SZD-47 "Klub", 1973-1977

Projekt szybowca klasy klub. Polska.
Projekt szybowca klasy klub SZD-47 ”Klub”. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 1/2000).

Oprócz szybowców wysokowyczynowych rynek potrzebuje prostych i tanich szy­bowców do masowego użytku. Taką rolę mia­ły początkowo odgrywać szybowce klasy standard, jednak wyposażone z czasem w chowane podwozie oraz instalację balastu wodnego- przestały spełniać warunek prosto­ty i stały się droższe. Na początku lat 1970- tych zaistniała nowa klasa na­wiązująca do idei taniego szybowca. Począt­kowo próbowano ją nazwać klasą sport, ostatecznie przyjęła się nazwa klub.

Na początku lat 1970- tych PDPS PZL-Bielsko podjęło próbę zbu­dowania szybowca odpowiadającego założe­niom tej klasy. Konstruktorem wiodącym szy­bowca, który otrzymał oznaczenie SZD-47, został mgr inż. Adam Meus, zaś technologiem- mgr inż. Wiesław Gębala, zastąpiony w po­łowie 1974 r. przez mgr. inż. Grzegorza Sobo­lewskiego.

Prace nad SZD-47 rozpoczęto w IV kwarta­le 1973 r.- opracowano i uzgodniono założe­nia konstrukcyjno- technologiczne. Wynikało z nich, że będzie to górnopłat o konstrukcji kompozytowej (szkło- epoksydowej), rozpięto­ści 15 m, z usterzeniem w układzie T. W 1974 r. opracowano geometrię skrzydła, kadłuba i usterzenia. Umożliwiło to skopiowanie meto­dą fotochemiczną, w końcu tegoż roku, wzor­ników potrzebnych do budowy makiet. Za­awansowano też dokumentację konstrukcyj­ną samego szybowca (m.in. dźwigara główne­go skrzydła).

W związku z dużym obciążeniem warsztatu prototypowni, w połowie stycznia 1975 r. zapa­dła decyzja o przesunięciu rozpoczęcia budowy o rok, przy założeniu, że dokumentacja kon­strukcyjna zostanie w tym czasie skompletowa­na. Pomimo tych ustaleń, na skutek nacisków ze strony konstruktorów warsztat rozpoczął wy­konywanie wzorników oraz budowę rdzenio­wych części makiet skrzydła. Zaczęto nawet wykonywać część okuć. W ciągu 1975 r. była też uzupełniana i kompletowana dokumentacja konstrukcyjna.

W grudniu tegoż roku zapadła decyzja, że SZD-47, łącznie z prototypami, będzie w całości wykonywany przez PDPS PZL-Wrocław. Miało to na celu odciążenie zakładu w Bielsku-Białej, beż konieczności przesuwania terminu rozpo­częcia budowy.

Dokumentację konstrukcyjną ukończono ostatecznie w marcu 1976 r. i w związku z tym zaproponowano także nową koncepcję po­działu pracy między Bielskiem a Wrocławiem. Prototypownia bielska miała zbudować, z wy­przedzeniem, pierwszy egzemplarz wykorzy­stując elementy wykonane we Wrocławiu, zaś Wrocław miał zbudować drugi prototyp wyko­rzystując zwalniane stopniowo oprzyrządowa­nie oraz własne, wcześniej przygotowane ele­menty. Ale i ta koncepcja nie doszła do skutku.

Tymczasem już wcześniej, bo w połowie 1975 r., pilniejsze okazało się zbudowanie kom­pozytowego szybowca dwumiejscowego. Jego konstruktorem wiodącym został również mgr inż. Adam Meus. Program został zaś pozbawio­ny technologa wiodącego, bowiem z zakładu odszedł mgr inż. Grzegorz Sobolewski.

Jak wspomniano, prace nad SZD-47 we Wro­cławiu nie zostały rozpoczęte w ustalonym ter­minie. W tej sytuacji 30 marca 1977 r. ponownie zapadła decyzja o czasowym zawieszeniu re­alizacji omawianego szybowca. Przerwa ta trwała aż do połowy 1978 r., kiedy to wiodącym konstruktorem szybowca klasy klub został mgr inż. Stanisław Zientek. Jednak nowy szy­bowiec SZD-51 ”Junior” przejął z SZD-47 tylko geometrię i aero­dynamikę skrzydła. Wykorzystano zatem wzor­niki i budowane makiety skrzydeł tego szybow­ca, pozostałe elementy zostały skonstruowane od nowa.

Konstrukcja.
Jednomiejscowy górnopłat o konstrukcji kompozytowej (szkło- epoksydowej).
Profil skrzydeł Wortmann Fx S02/1-158 (19,6%).
Kabina zakryta.
Usterzenie w układzie T.

Dane techniczne SZD-47, projektowane (wg [1]):
Rozpiętość- 15,0 m, długość- 6,825 m, wysokość- 1,525 m, powierzchnia nośna- 12,51 m2, wydłużenie- 18.
Masa własna- 210 kg, masa w locie- 340 kg.
Prędkość dopuszczalna- 240 km/h, prędkość minimalna- 63 km/h, doskonałość- 34, opadanie minimalne- 0,63 m/s.

Galeria

  • Projekt szybowca klasy klub SZD-47 ”Klub”, rysunek w rzutach. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 1/2000).

Źródło:

[1] Makowski T. ”Współczesne konstrukcje lotnicze Polski”. Agencja Lotnicza Altair. Warszawa 1996.
[2] ”Szybowcowy zakątek Pepego (Piotra Puchalskiego)”.
[3] Pod redakcją Andrzeja Glassa i Tomasza Murawskiego "Polskie Szybowce 1945-2011. Problemy rozwoju". Wydawnictwo SCG. Bielsko-Biała 2012.
[4] Kubalańca J. "Nie zrealizowane konstrukcje SZD (8)". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 1/2000.

blog comments powered by Disqus