Sochacki Zygmunt Bronisław Zagłoba

Zygmunt Bronisław Zagłoba Sochacki urodził się w 5.10.1877 r. we Lwowie. Inżynier mechanik, absolwent Szkoły Poli­technicznej Lwowskiej (1900 r.), później prof. Politechniki Lwowskiej .

Zygmunt Sochacki był synem Zygmunta i Ferdynandy z Długoborskich. Po ukończeniu szkoły realnej w Stanisławowie i Wydziału Budowy Maszyn Poli­techniki Lwowskiej dodatkowe studia w zakresie budowy parowozów, turbin parowych i silników spa­linowych prowadził w Wiedniu. W czasie studiów pracował też zawodowo, najpierw w fabryce maszyn Perkun we Lwowie (lata 1898- 1899), później w latach 1900- 1906 w austriackich kolejach państwowych w Galicji. W 1906 r.objął nowo powstałą katedrę ma­szynoznawstwa ogólnego i encyklopedii maszyn Szkoły Politechnicznej we Lwowie, a w 1910 r.- jako profesor zwyczajny- został tam kierownikiem nowo powstałej katedry budowy maszyn kolejowych. Był prodziekanem Wydziału Budownictwa Wodnego (1908-1909), dziekanem (1911- 1912, 1914- 1915) i prodziekanem (1912- 1914, 1915- 1916) Wydziału Budowy Maszyn. W 1920 r. na własną prośbę przeszedł w stan spoczynku. W latach 1917- 1920 pracę na Poli­technice łączył z funkcją dyrektora Krajowego Biura Odbudowy we Lwowie i kierowaniem tam budową pociągów pancernych.

W roku 1920 Sochacki przeniósł się do Warszawy. Założył tam Warszawską Spółkę Akcyjną Budowy Parowozów "Parowóz" i został jej dyrektorem na­czelnym (do 1928 r.). Później pracował jako cywilny inżynier budowy maszyn z upoważnieniami rządo­wymi. Od 1934 r. mieszkał w Poznaniu. Tam, w Zakła­dach Metalowych "H. Cegielski" S.A. zorganizował dział chłodnictwa, którym kierował. Do polskiego kolejnictwa wprowadził wówczas wagony chłodnie z zastosowaniem suchego lodu (zestalonego dwutlen­ku węgla), wynalazł młyn do rozdrabniania ciał sta­łych z użyciem układu prowadnic, dzięki któremu cząstki materiału ulegały samozmieleniu, np. węgiel na pył węglowy. Opublikował w czasopismach specja­listycznych kilka prac dotyczących turbin parowych, stawideł i dławików labiryntowych. Od 1936 r. działał w Radzie Opiekuńczej Państwowej Wyższej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki w Poznaniu oraz w Komitecie Chłodnictwa przy Ministerstwie Przemysłu i Handlu.

Był członkiem Polskiego Towarzystwa Politech­nicznego (od 1904 r.), wiceprezydentem Izby Inżynierskiej we Lwowie (1913- 1918) i wiceprzewodniczącym jej oddziału warszawskiego (1920- 1928), członkiem Rady Centralnej Polskiego Związku Przemysłu Meta­lowego (1922- 1928), członkiem zarządu Stowarzy­szenia Inżynierów w Poznaniu, prezesem poznań­skiego oddziału Stowarzyszenia Inżynierów Mecha­ników Polskich (1932- 1936), a także wiceprzewodni­czącym Naczelnej Organizacji Inżynierskiej (1935- 1938).

Po wybuchu drugiej wojny światowej wysiedlony przez Niemców z Poznania, mieszkał początkowo w Warszawie, następnie w Zakopanem, gdzie od listopada 1944 r. brał udział w nauczaniu na tajnych Kursach Politechnicznych, których był także współ­organizatorem. Po zakończeniu działań wojennych kursy te przekształcono w Ekspozyturę Wydziałów Architektonicznego i Mechanicznego Politechniki Warszawskiej. Sochacki wykładał tam maszynoznaw­stwo ogólne i rysunek techniczny dla studentów me­chaniki, aż do likwidacji Ekspozytury w sierpniu 1945 r. Powrócił do Warszawy i został głównym spe­cjalistą w Biurze Projektów Inwestycyjnych Przemy­słu Mięsnego i Mleczarskiego.

W latach 1911- 1912 pełnił funkcję vice Prezydenta Galicyjskiego Związku Techniczno- Lotniczego "Awiata" (powstałego 23.10.1909 r.), je­den z inicjatorów utworzenia 9.11.1909 r. Związku Awiatycznego Studentów Politechniki Lwowskiej (ZASPL), od 1913 r. członek honorowy ZASPL, a w latach 1912-1918 jego kurator.

Pomagał w opraco­waniu projektu technicznego i w budowie samolotu Andrzeja Jana Webera w 1910 r., eksponowanego na I Wysta­wie Awiatycznej we Lwowie w 1910 r. Był jednym z twórców Akcyjnego Towarzystwa Budowy Aeroplanów, które powstało celem zdobycia funduszy na budowę samolotu Webera, czasami określanego na­wet mianem samolotu Webera-Sochackiego. Był członkiem jury konkursu na model aparatu do lotów ślizgowych ogłoszonego przez ZASPL w 1912 r. (ter­min składania prac upływał 5.05.1912 r., z powodu małej ilości zgłoszeń przedłużono go do 25.05.1912, a następnie konkurs ogłoszono ponownie).

Obok Maksymiliana Tytusa Hubera, R. Krausego, Jana Andrzeja Webera, por. Rudolfa Harnischa, inż. Edmunda Libańskiego, Jaskólskiego i Boguckiego wybrano go do Komitetu Organizacyjnego i Wystawy Awiatycznej we Lwowie urządzonej w gmachu Poli­techniki Lwowskiej w dniach od 9.09. do 15.10.1910 r. Wystawę pod protektoratem prezesa Galicyjskiego Towarzystwa Lotniczego "Awiata" księ­cia Andrzeja Lubomirskiego urządzono z okazji od­bywającego się we Lwowie 9 i 10.09.1910 r. V Zjazdu Techników Polskich, obejmującego zjazdy architektów i budowniczych oraz kongres górników i hutników. Prezentowano rysunki, plany, modele balonów, samolotów i szybowców, śmigła lotnicze, samoloty i silniki lotnicze, elementy składowe róż­nych statków powietrznych etc. W czasie Wystawy lotnicy z karynckiego Heimsablatnig urządzili po­kazy lotu samolotów. Przygotowując Wystawę czerpano z doświadczeń organizatorów Wystawy Lotni­czej urządzonej w 1909 r. w Linzu, z początkiem sierpnia 1910 r. do Lwowa zaproszono nawet jej komi­sarza Aleksandra Gracon, na co dzień kierującego pracami karynckich środowisk lotniczych, który wraz z Edmundem Libańskim i Komitetem Wystawowym dokonał oceny prac przygotowawczych.

Zygmunt Sochacki był też współorganizatorem II Wystawy Awiatycznej we Lwowie (16- 25.02., przedłużonej do 2.03.1913 r.). Organizatorem był ZASPL. Była to wystawa modeli. W jej trakcie 25.02.1913 rozstrzygnięto konkurs na model aparatu do lotów ślizgowych. Udział w konkursie zgłosili: Henryk Bigosz, Aleksander Csadek, bracia Tadeusz i Władysław Floriańscy, Kazimierz Krulisz, Jan Kazimierz Michalewski, Stanisław Naszkiewicz, Pokiziak. I miejsce zdobył projekt szybowca br. Floriańskich, II- Kazi­mierza Krulisza, III- Jana Kazimierza Michalewskiego. Floriańscy swą nagrodę 50 Koron złożyli na cele ZASPL.

W 1913 r. zakupiony przez Sochackiego samolot padł ofiarą kradzieży dokonanej na stacji kolejowej we Lwowie. Sprawcami, pierwszego tego typu prze­stępstwa na terenie ziem polskich okazali się Kazimierz Gogojewicz i Józef Cymbalski-Cymkiewicz.

W końcu 1910 r. ZASPL podjął starania o stworze­nie katedry lotnictwa w Szkole Politechnicznej lwowskiej i laboratorium aerodynamicznego. Projekt wy­kładów doszedł do skutku, ale były to wykłady o wą­skim zakresie udzielane przez profesorów Uczelni bezpłatnie. Związek wydał broszurę o potrzebie kate­dry awiatyki. W Austrii miała taką Politechnika Wie­deńska (wykłady o lotnictwie łączyło się tam z wykła­dami z konstrukcji samochodów). W szerokim zakre­sie wykładano lotnictwo we Frankfurcie n/Menem (teorię i konstrukcję). W Rosji systematyczne wykła­dy prowadzone były na politechnikach w Petersburgu i w Kijowie.

Zygmunt Sochacki zmarł 24.04.1954 r. w Warszawie. Pochowany na cmentarzu w Milanówku.

Konstrukcje:
Weber-Sochacki samolot, 1910, samolot pionierski.

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[3] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[4] Internetowy Polski Słownik Biograficzny.

blog comments powered by Disqus