Albatros B-I, 1914
(Phöenix B-I, Knoller-Albatros B-I)

Samolot rozpoznawczy, szkolny. Niemcy/Austro-Węgry.
Samolot rozpoznawczy Albatros B-I lotnictwa wojskowego Niemiec. (Źródło: archiwum).

Projekt samolotu Albatros B-I został opracowany przez Grohmanna (wg innych źródeł- przez Ernesta Heinkla) w firmie Albatros Flugzeug-Werke G.m.b.H w 1913 r. Prototyp został zbudowany w 1914 r. Reprezentował tzw. typ niemiecki samolotu, czyli dwumiejscowy dwupłat napędzany silnikiem rzędowym ze śmigłem ciągnącym. Kabiny pilota i obserwatora były oddzielne, umieszczone w układzie tandem. Komora płatów była początkowo trójrzęsowa, później jej konstrukcję zmieniono na bardziej zwartą- dwuprzęsłową. Samolot posiadał oznaczenie DD-1 (DoppelDecker - dwupłatowiec) i wewnętrzne oznaczenie fabryczne L-1. W momencie wybuchu pierwszej wojny światowej wprowadzono wojskowy system oznaczenia samolotów, wówczas samolot otrzymał nazwę Albatros B-I.

W początkowym okresie I wojny światowej używany był jako nieuzbrojony samolot rozpoznawczy. Został wycofany z uzbrojenia jednostek frontowych w 1915 r. Do końca wojny używany był w szkołach lotniczych. Wersja morska samolotu na pływakach posiadała oznaczenie Albatros W-I (oznaczenie fabryczne- Albatros WDD) i używana była w jednostkach Kaiserliche Marine.

Samolot był produkowany na prawach licencyjnych w austriackiej wytwórni Osterreichische Albatros Werke GmbH (później zakłady te zmieniły nazwę na Phoenix-Flugzeugwerke AG) jako Phöenix B-I lub Knoller-Albatros B-I w seriach: 20, 21, 22, 23, 24. Dostarczony w październiku 1914 r. egzemplarz wzorcowy posiadał oznaczenie Albatros ODD (Osterreichische DoppelDecker). W fabryce Osterreichische Albatroswerke wprowadzono pewne zmiany w konstrukcji (m.in. skrzydeł) zaproponowane przez prof. Knollera, a przede wszystkim przystosowano do montażu, zamiast oryginalnego silnika Mercedes D.I, krajowego silnika Hiero 145 produkowanego przez Osterreichische Industriewerke Warchalowski, Eisler u. Cie. Produkcja została szybko opanowana i już pod koniec 1914 r. austro-węgierskie jednostki lotnicze zaczęły otrzymywać nowe samoloty. Zakupiono również pewną ilość Albatrosów B.I w Niemczech. Albatrosy B.I szybko rozpowszechniły się w kompaniach lotniczych i umożliwiły działalność rozpoznawczą na rzecz armii. Były też bohaterami kilku niecodziennych zdarzeń: m.in. samolot o nazwie Steffl dostarczał pocztę do i z oblężonego przez wojska rosyjskie Przemyśla. 12.01.1915 r. po raz pierwszy w historii lotnictwa przeprowadzono za pomocą radiostacji zamontowanej na Albatrosie B.I Muzzl z załogą Oblt. Max Hesse i Oblt.Ludwig Dumbacher kierowanie ogniem artyleryjskim z samolotu. Pod koniec wojny Albatrosy B.I wycofano z jednostek frontowych, ale nadal stanowiły wyposażenie szkół lotniczych i jednostek zapasowych.

Używany był również w lotnictwie wojskowym Bułgarii i Turcji (dostawy z Niemiec). Po wojnie używany był w lotnictwie Holandii.

W Polsce.

Na samolotach Albatros B-I latali również Polacy, lotnicy w służbie Monarchii Austro-Węgierskiej:
- od maja 1915 r. loty bojowe we Flik 4 na froncie włoskim wykonywał obserwator Roman Florer. W dniu 13.09.1915 r., w czasie walki z trzema samolotami włoskimi, zestrzelił ze służbowego pistoletu Mauser samolot pilotowany przez późniejszego asa Francesco Barracca. Było to pierwsze zwycięstwo powietrzne lotników austro-węgierskich na froncie włoskim, w dodatku odniesione na nieuzbrojonym samolocie,
- od maja 1915 r. loty bojowe we Flik 12 na froncie włoskim wykonywał obserwator Adam Sapieha (wg [3]- nazywał się Leon Adam Sapieha, w rzeczywistości w lotnictwie austro-węgierskim służyli dwaj bracia Adam i Leon Sapieha). 7.10.1915 r. lecąc na samolocie Albatros B.I nr 24.08 z pilotem, plutonowym Friedrichem Hefty, został ciężko raniony odłamkiem szrapnela w rękę,
- w 1916 r. we Flik 14 wykonywał loty bojowe obserwator Kazimierz Schmidt. 12.08.1916 r. w trakcie lotu rozpoznawczego samolot Albatros B-I nr 24.53, z obserwatorem K. Schmidtem, została zaatakowana przez rosyjski dwumiejscowy samolot. Kazimierz Schmidt ostrzelał samolot przeciwnika, prawdopodobnie trafiony w zbiornik paliwa stanął w płomieniach i runął pionowo w dół,
- od kwietnia do grudnia 1915 r. we Flik 5 latał pilot Karol Kulik,
- od lipca 1915 r. we Flik 1 latał jako obserwator, późniejszy as myśliwski, Godwin Brumowski (urodzony w Wadowicach w rodzinie spolszczonego Austriaka). Lecąc na samolocie Knoller-Albatros B-I, który pilotował Jindra, odniósł 2 zwycięstwa podczas niespodziewanego ataku na defiladę, która odbywała się przed carem w Chocimiu,
- Robert Ciziński (Cizinsky)- od 29.01.1915 służył w Flik 1. 7.07.1915 r. wraz z pilotem plut. Zeno Paul Kovachem na samolocie Albatros B.I nr 21.01 prowadzili roz­poznanie rejonu Tarnopola. W rejonie Czortkowa zostali zaatakowani przez lecącą na samolocie Voisin LAS załogę z 26.KAO. W czasie wałki plut. Kovach został trafiony w głowę, samolot z załogą spadł i spalił się,
- Zwonimir Praśnicki- w październiku 1915 r. został skierowany jako obserwator do Flik 11. Wykonał 16 lotów bojowych. W czasie ostatniego z nich, w dniu 13.01.1916 r. z pilotem por. Stefanem Horvathem samolotem Albatros B-I zmuszeni byli z powodu awarii silnika lądować przymusowo na terytorium nieprzyjacielskim i dostali się do niewoli rosyjskiej.

W niepodległej Polsce używano 5 samolotów Albatros B-I. Wszystkie były zdobyczą wojenną. Dwa pochodziły z hali Zeppelina na Winiarach, a trzy Phöenix B-I z lotniska Rakowice. Do lotu dopuszczono trzy samoloty. Używane były krótko w Szkole Pilotów w Krakowie i w 1 Eskadrylli Lotniczej również w Krakowie. Ostatni samolot został skasowany w SL Ławica we wrześniu 1921 r.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej.
Skrzydła drewniane, dwudźwigarowe. Komora płatów trójrzęsowa, później- dwuprzęsłowa. Dźwigar tylny prowadzony był niemal pośrodku cięciwy płata. Żebra wykonane były z cienkiej sklejki. Cięciwy płatów górnego i dol­nego były analogiczne na rozpiętości. Rozpiętość górnego płata nieznacznie prze­kraczała rozpiętość dolnego. Dla polepszenia widoczności z kabin w przykadłubowej partii płatów dolnych wykonano wycięcia. W tym celu wykonano również wy­cięcie w centropłacie skrzydła górnego. Tylna część skrzydeł była elastyczna, co zgodnie z poglądami owego czasu miało polepszać stateczność samolotu w locie. Pokrycie z płótna. Lotki wprowadzono tylko na górnym płacie.
Kadłub drewniany. Silnik zakryty aluminiową osłoną przydającą przedniej części zaostrzoną formę. Nad głowicami cylindrów biegł masywny ko­lektor z rurą wydechową prowadzoną powyżej centropłata górnego skrzydła. Kabiny odkryte, pilot znajdował się w tylnej kabinie, obserwator- w przedniej.
Usterzenie o obrysie trójkątnym, wykonane ze stalowych rur, pokryte płótnem.
Podwozie klasyczne stałe.

Uzbrojenie- nieuzbrojony.

Silnik- rzędowy Mercedes D-I o mocy 73 KW (100 KM). W wersji Phöenix B-I rzędowy Hiero o mocy 59 kW (80 KM), Hiero o mocy 107 kW (145 KM) lub Mercedes D-I o mocy 73 KW (100 KM).

Dane techniczne Albatros B-I (wg [10]):
Rozpiętość- 14,48 m, długość- 8,57 m, wysokość- 3,15 m, powierzchnia nośna- 43,0 m2.
Masa własna- 747 kg, masa całkowita- 1080 kg.
Prędkość max- 105 km/h, wznoszenie- 1,33 m/s, zasięg- 650 km.

Dane techniczne Phöenix B-I seria 24 (wg [1]):
Rozpiętość- 13,4 m, długość- 8,56 m, wysokość- 3,33 m, powierzchnia nośna- 42,0 m2.
Masa własna- 834 kg, masa użyteczna- 442 kg, masa całkowita- 1276 kg.
Prędkość max- 110 km/h, czas wznoszenia na 1000 m- 13' 25".

Galeria

  • Albatros B-I serii 24. Identycznym samolotem latał Roman Florer w lotnictwie austro- węgierskim. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 11/2013).
  • Albatros B-I z trójprzęsłową komorą płatów. (Źródło: archiwum).
  • Albatros B-I z dwuprzęsłową komorą płatów. (Źródło: archiwum).
  • Wersja pływakowa Albatros W-I. (Źródło: archiwum).
  • Albatros B-I, rysunek w rzutach. (Źródło: archiwum).
  • Zdobyczny samolot Phoenix (Albatros B-I) na lotnisku w Krakowie. (Źródło: Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”. Wyd. Bellona; Wyd. Lampart. Warszawa 1997.
[2] Butkiewicz J. ”Leon Sapieha”. Lotnictwo z szachownicą nr 9.
[3] Goworek T. ”Pierwsze samoloty myśliwskie lotnictwa polskiego”. Wydawnictwo Czasopism i Książek Technicznych SIGMA-NOT. Warszawa 1991.
[4] Zaręba A. ”Orły Habsburgów”. Wydawca BUKSS. Dębica 2004.
[5] Butkiewicz J. ”Kazimierz Schmidt”. Lotnictwo z szachownicą nr 13.
[6] Butkiewicz J. ”Karol Kulik”. Lotnictwo z szachownicą nr 15.
[7] Butkiewicz J. "Na początku był tylko pistolet". Skrzydlata Polska nr 11/2013.
[8] Butkiewicz J. " Albatros B.I z muzeum w wiedeńskim Arsenale". Aeroplan nr 1/2010.
[9] Januszewski S. ”Witold Jarkowski. Inżynier aeronauta- pionier lotnictwa”. Politechnika Wrocławska. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2006.
[10] Gray Peter, Thetford Owen "German Aircraft of the First World War". Doubleday & Company, Inc. Garden City. New York 1970.
[11] Januszewski S. "Pionierzy. Polacy w siłach powietrznych Wielkiej Wojny 1914-1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2019.

blog comments powered by Disqus