SZD-17x "Jaskółka L", 1956
("Laminarka")

Szybowiec wysokowyczynowy. Polska.
Szybowiec SZD-17x ”Jaskółka L”, SP-1506 w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. (Źródło: ”Fotograficzny Rejestr Szybowców”).
Na bazie konstrukcyjnej szybowca SZD-8 ”Jaskółka” zbudowane zostały w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym konstrukcje pokrewne: SZD-11 ”Albatros”, SZD-14x ”Jaskółka M” oraz SZD-17x ”Jaskółka L”.

Szybowiec SZD-17x ”Jaskółka L”, nazywany popularnie ”Laminarka”, był wysokowyczynowym szybowcem, dostosowanym do silnych warunków termicznych. Doświadczenia uzyskane na szybowcu SZD-14x ”Jaskółka M”, zbliżające się Szybowcowe Mistrzostwa Świata we Francji oraz panująca moda na budowanie szybowców o dużym obciążeniu sprawiły, że Szybowcowy Zakład Doświadczalny przystąpił do opracowania dokumentacji szybowca na bazie ”Jaskółki”, z laminarnym skrzydłem, dużymi zbiornikami wody i usterzeniem Rudlickiego (motylkowym). Został skonstruowany przez mgr. inżynierów Tadeusza Kostię i Jana Dyrka. Prototyp tego szybowca został oblatany 9.03.1956 r. (wg [2]- 19.03.1956 r. ?). Szybowiec przeznaczony był dla garstki pilotów kadry narodowej, miał służyć jako sprzęt wysokowyczynowy, rekordowy, oraz miał reprezentować barwy polskie na mistrzostwach świata. W konstrukcji zwrócono dużą uwagę na poprawność kształtu kadłuba, w celu uzyskania jak najmniejszych oporów. Szybowiec wyposażono w aparaturę radiową, instalacje tlenową i odgromową.

W sumie zbudowano 4 egz. SZD-17x, z których w użytkowaniu w aeroklubach znajdowały się w 1963 r. dwa egzemplarze. W Szybowcowych Mistrzostwach Świata w 1956 r. ”Jaskółka L”, gdyż obawiano się utracenia szans, w przypadku słabych warunków termicznych podczas imprezy. Były wykorzystywane przez pilotów kadry do lotów wyczynowych oraz startu w zawodach krajowych. Na szybowcu ”Jaskółka L” Tadeusz Góra ustalił rekord prędkości w przelocie docelowym, przelatując 9.05.1956 r. trasę 326 km z Jeleniej Góry do Kościelników. W listopadzie 1977 r. jeden szybowiec został przekazany do Muzeum Lotnictwa i Astronautyki w Krakowie.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy średniopłat o konstrukcji drewnianej.
Skrzydło o zwichrzeniu geometrycznym 1° ma na całej rozpiętości profil laminarny. Klapy i hamulce aerodynamiczne metalowe. Na partii skrzydła od żebra zerowego do miejsca rozpoczęcia lotki, w kesonie przednim, zabudowano trzy zbiorniki wodne wykonane ze stopów lekkich, mieszczące w każdym skrzydle po 60 dm3 wody. Na końcach skrzydeł wrzecionowate podpórki, wyklepane z blachy duralowej.
Kadłub konstrukcji półskorupowej o przekroju owalnym kryty sklejką, a w miejscach powierzchni nierozwijalnych laminatem. Kabina zakryta.
Usterzenie Rudlickiego (motylkowe), składane do transportu, konstrukcji drewnianej. Stateczniki kryte sklejką, stery płótnem.
Podwozie jednotorowe. Kółko można używać w położeniu całkowicie wysuniętym oraz jako półschowane.

Wyposażenie: podstawowy zestaw przyrządów pokładowych, aparatura radiowa, instalacja tlenowa, instalacja odgromowa.

Dane techniczne SZD-17x (wg [4]):
Rozpiętość- 16,0 m, długość- 6,8 m, wysokość- 1,26 m, powierzchnia nośna- 13,6 m2.
Masa własna- 340 kg, masa całkowita- 425 kg, masa całkowita z balastem- 545 kg.
Dopuszczalna prędkość nurkowania- 250 km/h, prędkość minimalna- 65 km/h, doskonałość max- 30,5 przy prędkości 98 km/h, doskonałość max z balastem- 30,5 przy prędkości 109 km/h, opadanie minimalne- 0,86 m/s przy prędkości 93 km/h, opadanie minimalne z balastem- 0,86 m/s przy prędkości 104 km/h.

Galeria

  • SZD-17x ”Jaskółka L” na starcie w Jeżowie. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 30/1957).

Źródło:

[1] Krzyżan M. ”Samoloty w muzeach polskich”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1983.
[2] ”Polskie szybowce”
[3] ”Szybowcowy zakątek Pepego (Piotra Puchalskiego)”
[4] Praca zbiorowa ”Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1965.
[5] ”Fotograficzny Rejestr Szybowców”
blog comments powered by Disqus