Supermarine "Spitfire" Mk.I / Mk.II / Mk.III, 1936

Samolot myśliwski. Wielka Brytania.
Samolot myśliwski Supermarine ”Spitfire” Mk.I w locie. (Źródło: archiwum).
Pochodzenie najlepszego angielskiego samolotu myśliwskiego z lat II wojny światowej- Supermarine ”Spitfire”- wywodzi się z rodziny wyścigowych wodnosamolotów pływakowych konstrukcji inż. Reingalda J. Mitchella. Maszyny te zaprojektowane były specjalnie na zawody o puchar Schneidera. Podstawowym kryterium zawodów była maksymalna prędkość w locie poziomym. Toteż dla tej cechy podporządkowane były inne czynniki oddziaływające na kształt i konstrukcję w okresie projektowania i budowy samolotu. Pierwszy oryginalny projekt myśliwca Supermarine Typ 224, opracowany na podstawie założeń technicznych nr F.7/30, przewidywał zastosowanie silnika ”Goshawk”, który miał stanowić rewelację w tej dziedzinie techniki. Wobec fiaska koncepcji tej jednostki napędowej projekt płatowca był dwukrotnie zmieniany według skorygowanych założeń nr F.5/34 i F. 37/34 (wg innych źródeł- nr F37/34 i F10/35) i przystosowany do nowego silnika Rolls Royce C (PV-12) o mocy 736 kW (1000 KM), znanego później jako słynny Rolls Royce ”Merlin”. Prototyp, noszący nazwę Supermarine typ 300, został oblatany 5.03.1936 r. Wg niektorych źródeł- był wyposażony w silnik Rolls Royce C o mocy 728 kW (990 KM). Maszyna zbudowana według nowych wytycznych wzbudziła wielkie zainteresowanie w świecie. Prosty w konstrukcji płatowiec był najmniejszy, jaki można było zaprojektować dla danego typu silnika i założonego uzbrojenia. Wysmukły kadłub miał szlachetne linie poprzedników z zawodów o Puchar Schneidera. Odznaczał się przy tym małym przekrojem poprzecznym, niewiele większym od przekroju silnika. Dla zachowania czystego kształtu przedniej części kadłuba umieszczono chłodnicę cieczy pod prawym skrzydłem. Mniejszą chłodnicę oleju umieszczono pod lewym skrzydłem, wprowadzając charakterystyczną asymetrię w sylwetce samolotu. Eliptyczne skrzydła, charakteryzowały się doskonałymi właściwościami aerodynamicznymi. Dzięki niezwykle silnej salwie ognia typ 300 otrzymał przydomek ”Spitfire”- plujący ogniem.

Próby w locie dały wynik pozytywny i w dniu 3.06.1936 r. podpisano z Ministerstwem Lotnictwa umowę na dostawę 310 egz. Zamówienia rosły i w pobliżu Birmingham zbudowano nowy zakład przeznaczony specjalnie do wielkoseryjnej produkcji ”Spitfire”. Pierwsze egzemplarze seryjne Mk.I dostarczono do dywizjonów RAF w czerwcu 1938 r., a pierwszą wyposażoną jednostką w nowe maszyny był 19 dywizjon myśliwski, w którym zakończono wymianę sprzętu w sierpniu 1938 r. Do września 1939 r. zamówiono łącznie 2160 samolotów tego typu, a w październiku podpisano następną umowę zwiększającą ilość zamówionych maszyn do 4000 egz. Spośród dostarczonych dotychczas egzemplarzy w wersji Mk.I pierwsze 174 egz. miało silnik Rolls Royce ”Merlin II”, początkowo z dwułopatowym śmigłem o skoku stałym, zastąpionym później trójłopatowym śmigłem de Havilland o dwuskoku zmiennym w locie. W trakcie produkcji wprowadzono inne zmiany, jak np. szybę pancerną w przodzie osłony kabiny oraz płytę stalową chroniącą tył głowy i barki pilota. Od 175 egz. zaczęto montować na płatowcach bardziej udoskonalony silnik ”Merlin III”. Standardowe uzbrojenie typu A składało się z 8 karabinów maszynowych Colt Browning. W lutym 1939 r. wypróbowano eksperymentalnie pierwszy egzemplarz seryjny z zabudowanym cięższym uzbrojeniem, składającym się z 2 działek British Hispano kal. 20 mm oraz z 4 karabinów maszynowych. Skrzydło z cięższym uzbrojeniem zostało oznaczone jako typ B, a wariant seryjny ”Spitfire” z takim płatem- jako Mk.IB. Produkcja ”Spitfire'a” Mk.I trwała do marca 1941 r. Wg [4]- zbudowano 1566 egz. wersji Mk.I, z tego w wytwórni Supermarine Aviation- 1516 oraz Westland- 50. Z tego 30 samolotów Mk.IA przebudowano na wariant Mk.IB.

Latem 1937 r. rozpoczęto prace nad wariantem ”Spitfire'a” przeznaczonym do próby bicia rekordu prędkości samolotów lądowych. Samolot, o nazwie ”Speed Spitfire”, otrzymał zmodyfikowaną (wyczyszczoną) konstrukcję, specjalny silnik ”Merlin” o mocy max 1567 kW (2130 KM) oraz czterołopatowe śmigło. Samolot wykonał pierwszy lot 11.11.1938 r. W czasie prób osiągnął prędkość 656 km/h na wysokości 900 m. Przewidywano, że w wyniku dalszych modyfikacji udałoby się ją podnieść do 685 km/h. Do próby bicia rekordu prędkości jednak nie doszło. W dniu 30.03.1939 r. niemiecki pilot Hans Dieterle uzyskał na samolocie Heinkel He-100 prędkość 745 km/h, bijać absolutny rekord prędkości lotu. Niecały miesiąc później Fritz Wendel na samolocie Messerschmitt Me-209 pobił i ten rekord wynikiem 755 km/h. Były to wyniki znacznie przekraczające możliwości ”Speed Spitfire'a”.

W chwili wybuchu wojny RAF miał ok. 300 ”Spitfire'ów”. W dniu 16.10.1939 r. ”Spitfire” Mk.IA stoczyły pierwszą walkę z bombowcami Luftwaffe. Do walk z niemieckimi myśliwcami doszło dopiero po rozpoczęciu niemieckiej ofensywy- w maju 1940 r. nad Belgią. Podczas Bitwy o Wielką Brytanię na stanie RAF znajdowało się 957 ”Spitfire”. Pomimo wyższych walorów bojowych ”Spitfire” odegrały w tej wielkiej batalii znacznie mniejszą rolę od tej, jaką im pierwotnie wyznaczono. Spowodowane to było tym, że samoloty ”Spitfire” zostały przeznaczone do ściągania na siebie eskorty myśliwskiej, tak aby w tym czasie Hawker ”Hurricane” mogły bez przeszkód atakować bombowce. Niemniej jednak wkład bojowy tych maszyn był znaczny, wyrażający się liczbą kilkuset strąconych samolotów wroga. Po wprowadzeniu na uzbrojenie wersji ”Spitfire” Mk.II, wersję Mk.I odesłano do jednostek treningowych.

Jeszcze w 1939 r. zaproponowano stworzenie rozpoznawczej wersji samolotu poprzez usunięcie uzbrojenia oraz zamontowanie aparatów fotograficznych i zwiększenie zapasów paliwa. Na jesieni 1939 r. w kilku samolotach Mk.I usunięto 2 wewnętrzne kaemy i zamontowano tam dwa aparaty fotograficzne F/24, oznaczono je jako PR Mk.IA. Poza tym maszyny były identyczne z myśliwcami. W styczniu 1940 r. dokonano następnej modyfikacji oznaczonej jako PR Mk.IB, za pilotem zamiast balastu umieszczono zbiornik z paliwem. W kwietniu 1940 r. powstała wersja PR Mk.IC z dodatkowym zbiornikiem paliwa pod lewym skrzydłem i owiewką z dwoma aparatami F.24 pod prawym. Wersja PR Mk.IE (lipiec 1940 r., przypuszczalnie zbudowano tylko 1 egz.) posiadała pojedynczy aparat pod każdym skrzydłem, w opływowej owiewce umożliwiającej fotografowanie na boki pod kątem prostym do kierunku lotu i ok. 15o poniżej poziomu. Przeznaczona była do wykonywania lotów rozpoznawczych z małej wysokości. Wersja super dalekiego zasięgu PR Mk.IF (lipiec 1940 r.) miała dodatkowy zbiornik za kabiną pilota i dwa zbiorniki pod skrzydłami, aparaty fotograficzne instalowano za kabiną. Do tego standardu przebudowano wszystkie maszyny wersji B i C. Docelowa wersja rozpoznawcza PR Mk.ID (extra super dalekiego zasięgu) otrzymała zbiorniki paliwa w krawędziach skrzydeł i aparaty za kabiną pilota. Pierwszy samolot oblatano w październiku 1940 r. Po zbudowaniu 2 egz. PR Mk.ID podjęto produkcję seryjną tej wersji pod oznaczeniem Supermarine ”Spitfire” PR Mk.IV. Wersja PR Mk.IG przeznaczona do wykonywania zdjęć skośnych z małej wysokości. Oparta była o wersję PR Mk.IE, ale zachowała uzbrojenie złożone z 8 karabinów maszynowych oraz opancerzony wiatrochron. Wyposażenie fotograficzne obejmowało ukośny aparat F.24 z obiektywem 356 mm, zainstalowany za kabiną i skierowany albo w lewo albo w prawo, oraz dwa F.24 skierowane pionowo w dół- jeden z obiektywem 127 mm i drugi- 356 mm.

W grudniu 1939 r. Fleet Air Arm zwróciło się z pytaniem do firmy Supermarine o możliwy termin dostawy 50 ”Spitfire'ów” ze składanymi skrzydłami. W styczniu 1940 r. firma nadesłała odpowiedź, zawierającą dokumentację samolotu oznaczonego Typ 338- ze składanymi skrzydłami i napędzanego silnikiem ”Griffon” (opracowywanym w tamtym okresie przez firmę Rolls-Royce na zlecenie FAA, przy braku zainteresowania RAF). W lutym 1940 r. Admiralicja zwróciła się do Air Ministry o zgodę na podjęcie produkcji 50 ”Spitfire'ów” ze składanymi skrzydłami. Ponieważ nakłady na ich opracowanie i produkcję miały spowodować spadek produkcji zwykłych samolotów tego typu o 200 egz., odstąpiono od tego zamiaru. W kwietniu 1940 r. podjęto decyzję o modyfikacji samolotu Fairey ”Fulmar” do wersji jednomiejscowej.

Natychmiast po kampanii norweskiej, rozpoczętej niemieckim atakiem w kwietniu 1940 r. podczas której RAF odczuwał dotkliwy brak lotnisk dla swoich myśliwców, przystąpiono do prac nad pływakowym wodnosamolotem myśliwskim zbudowanym na bazie samolotu ”Spitfire” Mk.I. Samolot otrzymał pływaki pierwotnie przeznaczone dla samolotu Blackburn ”Roc”. Chociaż prace nad przeróbką postępowały szybko, kampania norweska zakończyła się, zanim został oblatany jako wodnosamolot. N związku z czym zapotrzebowanie zniknęło. Wobec rozpoczynającej się Bitwy o Anglię RAF potrzebował każdego dostępnego ”Spitfire'a”, samolot pospieszne przywrócono do normalnej konfiguracji i wysłano do walki.

W sierpniu 1940 r. zaczęły do dywizjonów napływać nowe ”Spitfire” Mk.II (Typ 329) mające mocniejszy silnik ”Merlin XII” z trzyłopatowym śmigłem o skoku zmiennym w locie. Większa ilość tych maszyn w wersjach Mk.IIA i Mk.IIB, które różniły się uzbrojeniem, znalazła się w jednostkach dopiero pod koniec 1940 r. Wg [4]- zbudowano w wytwórni Castle Bromwich 920 (wg [6]- 921) egz. w wersji Mk.II, w tym 751 w odmianie Mk.IIA. W marcu 1941 r. Mk II zaczęły być na linach produkcyjnych w Castle Bromwich zastępowane przez samoloty Supermarine ”Spitfire” Mk.V.

Na przełomie lat 1940/1941 r. zaczęto prowadzić ofensywne działania zaczepne nad kontynentem. Pierwsze operacje przeprowadzono na ”Spitfirach” w grudniu 1940 r. Odtąd stopniowo nasilano działania aż do uzyskania przewagi nad przeciwnikiem. Samolot ”Spitfire” był zaprojektowany jako maszyna przechwytująca i nie miał dużego zasięgu działania. Kiedy RAF rozpoczął intensywne działania nad Europą w 1941 r., pojawiał się potrzeba wydłużenia zasięgu maszyny. W związku z tym przebudowano 60 (wg [6]- 50) egz. wersji Mk.IIA, przystosowując je do przenoszenia pod skrzydłami dodatkowych zbiorników z paliwem. Oznaczono je jako LR Mk.IIA i wykorzystywano do marca 1942 r. Niewielką liczbę (wg [6]- ok. 50) Mk.II używaną w ratownictwie morskim w 1943 r. oznaczono jako Mk.IIC. Były one uzbrojone w 2 działka kal. 20 mm i 4 kaemy 7,7 mm, a ponadto dodano w nich zaczepy do przenoszenia bomb dymnych, służących do oznaczania miejsc z rozbitkami. Ponadto w kadłubie wygospodarowano miejsce na nadmuchiwaną łódź i pakiet ratunkowy z flarami, które mogli wykorzystywać sami piloci w razie zestrzelenia czy awarii lub mogły być zrzucane rozbitkom.

Wersja ”Spitfire” Mk.III (Typ 348) miała zmienioną i wzmocnioną konstrukcję. Wzmocniono podwozie główne, zastosowano chowane kółko ogonowe oraz wzmocnione opancerzenie. Zastosowano silnik Rolls-Royce ”Merlin XX” o mocy 1022 kW (1390 KM) oraz nowe śmigło. Obcięto końcówki skrzydła, co zmniejszyło rozpiętość i powierzchnię nośną, ale poprawiło szybkość wykonywania beczki. Szybę pancerną montowaną dotychczas na zewnątrz, na wiatrochronie przeniesiono do środka kabiny i zintegrowano z wiatrochronem, co poprawiło widoczność. Opracowano całkiem nowe skrzydło, typ C, bardziej uniwersalne, w którym można było montować albo 8 kaemów kal. 7,7 mm albo 2 działka kal. 20 mm i 4 kaemy kal. 7,7 mm albo 4 działka kal. 20 mm. Zbudowano tylko jeden prototyp, przebudowany z wersji Mk.I, oblatany 16.03.1940 r. Zamówienie na 1000 egz zostało anulowane. Wystąpiły braki w dostawach silnika ”Merlin XX” z uwagi na priorytet dla Hawker ”Hurricane” Mk.II, a ponadto Rolls-Royce opracował kolejny wariant silnika ”Merlin 45”, który mógł być montowany na płatowcach wersji Mk.I i Mk.II, co dało w rezultacie wersję Supermarine ”Spitfire” Mk.V, podczas gdy produkcja wersji Mk.III wymagała zmian na w zakładach produkcyjnych wobec zmienionej konstrukcji.

Zmiany wypróbowane na tej wersji, nie poszły na marne i zastosowano potem w innych wersjach. Konstrukcję płatowca wykorzystano przy pracach nad wersjami Supermarine ”Spitfire” Mk.VII i Supermarine ”Spitfire” Mk.VIII, a skrzydło typu C już w wersji Mk.V. Planowano uruchomienie produkcji seryjnej samolotu myśliwskiego Supermarine ”Spitfire” Mk.IV bazującej na płatowcu wersji ”Spitfire” Mk.III ale z silnikiem ”Griffon”.

Jeszcze zanim ”Spitfire” wszedł do służby RAF stał się obiektem zainteresowania zagranicznych nabywców:
- Belgia- nie dostarczone z powodu wybuchu wojny,
- Estonia- pierwszy kontrakt na eksport samolotów ”Spitfire” Mk.I podpisano w lutym 1939 r. z Estonią. Ze względu na niedobór maszyn dla RAF pierwsze dwa z 12 zamówionych samolotów były gotowe dopiero w końcu sierpnia 1939 r. i ostatecznie nigdy ich nie dostarczono,
- Francja- początku 1939 r. również rząd francuski zwrócił się o sprzedaż jednego egzemplarza. Samolot został dostarczony przed wybuchem wojny. Wiosną 1940 r. został zdobyty przez Niemców w Orleanie,
- Grecja- zamówiła 12 ”Spitfire'ów” Mk.I. Nie dostarczone z powodu wybuchu wojny,
- Holandia- nie dostarczone z powodu wybuchu wojny,
- Japonia- jedno z pierwszych zapytań nadeszło na początku 1937 r. z firmy Mitsubishi, która pragnęła nabyć jeden egzemplarz. Zamówienie nie zostało zrealizowane,
- Jugosławia- nie dostarczone z powodu wybuchu wojny,
- Litwa- nie dostarczone z powodu wybuchu wojny,
- Portugalia- przed wybuchem wojny zamówiła 15 ”Spitfire'ów” Mk.I. Dostawy rozpoczęły się dopiero w końcu 1942 r. Otrzymały one numery ewidencyjne 370-387 i posłużyły jako wyposażenie Eskadry XZ,
- Szwajcaria- nie dostarczone z powodu wybuchu wojny,
- Turcja- zamówiła 15 egz. Mk.I. W końcu września 1939 r., w ramach realizacji zamówienia, do Turcji trafił polski ”Spitfire” (L1066). Ostatecznie wysłano jeszcze tylko 2 Mk.I w 1940 r. Wszystkie trzy samoloty trafiły do 42. Kompanii Myśliwskiej VIII Batalionu Myśliwskiego 4. Pułku Lotniczego. W 1940 r., z braku części zamiennych, przestały latać. Dwa egzemplarze trafiły ostatecznie do RAF w Egipcie.

W okresie II wojny światowej w ramach RAF sformowano z pilotów cudzoziemskich (z krajów wchodzących w skład Imperium Brytyjskiego, państw okupowanych, a także z lotników amerykańskich przed przystąpieniem USA do wojny) wiele dywizjonów. Pozostawały one w strukturze i podległości operacyjnej lotnictwa brytyjskiego. Samoloty Supermarine ”Spitfire” Mk.I znalazły się na wyposażeniu dywizjonów:
- Australia- 452 Squadron RAAF (1941, Wyspy Brytyjskie), 457 Squadron RAAF (1941, Wyspy Brytyjskie),
- Czechosłowacja- 313 (Czechoslovak) Squadron RAF (1941, Wyspy Brytyjskie),
- Kanada- 403 Squadron RCAF Wolf (1941, Wyspy Brytyjskie), 411 Squadron RCAF Grizzly Bear (1941, Wyspy Brytyjskie),
- Nowa Zelandia- 485 Squadron RNZAF (1941, Wyspy Brytyjskie).

Samoloty ”Spitfire” Mk.II używane były przez dywizjony:
- Australia- 452 Squadron RAAF (1941, Wyspy Brytyjskie), 457 Squadron RAAF (1941-1942, Wyspy Brytyjskie),
- Belgia- 350 (Belgian) Squadron RAF (1941-1942, Wyspy Brytyjskie),
- Czechosłowacji- 310 (Czechoslovak) Squadron RAF (1941), 312 (Czechoslovak) Squadron RAF (1941-1942), 313 (Czechoslovak) Squadron RAF (1941). Wszystkie dywizjony stacjonowały na Wyspach Brytyjskich,
- Francja- 340 (French) Squadron RAF (1941-1942, Wyspy Brytyjskie),
- Kanada- 401 Squadron RCAF City of Westmont; Ram (1941, Wyspy Brytyjskie), 403 Squadron RCAF Wolf (1941, Wyspy Brytyjskie), 411 Squadron RCAF Grizzly Bear (1941, Wyspy Brytyjskie), 412 Squadron RCAF Falcon (1941, Wyspy Brytyjskie), 416 Squadron RCAF City of Oshawa (1941-1942, Wyspy Brytyjskie), 417 Squadron RCAF City of Windsor (1941-1942, Wyspy Brytyjskie),
- Norwegia- 331 (Norwegian) Squadron RAF (1941-1942, Wyspy Brytyjskie),
- Nowa Zelanda- 485 Squadron RNZAF (1941, Wyspy Brytyjskie),
- Stany Zjednoczone- 71 Eagle Squadron RAF (1940), 121 Eagle Squadron RAF (1941), 133 Eagle Squadron RAF (1941-1942). Wszystkie dywizjony stacjonowały na Wyspach Brytyjskich.

Samoloty ”Spitfire” były na wyposażeniu szeregu kanadyjskich dywizjonów RAF w Europie i Afryce Północnej, ale tylko jeden dywizjon w samej Kanadzie wyposażono w te samoloty. Sformowany w styczniu 1943 r. 13 Photographic Survey Squadron (13 Dywizjon Fotogrametryczny), otrzymał w lutym tego roku 3 rozpoznawcze ”Spitfire'y” wczesnych wersji (PR Mk.IF, PR Mk.IG).

W Polsce.

Od wiosny 1939 r. przebywała w Wielkiej Brytanii grupa polskich pilotów z polskiej misji wojskowej, która dokonywała prób i badań w locie oferowanych samolotów. Polscy piloci (szczególnie kpt. pil. rez. Bolesław Orliński) wykonali w lipcu 1939 r. loty zapoznawcze na samolotach Supermarine ”Spitfire” Mk.I. Polacy zakupili do badań w ITL jeden egzemplarz Mk.I nr fabryczny 281 i nr seryjny RAF L1066. Samolot został wysłany (razem z Hawker ”Hurricane” Mk.I) drogą morską na S.S. ”Lassel” płynący do Konstancy (wg [2]- wysłano go 18.09.1939 r. razem z samolotami Fairey ”Battle”). Podczas postoju w Istambule, sprzedano go rządowi tureckiemu. Używany był w tureckim lotnictwie wojskowym.

Polscy piloci zetknęli się po raz pierwszy ze ”Spitfire” Mk.I pod koniec czerwca 1940 r. w brytyjskich dywizjonach myśliwskich, gdzie rozpoczęli służbę na zasadach Volunteer Reserve. Grupa Polaków była w lipcu reprezentowana przez kilku pojedynczych pilotów. Natomiast w sierpniu i wrześniu liczyła już kilkudziesięciu, którzy służyli w dywizjonach: 54., 74., 152., 234., 603., 609. W czasie Bitwy o Wielką Brytanię Polacy zestrzelili na ”Spitfire” 17 1/2 samolotów wroga. Straty własne wyniosły 8 maszyn i 2 pilotów, którzy polegli w czasie wykonywania zadań bojowych.

Pierwszą polską jednostką bojową przezbrojoną w ”Spitfire” Mk.IA był dywizjon 303, który otrzymał je na początku stycznia 1941 r. Pierwszy lot operacyjny nad terytorium okupowanej Francji wykonały polskie ”Spitfire” w końcu stycznia 1941 r. Później rozpoczęto systematyczne prowadzenie operacji bojowych, początkowo nad kanałem La Manche, a później nad kontynentem. W marcu 1941 r. przezbrojono w samoloty ”Spitfire” Mk.IA dywizjon 308. W kwietniu utworzono I polskie skrzydło myśliwskie składające się z dywizjonów 303, 306 i 308, które w tym samym miesiącu zaczęło wykonywać pierwsze zespołowe akcje nad kanałem La Manche i nad Francją. W połowie lipca kolejny dywizjon 315 otrzymał ”Spitfire” Mk.IIA, a w całym I skrzydle myśliwskim, tj. w dywizjonach 303; 306 i 308, wprowadzono ”Spitfire” Mk.IIB. Pod koniec sierpnia i na początku września 1941 r. I Polskie Skrzydło Myśliwskie otrzymało nowe ”Spitfire” Mk.VA i Mk.VB.

We wrześniu 1941 r. dywizjon 302 otrzymał początkowo ”Spitfire” Mk.I, a na początku października ”Spitfire” Mk.IIA. Do 9.października jednostka posiadała komplet nowych maszyn, które ponownie wymieniono do 30 października na ”Spitfire” Mk.VB. Do końca roku zostały również przezbrojone w ”Spitfire” pozostałe dywizjony II Polskiego Skrzydła Myśliwskiego 316 i 317 początkowo w październiku w Mk.IIA, a później po 3-tygodniowym przeszkoleniu w Mk.VB, na których weszły do operacji bojowych.

Polscy piloci latali na samolotach ”Spitfire” również w jednostkach brytyjskich, np. w:
- 1 Photographic Reconnaissance Unit RAF (1 PRU)- w latach 1940-1941 Ryszard Dyrgałła i Zbigniew Wysiekierski wykonywali loty rozpoznawcze na samolotach ”Spitfire” w wersjach: PR Mk.IB, PR Mk.IC, PR Mk.ID, PR Mk.IF, PR Mk.IG,
- 140 Dywizjon Rozpoznawczy RAF- w 1942 r. pilot Stanisław Święchowski wykonywał loty bojowe na samolotach PR Mk.IG,
- 310 Dywizjon Myśliwski (czeski),
- 57 OTU w Hawarden (Mk.I),
- 58 OTU w Grangemouth (Mk.I, Mk.II),
- 61 OTU w Rednall (Mk.IIA).

Konstrukcja:
Jednomiejscowy dolnopłat o konstrukcji metalowej.
Skrzydła trójdzielne, jednodźwigarowe o obrysie eliptycznym. Pod skrzydłem znajdowały się chłodnice cieczy silnika. Pokryte blachą, lotek- płótnem.
Kadłub półskorupowy, pokryty blachą, składał się z trzech sekcji: centralnej, przedniej i ogonowej. Kabina zakryta.
Usterzenie wolnonośne. Pokrycie stateczników blachą duralową, pokrycie sterów płótnem lub blachą.
Podwozie klasyczne chowane w locie.

Uzbrojenie:
- Mk.IA, Mk.IIA- 8 stałych karabinów maszynowych Browning 0.303 Mk II kal. 7,7 mm w skrzydłach,
- Mk.IB, Mk.IIB- 2 stałe działka Hispano kal. 20 mm i 4 karabiny maszynowe kal. 7,7 mm w skrzydłach,
- Mk.III- samolot posiadał uniwersalne skrzydło typu C, w którym można było montować albo 8 stałych karabinów maszynowych kal. 7,7 mm albo 2 działka kal. Hispano 20 mm i 4 karabiny maszynowe kal. 7,7 mm albo 4 działka Hispano kal. 20 mm.

Wyposażenie- aparatura IFF rozpoznania swój-obcy.

Silnik rzędowy w układzie V:
- Mk.I - Rolls-Royce ”Merlin II” lub ”Merlin III” o mocy 758 kW (1030 KM).
- Mk.II- Rolls-Royce ”Merlin XII” o mocy 864 kW (1175 KM),
- Mk.III- Rolls-Royce ”Merlin XX” o mocy 1022 kW (1390 KM).

Dane techniczne Mk.I (wg [1]):
Rozpiętość- 11,25 m, długość- 9,15 m, powierzchnia nośna- 22,5 m2.
Masa własna- 2000 kg, masa użyteczna- 760 kg, masa całkowita- 2860 kg.
Prędkość max- 581 km/h, czas wznoszenia na 4580 m- 8', pułap- 9150 m.

Dane techniczne Mk.IA (wg [4]):
Rozpiętość- 11,23 m, długość- 9,12 m, wysokość- 3,79 m, powierzchnia nośna- 22,45 m2.
Masa własna- 2180 kg, masa całkowita- 2621 kg.
Prędkość max- 587 km/h, prędkość przelotowa- 507 km/h, wznoszenie- 12,5 m/s, czas wznoszenia na 6000 m- 9' 24", pułap- 9800 m zasięg- 930 km.

Dane techniczne Mk.IIA (wg [4]):
Rozpiętość- 11,23 m, długość- 9,22 m, wysokość- 3,79 m, powierzchnia nośna- 22,45 m2.
Masa własna- 2200 kg, masa całkowita- 2840 kg.
Prędkość max- 595 km/h, prędkość przelotowa- 500 km/h, wznoszenie- 12,9 m/s, czas wznoszenia na 6000 m- 7', pułap- 10010 m zasięg- 930 km.

Inne wersje:
Supermarine ”Spitfire” PR Mk.IV/Mk.IV
Supermarine ”Spitfire” Mk.V
Supermarine ”Spitfire” Mk.VI/Mk.VII/Mk.VIII/Mk.23
Supermarine ”Spitfire” Mk.IX
Supermarine ”Spitfire” Mk.X
Supermarine ”Spitfire” Mk.XI,
Supermarine ”Spitfire” Mk.XII (Mk.IV, Mk.XX)
Supermarine ”Spitfire” Mk.XIII
Supermarine ”Spitfire” Mk.XIV
Supermarine ”Spitfire” Mk.XVI
Supermarine ”Spitfire” Mk.XVIII
Supermarine ”Spitfire” PR.XIX
Supermarine ”Spitfire” Mk.21
Supermarine ”Spitfire” Mk.22
Supermarine ”Spitfire” Mk.24

Galeria

  • Samolot myśliwski Supermarine "Spitfire" Mk.II z 306 Dywizjonu Myśliwskiego Toruńskiego. (Źródło: via Wojciech Zmyślony- "Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej").

Źródło:

[1] A. Morgała ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[2] Cynk J. B. ”Polskie lotnictwo wojskowe w okresie międzywojennym” Lotnictwo nr 9/2004.
[3] ”Amerykańskie Spitfire'y”. Militaria XX wieku nr 1/2004.
[4] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
[5] Cumft O., Kujawa H. K. ”Księga lotników polskich. Poległych, zmarłych i zaginionych 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1989.
Internet.
[6] Price A. ”Supermarine Spitfire cz. 1”. Seria Monografie Lotnicze nr 38. Wyd. AJ-Press. Gdańsk 1997.
[7] Matusiak W. ”Supermarine Spitfire cz. 2”. Seria Monografie Lotnicze nr 39. Wyd. AJ-Press. Gdańsk 1998.
[8] Matusiak W. ”Supermarine Spitfire cz. 3”. Seria Monografie Lotnicze nr 40. Wyd. AJ-Press. Gdańsk 1999.
[9] ”Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej”
[10] Matusiak W. "Supermarine Spitfire I/II". Seria "Polskie Skrzydła" nr 6. Wydawnictwo Sanko. Sandomierz 2007.

blog comments powered by Disqus