SZD-28 "Bocian-2k" (Latające laboratorium), 1960

Projekt szybowca doświadczalnego. Polska.
Projekt dwukadłubowego szybowca doświadczalnego SZD-28 ”Bocian-2k” (Latające laboratorium), opracowany w 1960 r. Widok z przodu. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 9/1999).

W 1960 r. powzięto w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym zamiar zrealizowania budowy szybowca doświadczalnego do dokonywania pomiarów aerodyna­micznych bezpośrednio na profilu, w warunkach lotu. W założeniach projektu wstępnego "Latające­go laboratorium", opracowanych przez mgr inż. Zbigniewa Badurę i mgr inż. Tadeusza Łabucia, wykorzystano rozwiązanie oznaczone jako SZD-28 "Bocian-2k" ("Bocian" dwukadłubowy).

Trzon tej konstrukcji miały stanowić zespoły seryjnego SZD-9 "Bocian-1D", tj. dwa kadłuby i skrzy­dła (na które złożono nawet zamówienie w ZSLS Nr 2 w Jeżowie). Kadłuby łączyła cen­tralna partia płata, pomiarowa, przeznaczona do badania profili o grubości powyżej 12 % i cięciwie większej niż 1 m. Dźwigarem tej par­tii miała być rura 100 x 4 mm ze stali 30 HGSA, umożliwiająca płynną zmianę kąta natarcia badanego fragmentu.

Odległość między kadłubami wynikała z wymiarów usterzenia poziomego, które ra­zem z centropłatem spinało całą konstrukcję w swego rodzaju ramę. Gdyby okazało się, że rama ta jest zbyt mało sztywna, przewidywa­no dosztywnienie jej cięgnami linkowymi.

Przewidywano, że płat pomiarowy można będzie montować także przed płatem central­nym. Przedni płat pomiarowy miał służyć do badania profili cienkich o małych cięciwach (miał on być montowany także na dźwigarze ru­rowym, połączonym przegubowo z kadłubami).

Załoga miała być w zasadzie jednoosobo­wa, w lewym kadłubie na przednim fotelu. Przewidywano jednak możliwość zabierania obserwatora, zamiast aparatury pomiarowej. Aparatura ta, o masie ok. 50 kg, miała być roz­mieszczona w prawym kadłubie.

Analiza stateczności wykazała wystarczają­cy jej zapas w całym zakresie prędkości użytko­wych, zarówno tylko z centralnym, jak i dodatko­wym przednim płatem pomiarowym. Z analiz wytrzymałościowych wynikało natomiast, że konstrukcja ta będzie niepotrzebnie przewymia­rowana przy zakładanych współczynnikach przeciążeń +4 i -2. Ogól­nie stwierdzono, że zaproponowany układ za­pewnia realizację założonego programu, sta­teczność i sterowność będą wystarczające do poprawnego i bezpiecznego pilotażu. Jedynie z uwagi na dużą masę całość mogła sprawiać trudności przy lądowaniu. Krytycznie odniesio­no się też do konieczności rozłączania kadłu­bów przy wymianie centralnej partii pomiaro­wej. Ostatecznie zgodzono się, że nie jest to układ najkorzystniejszy, ale do przyjęcia.

W następstwie krytycznych uwag, mgr inż. T. Łabuć zaproponował budowę latającego laboratorium w układzie specjalnym- SZD-28 "Kondor".

Istniało kilka różnych projektów, które nosiły oznaczenie SZD-28: w 1959 r. powstał projekt szybowca treningowego SZD-28 "Sowa". Projekt ten nie został zrealizowany, jednak w wyniku dalszych prac konstrukcyjnych powstał bardzo udany szybowiec treningowy SZD-30 ”Pirat”.

Dane techniczne SZD-28 "Bocian-2k", obliczeniowe (wg [1]):
Rozpiętość- 21,14 m, długość- 8,2 m, powierzchnia nośna- 25,1 m2.
Masy (wg [5]): masa własna- 525 kg, masa w locie- 665 kg (w tym masa załogi 90 kg i aparatury pomiarowej 50 kg).
Prędkość dopuszczalna- 200 km/h, prędkość minimalna- 59 km/h, prędkość minimalna z centralnym płatem pomiarowym o cięciwie ok. 1 m- (wg [5]- 62) km/h, doskonałość- 23 przy prędkości 83 km/h, opadanie minimalne- 0,90 m/s przy prędkości 68 km/h.

Galeria

  • SZD-28 ”Bocian-2k” (Latające laboratorium), rysunek w rzutach. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 9/1999).

Źródło:

[1] Polskie szybowce.
[2] Szybowcowy zakątek Pepego (Piotra Puchalskiego).
[3] Praca zbiorowa ”Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1965.
[4] Niespał J., Zatwarnicki R., Stafiej W. "Konstrukcje SZD". Skrzydlata Polska nr 49/1976.
[5] Kubalańca J. "Nie zrealizowane konstrukcje SZD (4)". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 9/1999.
blog comments powered by Disqus