Roland D-VI, 1917

Samolot myśliwski. Niemcy.
Samolot myśliwski Roland D-VI w zbiorach Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. (Źródło: Copyright Łukasz Sambor- ”Militarne Podróże”).

Firma Luft-Fahrzeug Gesellschaft (Roland) w Berlinie-Charlottenburg przystąpiła w 1917 r. (wg [1]- w 1918- błędna informacja) do budowy samolotu myśliwskiego Roland D-VI (oznaczany czasami w literaturze LFG Roland D-VI). Jego konstruktorem był inż. Kurt Tantzen. Prototyp samolotu powstał pod koniec 1917 r., a do jego produkcji seryjnej przystąpiono w lutym 1918 r.

Jako pierwsze, powstały 3 egz. serii prototypowej Roland D-VI. z silnikami D.IIIBz i D.IIIa. Także w lutym wyprodukowano pierwszych 50 płatowców serii D-VIa. Kolejnych 100 egz. serii D-VIa zostało zmontowanych w czerwcu 1918 r. Egzemplarze tej serii miały silniki D.III. Płatowce serii D-VIb były produkowane od kwietnia do września tegoż roku z silnikami Benz D.IIIa . Łącznie powstało 359 (wg innych źródeł- 353 egz.), w tym ok. 200 egz. w wersji D-VIb.

Samolot posiadał oryginalną budowę kadłuba (tzw. Klinkerrumpf). Konstrukcja przypominała łódź klepkową. Szef działu projektowego i konstrukcyjnego LFG, inż. dyplomowany K. Tantzen opracował metodę budowy opływowych kadłubów w postaci skorup. Ta nowatorska technologia, zastosowana we wcześniejszych samolotach firmy LFG, a po wprowadzeniu uproszczeń technologicznych, użyta w samolocie Roland D-VI, była niezwykle pracochłonna, ale pozwalała uzyskać lekką, wytrzymałą konstrukcją o doskonałych własnościach aerodynamicznych. Do budowy Rolanda używano pasów sklejki brzozowej, kształtowanych na zimno i łączonych na kopycie. Po uzyskaniu dwóch połówek kadłuba, były one łączone na lekkim szkielecie z wielowarstwowych wręg i świerkowych podłużnic, przypominającą układ poszycia kadłuba statku. Technologia ta była wymuszona przez braki materiałowe czasu wojny.

Samoloty Roland D-VI stanowiły, obok Pfalza D-XII, główne uzupełnienie sprzętu dla eskadr myśliwskich. Pierwszy Roland D-VIa trafił na front w połowie maja 1918 r. Z dostępnych źródeł wynika, iż większość maszyn weszła do wyposażenia Jasta 23b, 32b. 33. 35b. Prawdopodobnie kilka trafiło do Jasta 30 i 34b. Do końca czerwca łącznie 55 myśliwców Roland brało udział w walkach, a dalszych 70 dotarło na front w sierpniu. Miesiąc ten jest ostatnim, z którego pochodzą wiarygodne dane. co do udziału tych myśliwców w walkach.

Pomimo niewątpliwych zalet, samolot nie odegrał większej roli w działaniach lotnictwa niemieckiego podczas I wojny światowej.

W Polsce.

Po 1945 r. samolot Roland D-VI został odnaleziony na złomowisku koło Czarnkowa i złożony w pomieszczeniach Okręgowej Składnicy Lotniczej w Gądkach pod Poznaniem. Następnie był przechowywany w magazynach w Pilawie i Wrocławiu, skąd w 1963 r. trafił do Muzeum Lotnictwa i Astronautyki w Krakowie.

Był on dostarczony przez wytwórnię LFG Roland na loty doświadczalne w ramach konkursu samolotów myśliwskich, zorganizowanego w lipcu 1918 r. przez niemieckie władze lotnictwa wojskowego. Loty te odbywały się na lotnisku Adlershof w Berlinie, przy czym 40 zgromadzonych typów samolotów było sprawdzanych w locie przez najlepszych pilotów myśliwskich sprowadzonych z frontu. W konkursie tym samolot Roland D-VIb uczestniczył z silnikiem Mercedes D.III.

Egzemplarz znajdujący się w zbiorach był poważnie zdekompletowany oraz zniszczony. Zachował się tylko kadłub z charakterystycznym klepkowym pokryciem, silnik ze śmigłem oraz podwozie bez kół. Zespół konserwatorów pod kierunkiem Wojciecha Klimka wykonał bardzo trudny remont wymagający poskładania i klejenia kawałków pokrycia i szkieletu. Ogromne zniszczenia konstrukcji i konieczność odtworzenia właściwej geometrii kadłuba spowodowało, że było to duże wyzwanie. Kilka lat po zakończeniu remontu kadłuba wykonana została replika nieistniejącego usterzenia poziomego i w takim stanie samolot jest prezentowany w Muzeum. Eksponat jest unikatem w skali światowej jako jedyny zachowany egzemplarz samolotu tego typu.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej.
Płaty o obrysie prostokątnym, dwudzielne, bez skosu, dwudźwigarowe o konstrukcji całkowicie drewnianej. Dźwigary o konstrukcji skrzynkowej. Płaty pokryte płótnem. Jedynie płat górny były wyposażony w lotki, kryte płótnem. Płaty umieszczone dokładnie jeden nad drugim. Dolne skrzydło o niewielkim (3°) wzniosie, było nieco węższe, za czym szło węższe położenie dźwigarów, co z kolei powodowało lekką zbieżność słupków międzyskrzydłowych. Dolny płat był nieco krótszy. Komora płata jednoprzęsłowa, usztywniana parą bliźniaczych zastrzałów oraz dwoma stalowymi zastrzałami baldachimu w kształcie litery N i cięgnami stalowymi.
Kadłub o długości 6,32 m. z integralnym statecznikiem był wykonany ze sklejki brzozowej, pokrytej specjalnym lakierem kopalowym. W dolnej części kadłuba zainstalowano pylon do mocowania dolnego płata. Kabina odkryta.
Stery (poziome i pionowe) wykonane z rurek metalowych, kryte płótnem.
Podwozie klasyczne, stałe.  z płozą ogonową.

Uzbrojenie- 2 stałe karabiny maszynowe pilota Spandau wz.08/15 kal. 7,92 mm.

Silnik- rzędowy:
- D-VIa- Mercedes D.III o mocy 118 kW (160 KM),
- D-VIb- Benz D.IIIa- o mocy 147 kW (200 KM).

Dane techniczne D-VI (wg [2]):
Rozpiętość- 9,4 m, długość- 6,32 m, wysokość- 2,8 m, powierzchnia nośna- 22,13 m2.
Masa własna- 640 kg, masa użyteczna- 180 kg, masa całkowita- 820 kg.
Prędkość max- 182,5 km/h, pułap- 5800 m, czas lotu- 2 h.

Galeria

  • Samolot myśliwski Roland D-VI lotnictwa wojskowego Niemiec. (Źródło: archiwum).

Źródło:

[1] Goworek T. ”Samoloty myśliwskie I wojny światowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1981.
[2] Krzyżan M. ”Samoloty w muzeach polskich”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1983.
[3] "Wikimedia Commons".
[4] Mroczkowski K. "Lotnicza pieśń o Rolandzie". Aeroplan nr 1/2002.
[5] "Stare Skrzydła".

blog comments powered by Disqus