Szczerbakow Szcze-2, 1942
(TS-1)

Samolot transportowy, treningowy, sanitarny. ZSRR.
Samolot transportowy Szczerbakow Szcze-2. (Źródło: archiwum).
Wobec potrzeb posiadania przez lotnictwo radzieckie lekkiego samolotu transportowego o udźwigu większym od samolotu Polikarpow Po-2, konstruktor A. J. Szczerbakow zaprojektował w 1941 r. lekki górnopłat TS-1 napędzany silnikami M-100E o mocy 107 kW (145 KM). Później TS-1 został przemianowany na Szcze-2. Prototyp zbudowano i oblatano pod koniec 1942 r., a w 1943 r. przekazano pierwsze egzemplarze seryjne. W latach1944-1946 zbudowano ok. 550 egz. w różnych wersjach:

- transportowej- do przewozu 900-1150 kg ładunku,
- sanitarnej- do przewozu 11 chorych na noszach,
- desantowej- dla zrzutu-8-10 spadochroniarzy,
- szkolnej- do nauki nawigacji powietrznej oraz dla treningu radiooperatorów
- rolniczej,

Zbudowano również samoloty doświadczalne: z silnikami diesla GMC (General Motors Corp.) pochodzącymi z amerykańskich czołgów oraz ze zmniejszoną powierzchnią nośną skrzydeł do 55 m2. Powstał, nie zrealizowany, projekt dwukadłubowego samolotu Szcze-2 z trzema silnikamiM-11D.

Samoloty seryjne miały dobre własności lotne, były nieskomplikowane w eksploatacji. Do wad samolotu zaliczano natomiast duże obciążenie mocy. Przy stosowanych stupiętnastokonnych M-11D, obciążenie mocy wynosiło około 18 kg/KM, powodowało to, że przy pełnym obciążeniu start na przeszkodo. 25 m wynosił 980 m, a lądowanie 560 m. Samolot wymagał silników o mocy 200-300 KM, takich Jednak w okresie wojny seryjnie w ZSRR nie produkowano.

Szcze-2 był zdolny do startu i lądowania z przygodnego terenu. Podłoga w kabinie była specjalnie wzmocniona i przystosowana do ładunków o znacznej skupionej masie np. silników lotniczych. Jednym z warunków przyjętych przy projektowaniu maszyny była możliwość załadunku i przewozu silników dużej mocy stosowanych do napędu samolotów bojowych w lotnictwie radzieckim. Dostawa silników lotniczych i części zamiennych na miejsce do pułków lotniczych spełniała ważną funkcję w zapewnieniu prawidłowego działania jednostek frontowych i utrzymaniu ich w stanie pełnej gotowości bojowej. Szcze-2 wsławiły się podczas wojny akcjami zaopatrzenia bojowego dla oddziałów partyzanckich działających na tyłach wroga, wykorzystywano je również jako samoloty sanitarne do transportu rannych oraz przewozu medykamentów i wyposażenia szpitalnego.

W Polsce.

Po raz pierwszy polscy lotnicy zetknęli się z samolotami Szcze-2 w 1944 r. podczas pobytu w 2 Wojskowej Szkole Nawigatorów Lotniczych w Czkałowie. Przebywająca tam grupa uczniów przechodziła na samolotach tego typu przeszkolenie w zakresie radionawigacji.

Do Polski sprowadzono Szcze-2 na początku 1945 r. Pierwszy egzemplarz otrzymał w miesiącu lutym 13 Samodzielny Pułk Lotnictwa Transportowego, który, posiadał ten samolot do końca maja 1945 r. W marcu 1945 r. 2 Szcze-2 dostarczono do 15 Samodzielnego Zapasowego PL i 2 do Wojskowej Szkoły Pilotów w Dęblinie. W drugiej połowie 1945 r. wszystkie (5 egz.) Szcze-2 oddano do dyspozycji WSP w Dęblinie. Były wykorzystywane do nauki nawigacji powietrznej, szkolenia radiotelegrafistów, szkolenia w skokach spadochronowych oraz do transportu powietrznego. Jesienią 1946 r. trzy Szcze-2 zostały silnie uszkodzone podczas huraganu. Pozostałe dwa egzemplarze użytkowano w OSL jeszcze przez okres kilku miesięcy. Ostatni egzemplarz został wycofany z eksploatacji w październiku 1947 r.

Konstrukcja:
Górnopłat zastrzałowy o konstrukcji drewnianej. Załoga- osób, pasażerów- lub 8-10 spadochroniarzy, 11 rannych albo 900-1150 kg ładunku.
Skrzydła jednodźwigarowe o obrysie trapezowym. Podparte zastrzałami.
Kadłub drewniany o konstrukcji półskorupowej. Kabiny zakryte.
Usterzenie kierunku podwójne.
Podwozie klasyczne stałe. Stosowano również narty.

Napęd- 2 silniki M-11E o mocy 107 kW (145 KM).

Wyposażenie: radiopółkompas RPK-10, RPK-2, radiostacja RSB-3bis.

Dane techniczne Szcze-2 (wg [1]):
Rozpiętość- 20,484, długość- 14,27, wysokość- 3,82 m, powierzchnia nośna- 63,88 m2.
Masa własna-y 2270 kg, masa całkowita- 3400 kg.
Prędkość max- 154 km/h, prędkość przelotowa- 120 km/h, prędkość lądowania- 70 km/h, pułap- 3000 m, zasięg- 640 km.

Galeria

  • Samolot transportowy Szczerbakow Szcze-2. (Źródło: archiwum).
  • Szcze-2, plany modelarskie. (Źródło: Modelarz nr 10/1978).
  • Samolot Szczerbakow Szcze-2 należący do Wojskowej Szkoły Pilotów w Dęblinie. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 45/1964).
  • Samolot Szczerbakow Szcze-2 podczas szkolenia spadochronowego. (Źródło: Żołnierz Polski nr 33/1946).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
[2] Wieliński A. "Lekki samolot transportowy Szcze-2". Modelarz nr 10/1978.
blog comments powered by Disqus