Suchoj S-37 (Su-37), 1991
W drugiej połowie lat 1980-tych w OKB im. Suchoja powstał projekt samolotu myśliwskiego Suchoj S-37 (Su-37) (pierwszy z tym oznaczeniem) bardzo podobny do amerykańskiego programy JSF, choć mniej od niego ambitny (bez możliwości STOVL). Konstruktorem tego samolotu jest Władimir Babak. Według pierwotnych planów miał to być naddźwiękowy samolot szturmowy czwartej generacji i być następcą samolotu Suchoj Su-25. Koncepcja samolotu zbliżona była do koncepcji francuskiego "Rafale" i szwedzkiego SAAB JAS-39 "Gripen". Su-37 niemal dokładnie odwzorowywał sylwetkę samolotu "Gripen" z wyjątkiem wlotów powietrza do silnika oraz szerokich płaszczyzn napływowych przed usterzeniem typu canard.
Su-37 był jednak wielozadaniowym samolotem myśliwskim, przystosowanym do działań w każdych warunkach atmosferycznych w dzień i w nocy z nie utwardzonych lotnisk polowych. Samolot miał posiadać dobrą manewrowość na bardzo małej wysokości. Planowane było również wprowadzenie elementów technologii stealth dla zmniejszenia jego śladu radarowego.
Zasadniczym jego zadaniem miało być wykonywanie uderzeń na cele taktyczne (zarówno o charakterze powierzchniowym jak i punktowym) oraz realizację rozpoznania w pasie przyfrontowym. Przy aktywnym przeciwdziałaniu lotnictwa przeciwnika mógł podjąć indywidualną walkę powietrzną jako myśliwiec.
Pierwotnie przewidywano, że Su-37 zastąpi w ciągu 5-8 lat samoloty Su-25 w jednostkach Wojenno-Wozdusznych Sił. Niektórzy eksperci twierdzili również, że Su-37 będzie wyposażony w składane skrzydła, co sugerowało możliwość wprowadzenia go na uzbrojenie lotniskowców klasy Tbilisi/Admirał Kuzniecow. Przewidywano, że samolot od 1995 r. stanie się standardową maszyną bojową Układu Warszawskiego. Projektowanie i budowa Su-37 miały być finansowane wspólnie przez Układ Warszawski. Jednak pod koniec lat 1980-tych zabrakło środków finansowych na prowadzenie dalszych prac badawczych. Przed nadejściem totalnego kryzysu państwa konstruktorzy samolotu zdążyli przeprowadzić część prób tunelowych makiety Su-37 oraz wstępne testy silnika, radaru i oprogramowania komputerów.
Samolot ujawniono w 1991 r. podczas trwania Międzynarodowego Salonu Lotniczego w Paryżu, już jako projekt nie mający szans na praktyczną realizację. Jeszcze na początku lat 1990-tych biuro konstrukcyjne im. Suchoja poszukiwało na świecie udziałowca do spółki typu joint venture, który sfinansowałby dokończenie prac badawczych i budowę prototypów samolotu. Konstruktorzy planowali stworzyć samolot w wersjach jedno- i dwusilnikowej. Do realizacji projektu ostatecznie nie doszło.
W Polsce.
Samolot myśliwski Suchoj S-37 miał od 1995 r. stać się standardową maszyną bojową Układu Warszawskiego, prawdopodobnie również polskiego lotnictwa wojskowego.
Konstrukcja:
Jednomiejscowy średniopłat w układzie kaczki- z przednimi statecznikami poziomymi (canards) przed skrzydłami. W strukturze płatowca miały być szeroko zastosowane materiały kompozytowe, stopy aluminium oraz stopy tytanu i neodymu.
Kadłub zaprojektowany zgodnie z regułą pól, z charakterystycznym przewężeniem kadłuba w miejscu umocowania skrzydeł. Płatowiec starannie dopracowany pod względem aerodynamicznym. Niezwykłe jak dla samolotu tej klasy jest około 800 kg opancerzenia żywotnie ważnych elementów, zwłaszcza kabiny pilota.
Uzbrojenie- stałe stanowi działko kal. 30 mm. Uzbrojenie podwieszane na 18 (wg [4]- 17) węzłach o łącznej masie ok. 8000 kg: pociski rakietowe powietrze- powietrze średniego i małego zasięgu (np. R-27 i R-73) pociski rakietowe powietrze- ziemia (przeciwpancerne i przeciwradiolokacyjne Ch-58), niekierowane pociski rakietowe kal. od 85 mm do 370 mm, bomby klasyczne i kierowane laserowo lub telewizyjnie oraz zasobniki z działkami kal. 30 mm.
Wyposażenie: stacja radiolokacyjna przystosowana do przechwytywania celów powietrznych a także do wyznaczania obiektów ataku na ziemi, system obserwacji w podczerwieni o zasięgu 150 km, bogaty zestaw awioniki bazujący na technice cyfrowej, wyświetlacz typu HUD, laserowy dalmierz i podświetlacz celu. Na końcach skrzydeł zasobniki z aparaturą zakłóceniową Sorbcja. Wyposażenie samolotu o konstrukcji modułowej dla usprawnienia i skrócenia czasu napraw samolotu.
Instalacja do uzupełniania paliwa w powietrzu.
Silnik- turboodrzutowy Tumański/Sojuz R-79M o ciągu na poziomie morza 181 kN.
Dane techniczne S-37 (Su-37) (wg [3]):
Rozpiętość- 11,8 m, długość- 17,5 m, wysokość- 5,7 m, powierzchnia nośna- ok. 50 m2.
Masa własna- 12 000 kg, masa startowa- (wg [4]- 16 000- 18 000) kg, masa startowa max- ok. 25 000 kg.
Prędkość max- Ma= 2, prędkość max na małej wysokości- 1500 km/h, prędkość przyziemienia- 220 km/h, pułap praktyczny- (wg [4]- 17 000) m, promień działania bojowego z uzbrojeniem o masie 3000 kg- (wg [4]- 1500) km, promień działania bojowego podczas lotu na pułapie 100 m z masą podwieszonego uzbrojenia 5000 kg- 800 km.
Galeria
Źródło:
[1] Szulc T. ”Lockheed Martin JSF”. Nowa Technika Wojskowa nr 7 i 8/1999.[2] (G.Cz) "Pierwszy rosyjski myśliwiec wielozadaniowy". Lotnictwo Aviation International.
[3] (J) "Suchoj Su-37". Lotnictwo Aviation International, 1-15 grudzień 1992.
[4] Butowski P. "Lotnictwo wojskowe Rosji". Tom 1. Wydawnictwo Lampart. Warszawa 1995.
[4] G. Cz. "Pierwszy rosyjski myśliwiec wielozadaniowy". Lotnictwo Aviation International nr 2/1992.