Short S.23 "Empire", 1936
("C-Clas")
Samolot okazał się bardzo udany, dlatego brytyjskie linie lotnicze Imperial Airways po próbach prototypu zamówiły 28 samolotów seryjnych. Każdy z nich, podobnie jak statki, otrzymały imiona własne rozpoczynające się na literę C, przeważnie- nazw gwiazd i gwiazdozbiorów. Pierwszy ”Empire” został ukończony w czerwcu 1936 r. i rozpoczął próby w locie 3.07.1936 r., a w listopadzie zaczął wykonywać regularne loty z pasażerami i pocztą. Następne egzemplarze schodziły z linii montażowej co dwa tygodnie.
W końcu lat 1930-tych łodzie ”Empire” były intensywnie eksploatowane na różnych międzynarodowych liniach lotniczych. Wykonywały loty do: Australii, Durbanu, Egiptu, Malezji, Nowego Jorku, Wschodniej i Południowej Afryki oraz na Bermudy. Pomyślne doświadczenia z eksploatacji tych samolotów zachęciły Imperial Airways do zakupu dalszych 14 latających łodzi. Powstały wersje:
- Short S-30- napędzana silnikami Bristol ”Perseus XIIc” o mocy 664 kW (903 KM). Zbudowano 9 egz.,
- Short S-33- napędzana silnikami Bristol ”Perseus Xc” o mocy 686 kW (933 KM). Zbudowano 2 egz.
Do 1940 r. zbudowano 42 samoloty, w tym 31 egz. w pierwszej wersji S-23.
Transatlantyckie loty, bez ładunku użytecznego, przeprowadzone w 1937 r. pokazały, że samolot S-23 nie mógł przenosić ekonomicznego ładunku użytecznego na całej trasie. Doprowadziło to do opracowania modelu Short ”Mayo-Composite”. Oprócz tego, były przeprowadzone próby tankowania w powietrzu z wykorzystaniem samolotu Armstrong Whitworth AW.23 w charakterze tankowca. Sukces ostatnich prób doprowadził do zawarcia kontraktu z firmą Flight Refuelling Limited, która do wybuchu wojny, przy pomocy czterech samolotów-tankowców Handley Page HP.54 ”Harrow” dokonała 16 pomyślnych tankowań.
Łodzie latające ”Empire” były eksploatowane przez linie lotnicze z Australii (Qantas), Nowej Zelandii (TEAL) i Wielkiej Brytanii (Imperial Airways i BOAC ).
W czasie II wojny światowej były zostały przystosowane do potrzeb wojennych. Większość było eksploatowanych w charakterze samolotów transportowych. Część z nich zostało przejęte przez brytyjski RAF i australijskie RAAF. Dwa samoloty zostały przebudowane do wersji patrolowej Short S-23M, przeznaczonej do zwalczania okrętów podwodnych. Otrzymały wyrzutniki dla sześciu bomb głębinowych, przeciwokrętowe radary ASW i po dwie wieżyczki strzeleckie, każda z nich uzbrojona w 4 karabiny maszynowe do samoobrony.
Firma Short zbudowała również trzy latające łodzie Short S-26 zamówione przez linie Imperial Airways przeznaczone do przewozu poczty przez Atlantyk bez międzylądowania. Pierwszy łódź tego typu została oblatana w czerwcu 1939 r. Znane były pod nazwą ”G-Clas”. W czasie wojny wykorzystywane były w roli morskich samolotów patrolowych. Na bazie łodzi latającej Short S-23 ”Empire” została zbudowana słynna patrolowa łódź latająca Short S.25 ”Sunderland”.
W Polsce.
Podczas II wojny światowej, polscy piloci ferry z N°1 ADU/ME- Polish Detachment Takoradi drogę powrotną (Kair-Takoradi), po dostarczeniu samolotów, odbywali grupowo m.in. na pokładach olbrzymich łodzi latających Short S-23 ”Empire” (”C-Clas”) australijskich linii lotniczych Quantas Empire Airways i brytyjskich linii zamorskich BOAC (British Overseas Airways Corporation). Polscy lotnicy często prowadzili te maszyny, latając w składzie załóg BOAC. Jednym z pierwszych Polaków latających na maszynach tego typu był chor. pil. Juliusz Ostrowski, który w czasie od 11 do 25.06.1941 r. jako II pilot łodzi Short S-23 ”Empire” &(#8222;Cleopatra” G-AFRA nr S1026) brał udział w eksploracji terenu i ustaleniu optymalnej trasy lotu dla wodnosamolotów tej klasy. Szlak wyprawy wiódł od wodowiska na Nilu pod Kairem, poprzez Wadi Halfa, Chartum, Malakala (płn. Sudan), Butiaba, Stanleyville (Kongo Belgijskie), Conquihatville, Leopoldville, Libreville (Gabon), Lagos do Takoradi. Przeloty powrotne z baz azjatyckich do Kairu odbywały się również, m.in. na pokładach łodzi latających Short S-23 ”Empire” (”C-Clas”) linii BOAC.
Konstrukcja:
S-23: załoga- 5-7 osób, pasażerów- 16-24 (lub 17 i 1814 kg ładunku).
Napęd- 4 silniki:
- S-23- Bristol ”Pegasus Xc” o mocy 544 kW (740 KM) każdy, wg [2]- o mocy o mocy 676 kW (920 KM),
- S-30- Bristol ”Perseus XIIc” o mocy 664 kW (903 KM),
- S-33- Bristol ”Perseus Xc” o mocy 686 kW (933 KM).
Dane techniczne S-23 (wg [1]):
Rozpiętość- 34,75 m, długość- 26,82 m, wysokość- 9,74 (wg [2]- 9,7) m, powierzchnia nośna- 139,35 m2.
Masa własna- 10886 (wg [2]- 10659) kg, masa całkowita- 18370 kg.
Prędkość max- 322 km/h, prędkość przelotowa- 266 (wg [2]- 276) km/h, pułap- (wg [2]- 6095) m, zasięg- 1220 (wg [2]- 1223) km.
Galeria
Źródło:
[1] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.[2] "Уголок ниэбa- Виртуальная авиационная энциклопедия"