Na początku lat 1950-tych prężnie rozwijające się polskie szybownictwo potrzebowało coraz większej ilości szybowców treningowo-wyczynowych. Będące w użyciu 150 szybowców IS-2 ”Mucha bis/ter” na jakiś czas zaspokoiło potrzeby aeroklubów, ale wykruszenie się poniemieckich szybowców wkrótce spowodowało konieczność uzupełnienia stanu intensywnie eksploatowanego sprzętu. Uznano za słuszne nie produkować ”Muchy ter”, lecz ulepszyć ją wykorzystując dotychczasowe wnioski z użytkowania. W 1952 r. został zaprojektowany przez zespół inżynierów: Władysława Okarmusa, Zbigniewa Badurę i Jana Dyrka nowy szybowiec SZD-12 ”Mucha 100” (projekt początkowo otrzymał nazwę roboczą ”Mucha 4”, zmienioną potem na podstawie rozpisanego konkursu wewnątrzzakładowego na ”Kos”, aby decyzją władz nadrzędnych nazwać ją ostatecznie ”Mucha 100”). Zakończenie uzgodnień z przyszłym użytkownikiem dotyczące projektu pozwoliło na podjęcie w połowie czerwca 1952 r. decyzji o budowie prototypu, ustalono przy tym rekordowo krótki, niemal nierealny, termin opracowania dokumentacji konstrukcyjnej- upływał on 15.12.1952 r. Aby nie dopuścić do przestojów od nowego roku zakładów mających wytwarzać nowy szybowiec postanowiono, że terminowo zostanie przekazana na warsztat część dokumentacji (skrzydło i usterzenie) wraz z oprzyrządowaniem, natomiast dokumentację kadłuba dokończyć do marca 1953 r.

W skrzydle w stosunku do ”Muchy ter” zmieniono znacznie konstrukcję i technologię zmieniając rozstawy żeber, dźwigar i listwę spływu, konstrukcję lotki, jej napęd i kinematykę, hamulce, okucie główne i łączenie napędów. Ponadto zmniejszono kąt zaklinowania skrzydła o 2°. W kadłubie zmieniono: obrys, płozę przednią i tylną, położenie kółka, nosidło, sztywność kadłuba, tablicę przyrządów i limuzynę, napędy, bagażnik, siedzenie, pedały, podłogę itp. W usterzeniu kierunku zmieniono: obrys powierzchnię i zabezpieczenie zawieszenia, a w usterzeniu wysokości zawieszenie, zaklinowanie, i owiewkę. Ponieważ traktowano szybowiec jako rozwinięcie poprzednich wersji, i nie spodziewano się przy tym większych niespodzianek budowany egzemplarz powstawiał jako pierwszy szybowiec seryjny, a nie prototyp. Dlatego też powstawał w Zakładach Sprzętu Lotnictwa Sportowego nr 5 w Krośnie. Był to jedyny prototyp SZD wyprodukowany poza Bielskiem. Pierwszy egzemplarz został oblatany 14.11.1953 r. W czasie prób prędkości dopuszczalnej miał miejsce wypadek w którym wystąpił flatter lotek, i w efekcie pilot doświadczalny musiał ratować się skokiem ze spadochronem. Aby zlikwidować niebezpieczne drgania flatterowe na lotkach zabudowano kroplowe ciężarki wyważające na wysięgnikach, i powtórzono próby, które wykazały, że mimo rozpędzenia do prędkości 275 km/h flatter nie występuje.

Próby w locie wykazały, że szybowiec jest bardzo udaną ewolucją wcześniejszych wersji szybowca ”Mucha” i wszedł od razu do produkcji seryjnej w Sprzętu Lotnictwa Sportowego nr 5 w Krośnie. W krośnie zbudowano ok. 100 egz., 14 kolejnych zbudowały warsztaty Zakłady Sprzętu Lotnictwa Sportowego w Gdańsku pod oznaczeniem SZD-12 bis, kilkanaście kolejnych powstało Zakłady Sprzętu Lotnictwa Sportowego we Wrocławiu.

Ponieważ dość niefortunnie dobrano położenie koła podwozia, potrzebna była dość duża siła (aż 24 kg) do uniesienia ogona przy manewrowaniu szybowcem na ziemi. Aby poprawić ten mankament, próbnie przebudowano jeden szybowiec, przesuwając do tyłu mocowanie koła. W 1958 r. weszła do produkcji ulepszona wersja szybowca oznaczona SZD-12A ”Mucha 100 A”, w której zmianie uległy m.in. tylne okucia skrzydła, napęd hamulców aerodynamicznych w skrzydle. Zmieniono także: drewniane płyty hamulców na metalowe, sposób wyważenia lotek zastępując ciężarek na wysięgniku prętem wklejonym w nosek lotki, tablicę przyrządów oraz sposób mocowania usterzenia wysokości. Szybowiec ”Mucha 100 A” był bardzo prawidłowy i przyjemny w pilotażu. Była to ostatnia wersja produkcyjna ”Muchy 100 A”.

Ogółem wyprodukowano w Polsce ok. 350 (wg [1]- 219 ?) egz. tego szybowca, z czego ok. 70 wyeksportowano do: Austrii, Chińskiej Republiki Ludowej, Finlandii, Francji, Indii, NRD, Szwajcarii, Włoch i ZSRR. Licencyjną produkcję szybowców SZD-12 ”Mucha 100” podjęto w ChRL. Wg [4]- łącznie wykonano 104 egz. SZD-12 ”Mucha 100” i 186 egz. SZD-12A ”Mucha 100A”, 73 szybowce zostały wyeksportowane.

W kraju były używane do treningu i jako zawodnicze przez wiele lat. Na nich wielu szybowników zdobyło swe złote odznaki wyczynowe, a nawet diamenty. Szybowce posiadały niebywałą żywotność, sięgającej blisko 30 lat eksploatacji. Szybowiec SZD-12 ”Mucha 100”, nr fabr. 95 ze znakami SP-1469, po skasowaniu w 1978 r. został przekazany do zbiorów Muzeum Lotnictwa i Astronautyki w Krakowie. W dniu 1.01.2006 r. w polskim rejestrze statków powietrznych znajdowało się jeszcze 7 szybowców SZD-12 ”Mucha 100”!

W wyniku dalszego rozwoju konstrukcji powstał szybowiec wyczynowy klasy standard SZD-22 ”Mucha Standard”.

Kilka szybowców typu ”Mucha” zostało przebudowanych przez konstruktorów-amatorów na motoszybowce: Adamiec ”Moto-Mucha 100” z 1993, ”Moto-Mucha 100” z 2000 r., Koźmiński ”Moto-Mucha”, Sulczewski "Moto-Mucha 100". W dniu 11.06.2006 r. przy starcie z lotniska w Lesznie rozbiła się nierejestrowana ”Moto Mucha” (nie znam konstruktora). Nikt nie odniósł poważniejszych obrażeń. Płaty ”Muchy” zostały wykorzystane przy budowie motoszybowca amatorskiego Wiesława Rogali.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy średniopłat wolnonośny o konstrukcji drewnianej.
Skrzydło trapezowe o wzniosie 4°, dwudzielne, jednodźwigarowe ze skośnym dźwigarkiem pomocniczym, pokryte w części przedniej sklejką, w tylnej płótnem. Lotki szczelinowe, hamulce aerodynamiczne płytowe, metalowe, wysuwane na górnej i dolnej powierzchni.
Kadłub drewniany półskorupowy o przekroju owalnym, z pokryciem sklejkowym i nierozwijalnymi elementami pokryć krytymi laminatem poliestrowym (przejście skrzydło-kadłub, przód kadłuba). Dwa zaczepy startowe: przedni do lotów na holu i dolny do startu za wyciągarką, z przodu płozy hak do startu z lin gumowych. Kabina zakryta.
Usterzenie klasyczne, w układzie dolnokrzyżowym. Usterzenie poziome drewniane stanowi jedną całość montażową. Statecznik kryty sklejką, ster płótnem. Statecznik pionowy kryty sklejką stanowi całość z kadłubem. Ster kierunku drewniany kryty płótnem.
Podwozie z kołem stałym, płoza przednia jesionowa, tylna metalowa.

Wyposażenie- podstawowy zestaw przyrządów pokładowych. Niektóre szybowce przystosowane do zabudowy aparatury tlenowej, wyposażony w światła pozycyjne do lotów nocnych. W latach 1970-tych w remontach elementy instalacji oświetleniowej zostały zdemontowane.

Dane techniczne ”Mucha 100” (wg [6]):
Rozpiętość- 15,0 m, długość- 7,0 m, wysokość- 1,6 m, powierzchnia nośna- 15,0 m².
Masa własna- 195 kg, masa użyteczna- 95 kg, masa całkowita- 290 kg.
Prędkość dopuszczalna- 220 km/h, prędkość minimalna- 55 km/h, doskonałość max- 24 przy prędkości 70 km/h, opadanie minimalne- 0,76 m/s przy prędkości 62 km/h.