwie części. Część przednią tworzy gondola kabinowa o strukturze wykonanej z rurek duralowych obciągniętych dakronem. Miejsca załogi jedno za drugim. Kratownica z rurek wyprowadzona z konstrukcji gondoli niesie skrzydła i łoże silnika. Do dolnej części gondoli jest mocowane podwozie główne i belka ogonowa. Przód gondoli oszklony. Tylną część kadłuba tworzy duralowa rura o dużej średnicy, na której końcu jest mocowane usterzenie i podwozie tylne.
Usterzenie w układzie klasycznym. Obrysy usterzeń trapezowe, profile płaskie. Konstrukcja usterzeń: ramy z rurek duralowych, pokrycie dakronowe.
Podwozie klasyczne, stałe.
Silnik- dwucylindrowy Rotax 503 o mocy maks. 34,5 kW (47 KM).
Wyposażenie- standardowy zestaw przyrządów pilotarzowych i kontroli pracy zespołu napędowego.
Dane techniczne WT-11 "Chinook 2S" (wg [4]):
Rozpiętość- 11,3 m, długość- 5,3 m, wysokość- 1,8 m, powierzchnia nośna- 13,8 m2.
Masa własna- 175 kg, masa użyteczna- 147 kg, masa startowa max- 350 kg.
Prędkość dopuszczalna- 137 km/h, prędkość max- 115 km/h, prędkość przelotowa- 88- 96 km/h, prędkość dla optimum doskonałości (silnik na biegu luzem)- 84 km/h, prędkość dla min. opadania (silnik na biegu luzem)- 72 km/h, prędkość minimalna- 56 km/h, wznoszenie max- 3,6 m/s, opadanie- 3,1 m/s, opadanie minimalne- 1,8 m/s, pułap praktyczny- 4000 m.
Galeria
Źródło:
[1] Ginter B. ”Lotnictwo amatorskie na Dolnym Śląsku”. ”Lotnictwo stulecie przemiany”. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2003.
[2] Polskie konstrukcje amatorskie.
[3] Liwiński J. ”Rejestr polskich statków powietrznych 2006.”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2006.
[4] "Birdman WT-2S"Chinook". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 7/1989.
[5] Buda R., Dalszewski K. "Mamy Chinooka". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 10/1998.
[6] Glass A., Kubalańca J. "Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954". Tom 5. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2013.