TS-7 "Chwat", 1952

Projekt samolotu szkolno- treningowego. Polska.
Projekt samolotu szkolno- treningowego TS-7 "Chwat". (Źródło: rys. Krzysztof Luto).

W sierpniu 1952 r. powołano w Instytucie Lotnictwa konstrukcyjne biuro płatowcowe TKP-1 kierowane przez mgr inż. Tadeusza Sołtyka. Pierwszym podjętym tematem był projekt TS-7 ”Chwat”, stanowiący dalsze rozwinięcie samolotu LWD ”Junak-2”. Projektowi postawiono następujące nowe wymagania w stosunku do samolotu "Junak-2": chowane pod­wozie z kółkiem ogonowym oraz wyposażenie w radiosta­cję i radiokompas. Koncepcja TS-7 miała na celu wprowadzenie do procesu szkolenia elementu wyrobienia nawyków u ucznia pilota do wykonywania odpowiednich czynności przy chowaniu podwozia po starcie i wypuszczaniu przed lądowaniem. ”Chwat” miał zastąpić w szkołach lotniczych importowane samoloty typu Jakowlew Jak-18.

Projektowany samolot otrzymał identyczną konstrukcję jak LWD ”Junak-2”, zachowując bez zmian kadłub, skrzydło, usterzenie i zespół napędowy. Podstawową różnicę stanowiło dwukołowe podwozie, składane w skrzydło, w kierunku do kadłuba. Ze względu na chowanie podwo­zia nie zaistniała konieczność zwiększenia rozpiętości środ­kowej części płata, co pozwalało na zachowanie dotychczasowej konstrukcji płata samolotu "Junak" bez zmian poza miej­scem mocowania i chowania podwozia. Równocześnie przeprowadzono ogólną modyfikację samo­lotu. Znaczną zmianą była przebudowana osłona kabiny, wykonana z dużych arkuszy wyoblonego szkła organicznego (podobna do tej, jaką otrzymał później TS-8 ”Bies”). Zaokrąglono końce skrzydeł i usterzenia pozio­mego. Wykorzystując doświadczenia z produkcji samolotu "Junak-2" rozważono możliwości uproszczenia technologii produkcji samolotu. Koncepcja samolotu była już gotowa w końcu września 1952 r.

Wykonanie obliczeń masy chowanego podwozia i osią­gów wykazało, że masa samolotu wzrośnie na tyle, że po­ważnie obniży prędkość wznoszenia samolotu. Równocześ­nie w lotnictwie wojskowym specjaliści od szkolenia lotni­czego doszli do wniosku, że najpilniejszą sprawą jest .wprowadzenie do procesu szkolenia samolotu z trójkoło­wym podwoziem- ze względu na wycofanie z użycia sa­molotów myśliwskich Jakowlew Jak-9 (z kółkiem ogonowym), a wpro­wadzenie do jednostek samolotów Jakowlew Jak-23 i Mikojan MiG-15 (z ko­łem przednim). W tej sytuacji zdecydowano zawiesić dalsze prace nad projektem TS-7 na rzecz zmodyfikowanego samolotu TS-9 ”Junak-3”, mającego podwozie stałe z kołem przednim.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy dolnopłat wolnonośny o konstrukcji mieszanej.
Płat o konstrukcji drewnianej. Dwudźwigarowy, trójdzielny, składał się ze środkowej części stanowiącej całość z kadłubem (zwanej centropłatem) i z odejmowanych skrzydeł. Skrzydła miały obrys prostokątno-trapezowy. . Konstrukcja centropłata metalowa, pokrycie ze sklejki. Centropłat wyposażony w tylne klapy krokodylowe o konstrukcji metalowej. Skrzydła o konstrukcji drewnianej. Kesony skrzydeł pokryte były sklejką , a pozostała część płótnem. Posiadały klpy i lotki różnicowe typu Friese.
Kadłub wykonany jako kratownica spawana z rur chromomolibdenowych, oprofilowana listwami drewnianymi. Pokrycie kadłuba w obrębie silnika stanowiła blacha duraluminiowa, pozostałą część kadłuba pokryto płótnem. Kabina zakryta.
Usterzenie klasyczne wolnonośne miało obrys trapezowy, konstrukcja drewniana. Stateczniki dwudźwigarowe kryte sklejką, stery zaś sklejką i płótnem.
Podwozie klasyczne chowane w locie.

Wyposażenie- samolot miał być wyposażony w pokładową radiostację krótkofalową oraz radiopółkompas.

Silnik- gwiazdowy PZL M-11FR o mocy max 118 kW (160 KM), mocy nominalnej 103 KW (140 KM) i mocy przelotowej 77,3 kW (105 KM).

Dane techniczne TS-7 (wg [3]):
Rozpiętość- 10,0 m, długość- 7,8 m, wysokość- 2,2 m, powierzchnia nośna- 17,5 m.

Galeria

  • TS-7 "Chwat". Rysunek w trzech rzutach. (Źródło: Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 4/1989).

Źródło:

[1] Kempski B. ”Samolot szkolno-treningowy Junak”. Seria ”Typy Broni i Uzbrojenia” nr 110. Wydawnictwo MON. Warszawa 1986.
[2] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1945-1980”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1980.
[3] Glass A. "Projekty samolotów Chwat i Grot". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 4/1983.
[4] Glass A., Kubalańca J. "Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954". Tom 5. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2013.
blog comments powered by Disqus