SZD-23 "Bocian 2", 1958

Na początku 1958 r. dyskutowano nad przyszłością szybowców dwumiejscowych, nad ich osiągami i tendencjami rozwojowymi. Wnioski zebrane z eksploatacji seryjnych szybowców SZD-9 ”Bocian”, postęp w technologii budowy oraz chęć poprawienia osiągów- były impulsem do podjęcia dalszych prac modernizacyjnych nad tym udanym szybowcem.
W 1958 r. inż. inż. Władysław Okarmus i Piotr Mynarski opracowali w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym projekt dwumiejscowego szybowca SZD-23 ”Bocian 2”. Założenia aerodynamiczne oraz konstrukcyjne przejęto z SZD-9 bis. Zachowano też m.in. ujemny skos skrzydeł (umożliwiający lot z jednoosobową załogą bez potrzeby dodatkowego wyważania), kabinę w układzie tandem (jednak drugą kabinę wydłużono). Szybowiec mógłby startować z lin gumowych, za wyciągarką i za samolotem.
Zauważalne różnice, to m.in.: większe wydłużenie skrzydeł przy tej samej powierzchni (co spowodowało wzrost rozpiętości), hamulce drewniane zastąpione metalowymi. Kadłub drewniany o przekroju zmniejszonym do 0,48 m2 (kadłub smuklejszy), zwiększony przekrój tyłu kadłuba. Uproszczona technologicznie i konstrukcyjnie partia centralna kadłuba. Wciągane i częściowo chowane podwozie (podobnie jak w SZD-8 "Jaskółka") oraz możliwość instalowania balastu wodnego w skrzydłach. Szybowiec miał być dopuszczony do akrobacji (figury podstawowe) oraz do lotów chmurowych.
Wykonano jego projekt wstępny, a następnie pełne obliczenia aerodynamiczne szybowca. Prac konstrukcyjnych ani obliczeń wytrzymałościowych nie rozpoczęto, bowiem nasilenia prac biura konstrukcyjnego, a zwłaszcza wewnętrzny konkurs na szybowiec klasy standard, wygrany przez ten sam zespól (SZD-24 "Foka")- uniemożliwiły realizację projektu SZD-23. Wpływ na decyzję w tej sprawie mogło też mieć zabieganie Aeroklubu PRL o szybowiec dwumiejscowy, ale o konstrukcji metalowej.
Konstrukcja:
Dwumiejscowy wolnonośny średniopłat o konstrukcji drewnianej.
Skrzydła wolnonośne, drewniane, o obrysie trapezowym, dwudzielne, jednodźwigarowe z kesonem pracującym na skręcanie. Skos skrzydeł wynosił -3,1°, wznios 3°, kąt zaklinowania +6°. Część przednia skrzydeł była kryta sklejką, zaś ich część spływowa i lotki opłótnione. Profil od kadłuba do odległości 2 m od kadłuba NACA 43018 zwichrzony do NACA 43012A w końcówce. Zwichrzenie geometryczne -2°. Lotki były szczelinowe, dwudzielne, wyważane aerodynamicznie i masowo. Hamulce aerodynamiczne o konstrukcji metalowej. Istniała możliwość instalowania balastu wodnego w skrzydłach.
Kadłub drewniany, półskorupowy o przekroju owalnym (największa pow. 0,48 m2), kryty sklejką. Część centralna kadłuba miała kratownicę. Szybowiec był wyposażony w 2 za czepy (przedni i tylny), hak do startu z lin gumowych. Wygodna kabina o dobrej widoczności miała dwudzielną osłonę, której część przednia była odsuwana w przód, zaś tylna- do tyłu.
Usterzenie wysokości było drewniane, wolnonośne, nie dzielone. Profil w płaszczyźnie symetrii NACA 0012 przechodzący w NACA 0009 w końcówkach, kąt zaklinowania -3°. Usterzenie kierunku miało profil NACA 0012 u nasady przechodzący w NACA 0009 w końcówce.
Podwozie jednotorowe, wciągane i częściowo chowane podwozie, kółko o wymiarach 400 x 150 (wg [4]- 350 x 135). Koło główne podwozia przesunięte poza środek masy szybowca pustego, miało hamulec szczękowy.
Wyposażenie- tablica przyrządów, wyposażona w typowe przyrządy pilotażowo- nawigacyjne, przewidziano tylko w przedniej kabinie, wspólną dla obydwu pilotów. Szybowiec wyposażony w bagażnik na barograf, kieszeń na mapy, instalację sanitarną, odgromową i wentylację (nawiew). Przewidziano możliwość zabudowania aparatury radiowej i tlenowej (KP-18), na żądanie zamawiającego.
Dane techniczne SZD-23 (wg [4]):
Rozpiętość- 18,5 m, długość- 8,3 m, wysokość- 1,8 m, powierzchnia nośna- 20,0 m2, wydłużenie- 17,1.
Masa własna- 340 kg, masa startowa- 510 kg.
Prędkość dopuszczalna- 240 km/h, prędkość w atmosferze burzowej- 147 km/h, prędkość holowania- 130 km/h, prędkość za wyciągarką- 100 km/h, prędkość minimalna- 58 km/h, doskonałość max- 28,3 przy prędkości 85 km/h, opadanie minimalne- 0,8 m/s przy prędkości 73 km/h.
Galeria
Źródło:
[1] Polskie szybowce.[2] Glass A. ”25 lat produkcji seryjnej szybowca SZD-9 Bocian”. Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 2/1978.
[3] Praca zbiorowa ”Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1965.
[4] Kubalańca J. "Nie zrealizowane konstrukcje SZD (3)". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 8/1999.