SZD-35 "Bekas", 1970

Szybowiec szkolny. Polska.
Szybowiec SZD-35 ”Bekas” SP-2553 w locie. (Źródło: ”Fotograficzny Rejestr Szybowców”).
Szybowiec SZD-35 ”Bekas” powstał w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym na zamówienie z Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Miał to być szybowiec przeznaczony do podstawowego szkolenia, pierwszych lotów samodzielnych, nauki lotów termicznych i zboczowych, akrobacji i lotów bez widoczności ziemi. Zamawiający chciał mieć szybowiec o właściwościach pilotażowych zbliżonych do szybowca SZD-30 ”Pirat”, których dużą ilość eksploatowały NRD-owskie aerokluby. Prace nad nową konstrukcją rozpoczęto w oparciu o uzgodnione z zamawiającym założenia dotyczące układu, materiałów konstrukcyjnych, parametrów geometrycznych i aerodynamicznych, wyposażenia i zakresu użytkowania. Dodatkowo uwzględniając ewentualny eksport przewidywano możliwość zabudowy różnych zaczepów startowych, przystosowanie do startu z lin gumowych, a także spełnienie niektórych wymagań angielskich przepisów budowy szybowców BCAR. Przewidywano rozpoczęcie produkcji seryjnej z końcem 1972 r.

Projekt szybowca powstał w zespole konstrukcyjnym kierowanym przez inż. Józefa Niespała (wg [2]- współkonstruktorem był Tadeusz Łabuć, jednak w [4] J. Niespał nie wymienia tego nazwiska). Dla skrócenia czasu opracowania nowego szybowca zdecydowano, że powstanie on w oparciu o wykorzystanie istniejącego oprzyrządowania warsztatowego szybowców będących w produkcji lub mających wejść do produkcji w najbliższym czasie. W dużej mierze oparto się na dokumentacji projektu SZD-34 ”Bocian 3” oraz SZD-9 ”Bocian 1E”, SZD-12 ”Mucha 100” i w mniejszym stopniu innych. Dzięki temu okres opracowania zasadniczej dokumentacji technicznej trwał od lutego do września 1969 r. a budowę prototypu rozpoczęto już w czerwcu. Gotowy prototyp przekazano do prób statycznych. Pierwszy lot wykonał 29.11.1970 r. rozpoczynając cykl prób fabrycznych i państwowych, które trwały do połowy 1971 r. Drugi prototyp, po wprowadzeniu zmian konstrukcyjnych (modyfikacja lotek, usterzenia kierunku i wysokości, wyposażenia kabiny, płozy przedniej, zmiana pokrycia skrzydła w strefie zadźwigarowej ze sklejkowego na płócienne) oblatano w marcu 1971 r.

Szybowiec okazał się poprawny i bezpieczny pilotażowo. Do wad nowej konstrukcji należało zaliczyć utrudnione wsiadanie do kabiny, ciężki ogon, mimo zastosowania tylnego kółka duży promień skrętu utrudniający manewrowanie szybowcem na ziemi, niewygodna kabina. Niedociągnięcia te planowano usunąć w szybowcach seryjnych. Szybowiec SZD-35 ”Bekas” nie wszedł jednak do produkcji seryjnej. Przyczyną tego było wycofanie się NRD z zamówienia na podstawie którego rozpoczęto prace nad nową konstrukcją, a ponieważ szybowiec nie wnosił nic nowego pod względem eksploatacyjno-pilotażowym, bezcelowa była produkcja dwóch podobnych szybowców. W produkcji znajdował się wówczas sprawdzony, bardzo dobrze się sprzedający SZD-9 ”Bocian 1E”.

Zbudowano tylko dwa prototypy SZD-35 (SP-2553 i SP-2557), wg [2]- zbudowano trzy egzemplarze, z których jeden użyto do prób statycznych. W latach 2000-nych jeden z nich, pięknie odnowiony, znajdował się w latającym muzeum Aeroklubu Gliwickiego, a drugi w Aeroklubie Rzeszowskim.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy średniopłat O konstrukcji drewnianej.
Skrzydło dwudzielne, o obrysie trapezowym, ze skosem ujemnym. Konstrukcja półskorupowa, jednodźwigarowa z dźwigarkiem skośnym i sklejkowym kesonem, wyposażone w płytowe hamulce aerodynamiczne i laminatowe opływowe końcówki. Lotki o konstrukcji klasycznej, drewniane, bezszczelinowe.
Kadłub o konstrukcji drewnianej, w części przedniej z pokryciem wykonanym z laminatu poliestrowego, konstrukcji półskorupowej o pokryciu sklejkowym. Dwa zaczepy: przedni do lotów holowanych i dolny do startu za wyciągarką. Kabina zakryta.
Usterzenie klasyczne, w układzie dolnokrzyżowym, stery kierunku i wysokości kryte płótnem. Statecznik wysokości jednoczęściowy, ster dwuczęściowy.
Podwozie jednotorowe stałe. Szczątkowa płoza przednia, tylne kółko stałe ułatwiające manewrowanie po betonie.

Wyposażenie- standardowo tablica przyrządów tylko w przedniej kabinie.

Dane techniczne SZD-35 (wg [3]):
Rozpiętość- 15,9 m, długość- 8,5 m, wysokość- 1,87 (wg [4]- 1,9) m, powierzchnia nośna- 19,8 m2.
Masa własna- 335 kg, masa użyteczna- 205 kg, masa startowa max- 540 kg.
Prędkość dopuszczalna- 220 km/h, prędkość minimalna- ok. 60 km/h, doskonałość max- 27,4 przy prędkości 84 km/h, opadanie minimalne- 0,82 m/s przy prędkości 74 km/h.

Galeria

  • Szybowiec SZD-35 ”Bekas” w hangarze. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 6/1990).

Źródło:

[1] Liwiński J. ”Rejestr polskich statków powietrznych 2006”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2006.
[2] ”Polskie szybowce”
[3] ”Szybowcowy zakątek Pepego (Piotra Puchalskiego)”
[4] Niespał J. ”Dwumiejscowy szybowiec szkolny SZD-35 Bekas”. Skrzydlata Polska nr 34-35/1971.
[5] ”Fotograficzny Rejestr Szybowców”
blog comments powered by Disqus