IS-B "Komar-48", 1949

Szybowiec treningowo-wyczynowy. Polska.
Szybowiec IS-B ”Komar-48” SP-985 w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. (Źródło: ”Fotograficzny Rejestr Szybowców”).
Szybowiec IS-B ”Komar-48” jest powojenną wersją szybowca Komar-bis, budowanego w latach 1936-1939 w Warsztatach Szybowcowych Antoniego Kocjana w Warszawie. Szybowiec Komar-bis został zaprojektowany w 1936 r. przez inż. Antoniego Kocjana.

W 1948 r. Instytut Szybownictwa w Bielsku zrekonstruował szybowiec Komar na podstawie dokumentacji warsztatowej, otrzymanej od żony konstruktora. Dokumentacja powojennego Komara powstała pod kierunkiem mgr. inż. Mariana Wasilewskiego, przy czym wprowadzone zostały zmiany konstrukcyjne, zwiększające sztywność skrzydeł, oraz dodano hamulce aerodynamiczne. Prototyp szybowca IS-B ”Komar-48” zbudowano w Warsztatach Doświadczalno-Naprawczych Instytutu Szybownictwa w Bielsku, a pierwszy lot wykonał 16.01.1949 r. Seryjne szybowce ”Komar-48” (5 egz.) zostały zbudowane w IS w Bielsku. Dwa z nich miały płytowe usterzenie wysokości bez statecznika, jak ”Komary” przedwojenne, ale już następne trzy zaopatrzono w usterzenia składające się ze statecznika i steru. Próby wykazały, że szybowiec ma wystarczającą sztywność, nie stwierdzono żadnych drgań szybowca ani przy dużej, ani przy małej prędkości. Szybowiec był bardzo przyjemny w pilotażu i miał bardzo mały promień krążenia.

Po naniesieniu poprawek wynikłych z prób ”Komara-48” i po zaprojektowaniu płytkowych hamulców aerodynamicznych- szybowiec oznaczono ”Komar-49”. Były budowane seryjnie, 18 egz, w ZSLS nr 2 w Jeżowie. Pierwszy szybowiec oblatany został w marcu 1950 r.

Łącznie zbudowano 23 (wg innych źródeł- 25 ?) egz. ”Komar” był dobrym szybowcem treningowym, zwłaszcza w słabych warunkach termicznych. Na powojennych ”Komarach” ustanowiono także wiele rekordów, m.in. w dniach 19-20.10.1949 r. pilot Stanisław Wielgus ustanowił na ”Komarze-48” krajowy rekord długotrwałości lotu, wynoszący 35 h 14 min. Szybowce ”Komar” były używane w aeroklubach do 1965 r. Jeden szybowiec IS-B ”Komar-49” znajduje się w zbiorach Muzeum Lotnictwa w Krakowie.

W 1969 r. część kadłuba od szybowca ”Komar” wykorzystano w samolocie amatorskim Dobrociński ”Ważka”, a na początku lat 1970-tych w samolocie Dobrociński ”Wrocław”. Również na początku lat 1970-tych skrzydła od szybowca ”Komar” zostały wykorzystane do budowy amatorskiego motoszybowca ”Altostratus” konstrukcji Józefa Borzęckiego.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy górnopłat zastrzałowy o konstrukcji drewnianej.
Skrzydła drewniane, o obrysie prostokątno- trapezowym z zaokrągloną końcówką, dwudzielne, z jednoobwodowym kesonem sklejkowym (poprowadzonym do dźwigara i obejmującym partię między dźwigarkiem skośnym), podparte pojedynczym stalowym zastrzałem przekroju okrągłym. Profile skrzydeł- przykadłubowy Gö-535, w końcówce Gö-549. Dźwigar główny skrzyn­kowy, skośny, o przekroju ceowym oraz dodatkowy pomocniczy dźwigarek lotkowy. Dodatkowo od dźwigarka lotkowego do okucia tylnego wprowadzono, przy pomocy taśmy bawełnianej przeplecionej przemiennie między żebrami, zabezpieczenie żeber przed wyboczeniem. Począwszy od "Komara-49" wprowadzono szczelinowe hamulce aerodynamiczne. Lotki drewniane, wychylane różnicowo- opłótnione.
Kadłub o przekroju sześciokątnym, podłużnicowy, kryty sklejką. Szybowiec posiadał zaczep przedni i dolny do startu za wyciągarką oraz hak do startu z lin gumowych. Kabina odkryta, osłonięta tylko małym wiatrochronem ze szkła organicznego.
Usterzenie wysokości wolnonośne, dwu­dzielne, drewniane, osadzone na stalowym rurowym dźwigarze. W pierwszych dwóch egzemplarzach uste­rzenie płytowe, w następnych z podziałem na statecznik i ster. Stateczniki kryte sklejką, stery płótnem. Usterzenie kierunku składa się ze szczątkowego statecznika inte­gralnego z kadłubem oraz drewnianego steru z kesonem sklejkowym, wyważonego aerodynamicznie, o pokryciu płóciennym.
Podwozie płozowe. Płoza z drewna jesionowego była amortyzowana dętką gumową.

Wyposażenie- prędkościomierz, wysokościomierz i wariometr.

Dane techniczne "Komar-49" (wg [6]):
Rozpiętość- 15,8 (wg [1]- 15,82) m, długość- 6,75 m, wysokość- 1,75 m, powierzchnia nośna- 17,4 m2.
Masa własna- 148 (wg [1]- 157) kg, masa użyteczna- (wg [1]- 89) kg, masa całkowita- 225 (wg [1]- 246) kg.
Dopuszczalna prędkość nurkowania- 140 km/h, prędkość minimalna- 44 km/h, doskonałość- 19 przy prędkości 64 km/h (wg [1]- 20,0), opadanie minimalne- 0,8 m/s przy prędkości 58 km/h, opadanie przy prędkości 140 km/h- 4,8 m/s.

Źródło:

[1] Krzyżan M. ”Samoloty w muzeach polskich”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1983.
[2] Polskie konstrukcje amatorskie.
[3] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[4] Praca zbiorowa ”Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1965.
[5] Fotograficzny Rejestr Szybowców.
[6] Glass A., Kubalańca J. "Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954". Tom 5. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2013.

blog comments powered by Disqus