Rebikow "Rossija-A", 1910
Rosyjski samolot pionierski "Rossija-A" został zbudowany w Pierwszym Rosyjskim Towarzystwie Żeglugi Powietrznej (PRTW) Sergieja Sergiejewicza Szczetinina. Projekt opracował inż. Nikołaj Wasiljewicz Rebikow.
Jego konstrukcja wzorowana była na francuskim samolocie Farman HF-III. Wprowadzono jednak wiele istotnych modyfikacji. Skrzydła i usterzenie zostały pokryte obustronnie, dzięki czemu profil był w pełni utrzymany. Samolot był wykonany bardzo starannie, bez przekroczenia masy własnej pierwowzoru.
Jednak pierwszy egzemplarz samolotu, z silnikiem Renault o mocy 29 kW (40 KM), nie mógł wystartować. Następnie zainstalowano mocniejszy silnik Gnôme o mocy 37 kW (50 KM). Pierwszy lot wykonał 15.08.1910 r. na lotnisku gatczyńskim pod Petersburgiem. Zbudowano 5 samolotów tego typu.
Samolot "Rossija-A" został ciepło przyjęty przez kręgi lotnicze kraju. Wiosną 1910 r., jeszcze przed przejściem prób w locie, otrzymał na III Międzynarodowej Wystawie Samochodowej w Petersburgu, nagrodę- srebrny medal Ministerstwa wojennego Cesarstwa Rosyjskiego. Został zakupiony przez Wszechrosyjski Aeroklub Cesarski. Koszt rosyjskiego samolotu był prawie o połowę niższy niż koszt samolotów zagranicznych.
Wydaje się dziwne, że nagrodę otrzymał samolot, który nigdy nie wzbił się w powietrze. Jednak samolot w zasadzie odtwarzał dobrze znaną konstrukcję Farmana, a eksperci nie mieli wątpliwości, że będzie latał. Jeśli weźmiemy pod uwagę, że samoloty produkowane przez Farmana we Francji były wykonane bardzo niechlujnie i niestarannie, podczas gdy samolot "Rossija-A" zachwycał starannością wykończenia, to powód przyznania nagrody staje się jasny.
Samolot "Rossija-A" przyciągnął uwagę nie tylko ogółu społeczeństwa, ale także specjalistów lotnictwa. Podpułkownik Siergiej Aleksiejewicz Uljanin, jeden z pionierów budowy załogowych latawców i organizator drużyn latawców w armii rosyjskiej, po dokładnym zbadaniu samolotu wzbił się na nim w powietrze. Po odbyciu lotu Uljanin, który właśnie wrócił z Francji po nauce w szkole Farmana, bardzo docenił pierwszy rosyjski samolot, który w niczym nie ustępował samolotom zagranicznym.
Na samolotach "Rossija-A" latali lotnicy Segno, Srjedinskij, Lebiediew. W 1910 r. na samolocie "Rossija-A" ustanowiono pierwszy rosyjski rekord długotrwałości lotu- 15'. Wszystkie loty zakończyły się sukcesem. Pierwszy egzemplarz samolotu został wystawiony na III Międzynarodowej Wystawie Motoryzacyjnej w 1910 r. w Petersburgu i zakład otrzymał za niego nagrodę.
Na jednym z samolotów "Rossija-A" przerobiono część ogonową, wykonano ją w bardziej zaawansowanym schemacie- ster wysokości i kierunku wykonano jako oddzielne, a nie w formie pudełka- typowej dla Farmana z tamtych lat.
W Polsce.
Na samolocie "Rossija-A" z silnikiem Gnôme wykonywał loty w Rosji polski pilot okresu pionierskiego Henryk Segno. Uczestniczył we Wszechrosyjskim Święcie Lotnictwa. Konkursu nie ukończył. W konkurencji lądowania z wyłączonym silnikiem nie opanował tego trudnego manewru i rozbił samolot Rossija A w drzazgi, sam został ciężko ranny.
Konstrukcja:
Jednomiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej.
Płaty prostokątne o takiej samej rozpiętości, dwudźwigarowe. Konstrukcja drewniana. Komora płatów trójprzęsłowa, płat dolny i górny połączony trzema parami stojaków. Komora płatów usztywniona drutem. Pokrycie płatów tkaniny- obustronnie. Na krawędzi spływu dolnego skrzydła znajduje się wycięcie na średnicę śmigła. Lotki na górnym i dolnym płacie.
Kadłub kratownicowy, drewniany, usztywniony drutami. Kratownica kadłuba bez pokrycia. Siedzenie pilota umieszczone na dolnym płacie, odkryte.
Usterzenie poziome podwójne. Ster kierunku podwójny. Ster wysokości z przodu kadłuba, zamontowany do kratownicy kadłuba za pomocą czterech zastrzałów. Konstrukcja sterów i stateczników drewniana.
Podwozie stałe. Podwozie główne składało się z płóz przeciwkapotażowych zamontowanych za pomocą goleni do kraty kadłuba. Do każdej z płóz zamontowana była para kół. Z tyłu kadłuba zamontowano płozę ogonową.
Silnik- 7- cylindrowy, rotacyjny, chłodzony powietrzem Gnôme o mocy 37 kW (50 KM).
Dane techniczne "Rossija-A" (wg [4]):Rozpiętość- 10,5 m, długość- 12,0 m, powierzchnia nośna- 38 m2.
Masa własna- 440 kg, masa całkowita max- 620 kg.
Prędkość max- 70 km/h.
Galeria
Źródło:
[1] АВИАТЕМА- ФИЛАТЕЛИСТИЧЕСКИЙ КАТАЛОГ: САМОЛЕТЫ[2] Szawrow W. B.”Istorija konstrukcij samolotow w SSSR do 1938 g.”. Maszinostrojenije, Moskwa 1969.
[3] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[4] Уголок неба - Большая авиационная энциклопедия.