WS-4 "Świerszcz", 1968

Śmigłowiec amatorski. Polska.
Śmigłowiec amatorski WS-4 ”Świerszcz” wyremontowany przez Mateusza Gawdzika. (Źródło: Copyright Mateusz Gawdzik).

WS-4 ”Świerszcz”- to najbardziej znany amatorski śmigłowiec w Polsce, m.in. ze względu na częste prezentacje podczas pokazów i pikników lotniczych. Konstruktor- Stanisław Sobkow (technik pracujący w WSK- Okęcie), rozpoczął prace w 1959 r. od przeprowadzenia analizy rynku śmigłowcowego i przedstawienia dwóch projektów wstępnych. Pierwszy zakładał budowę całkowicie metalowego, dwumiejscowego śmigłowca w układzie klasycznym, o masie całkowitej 500 kg. Miał być wyposażony w podwozie kołowe oraz kulistą osłonę kabiny. Do realizacji wybrał jednak drugi projekt- śmigłowca dwuwirnikowego, o szkieletowej konstrukcji kadłuba (rury stalowe), rozwijalnych powierzchniach osłony kabiny i podwoziu płozowym. W tym wariancie masa miała wynosić 450 kg. Budowę zakończono w 1967 r. i rok później rozpoczęły się próby naziemne (wg [1]- śmigłowiec został zbudowany prawdopodobnie w latach 1970- tych. Jest to raczej błędne przypuszczenie).

Opracowanie projektu wstępnego i budowa płatowca pochłonęła ok. 15 tys. godzin pracy. jego budowa prowadzona przy wydatnej pomocy pracowników WSK Mielec, WSK Okęcie i innych zakładów z ewzględu na trudności spowodowane prakiem odpowiedniego parku maszynowego.

Po wielu przeróbkach śmigłowiec zmienił swój kształt i część wyposażenia. Wg relacji niektórych osób jest możliwe, że było oderwanie ”Świerszcza” od ziemi, ale nie są one potwierdzone żadnym dowodem. Ustne przekazy  mówią o pomyślnych próbach na uwięzi (mocowano śmigłowiec linami do ziemi i sprawdzano jego własności). Śmigłowiec przez wiele lat stał w hangarze na Starcie. Po śmierci Sobkowa, jego żoną sprzedała śmigłowiec, który zniknął na wiele lat.

Obecnie właścicielem WS-4 jest Mateusz Gawdzik, który zimą 1997 r. odnalazł przypadkowo śmigłowiec w Bielsku Białej. W 2001 r. został odremontowany w Przedsiębiorstwie Lotniczym Aviaeco. Gruntownemu przeglądowi i odrestaurowaniu został poddany silnik, układ elektryczny, napędy, przyrządy. Przy okazji śmigłowiec został odmalowany. Niestety z braku środków nie zostały wykonane nowe łopaty wirnika, co uniemożliwiało wykonanie próby startu.

Śmigłowiec był prezentowany m.in. na Zlocie Konstrukcji Amatorskich w Oleśnicy w 1995 r. oraz na pokazach w Góraszce w 2001 r.

Konstrukcja.
Dwumiejscowy śmigłowiec w układzie z dwoma wirnikami przeciwbieżnymi.
Łopaty wirników posiadają obrys prostokątny i geometryczne skręcenie 6°. Każdy wirnik dwułopatowy. Profil łopaty wirnika- NACA-23012. Konstrukcja mieszana, bezdźwigarowa- 2/3 głębokości profilu łopaty sklejone z listew sosnowych. Tylna część łopaty składa się z żeberek i krawędzi spływu z duralu. Całość pokryta płótnem. Łopata jest zakończona owiewką duralową w kształcie kropli. Każda łopata miała zewnętrzną masę antyflatterową i płytkowy trymer na tylnej krawędzi. Łopaty zamocowane do piasty osiowymi i poziomowymi przegubami.
Kadłub śmigłowca składa się z dwóch części. Wykonany z cienkościennych stalowych rur za pomocą spawania. Na kratownicy przedniej jest umieszczona kabina załogi i jej wyposażenie. W tylnej części, za ścianą ogniową, znajduje się silnik. Druga część kadłuba, tj. belka ogonowa jest wykonana z rur stalowych. Na końcu belki znajduje się statecznik poziomy i ster kierunku.
Kabina z dwoma siedzeniami obok siebie. Osłona wykonana jako szkielet z rur stalowych, do których przykręcone są osłony ze szkła organicznego.
Podwozie składa się z dwóch płóz oraz kółek opuszczanych do transportu naziemnego.

Silnik- dwucylindrowy typu bokser, chłodzony powietrzem Praga D o mocy 55 kW (75 KW), napędza dwa przeciwbieżne wirniki dwułopatowe. Łoże silnika i główny reduktor z osiowym wentylatorem chłodzenia zamocowane w tylnej części kabiny, za fotelem.
Napęd wirników składa się z dwóch wałów, mechanizmu sterowania wirnikami, reduktora, sprzęgła samoczynnego, hamulca wirników oraz wentylatora. Części te zabudowane w skrzyni tworzą jedną całość, która jest umieszczona na łożu na amortyzatorach.
Zbiornik paliwa o pojemności 40 l zamontowany pod łożem silnika.

Dane techniczne WS-4, osiągi obliczeniowe (wg [1]):
Średnica wirnika- 8,0 m, długość kadłuba- 4,3 m, wysokość- 3,0 (wg [5]- 2,74) m.
Masa własna- 314 kg, masa całkowita- 500 kg.
Prędkość max- 120 km/h, prędkość przelotowa- 90 km/h, wznoszenie- 2,1 m/s, pułap dynamiczny- 2300 m, pułap statyczny- 1800 m, zasięg- 350 km.

Galeria

  • Stanisław Sobkow w kabinie śmigłowca WS-4 ”Świerszcz”. (Źródło: via dlapilota.pl).
  • ”Świerszcz” odnaleziony w Bielsku-Białej. (Źródło: Copyright Mateusz Gawdzik).
  • Widok ogólny. (Źródło: Copyright Mateusz Gawdzik).
  • Śmigłowiec w widoku z tyłu. (Źródło: Copyright Mateusz Gawdzik).
  • Silnik. (Źródło: Copyright Mateusz Gawdzik).
  • Kabina pilota. (Źródło: Copyright Mateusz Gawdzik).
  • Śmigłowiec prezentowany na Zlocie Konstrukcji Amatorskich w Oleśnicy w 1995 r. (Źródło: Koziarczuk L. ”Wiatrakowce i helikoptery 1944-2002”).
  • Śmigłowiec prezentowany na pokazach w Góraszce w 2001 r. (Źródło: Koziarczuk L. ”Wiatrakowce i helikoptery 1944-2002”).

Źródło:

[1] Polskie konstrukcje amatorskie.
[2] ”Polskie śmigłowce amatorskie”. Polska Technika Lotnicza. Materiały Historyczne nr 42 (5/2008).
[3] Skomorowski G. "Znajda". dlapilota.pl.
[4] MW "Konstruktorska pasja Stanisława Sobkowa". Skrzydła. Pismo Załogi WSK PZL Warszawa- Okęcie.
[5] Koziarczuk L. "Wiatrakowce i helikoptery 1944-2002. Katalog  konstrukcji  wiropłatów  ZSRR, Polski i państw WNP". Wydanie 3. Wydawnictwo Weża-Druk. Łuck 2013.

blog comments powered by Disqus