Rohrbach Ro X "Romar", 1928

Latająca łódź pasażerska i bombowa. Niemcy.
Latająca łódź pasażerska Rohrbach Ro X ”Romar”. (Źródło: Deutsches Bundesarchiv (German Federal Archive), Bild 102-00864 via "Wikimedia Commons").

Pod koniec lat 1920- tych wykonano kilka udanych przelotów nad Atlantykiem bez międzylądowania. Niektóre linie lotnicze zdecydowały, że nadszedł czas, aby uruchomić komercyjne połączenia lotnicze pomiędzy Ameryką i Europą. Jedną z pierwszych linii były niemieckie Deutsche Luft Hansa. W 1927 r. złożyły one zamówienia na opracowanie samolotów transatlantyckich jednocześnie w kilku niemieckich firmach. Takie zamówienie otrzymała również firma Rohrbach Metall-Flugzeugbau GmbH. Linia transatlantycka wymagała stworzenia samolotów o większym zasięgu lotu i bardziej niezawodnych od już istniejących konstrukcji. W tamtym czasie tylko wodnosamolot mógł spełnić te wymagania.

Projekt nowej łodzi latającej został oparty na konstrukcji Rohrbach Ro V "Rocco", w której wprowadzono szereg istotnych modyfikacji. Aby osiągnąć wymagany zasięg, znacznie powiększono pojemność zbiorników paliwa. Aby poprawić niezawodność, zainstalowano trzy silniki BMW-VIu o mocy 512 kW. Wprowadzono też kilka innych zmian konstrukcyjnych. Samolot został wyposażony również w maszt z żaglem, dzięki czemu w przypadku awaryjnego wodowania na oceanie, mógł płynąć dalej jak normalny żaglowiec. W wyniku wprowadzonych zmian zwiększyły się wymiary i podwoiła się masa samolotu. Planowano, że będzie w stanie przetransportować ładunek o masie 1100 kg na odległość 4000 km.

Nowy wodnosamolot otrzymał oznaczenie Rohrbach Ro X "Romar". Linie Deutsche Luft Hansa zamówiły 3 egzemplarze. Zostały zbudowane w Berlinie, a następnie wysłane do bazy w Travemünde, gdzie zostały przeprowadzone próby w locie. Pierwszy lot prototypu Ro X "Romar I" (D-1693, nazwa własna "Hamburg") odbył się 7.08.1928 r. W 1929 r. zbudowano drugi egzemplarz D-1734 "Brema" i trzeci- D-1747 "Lubeka" (wg [4]- oba oznaczone jako Ro X "Romar II", nie potwierdzają tego inne źródła). Na drugim i trzecim samolocie zainstalowano mocniejsze silniki BMW VIuz o mocy 549 kW. Nowa łódź latająca została zaprezentowana publiczności podczas Międzynarodowego Salonu Lotniczego ILA w Berlinie w 1928 r.

W trakcie prób uzyskano dobre wyniki. 17.04.1929 r. jeden z samolotów wzniósł się na wysokość 2000 m z ładunkiem 5000 kg. 10.08.1929 r. (wg [4]- 20.08.1929 r.) odbył się lot po trasie zamkniętej z Travemünde przez Holandię, Wielką Brytanię, Norwegię, Szwecję i Danię o łącznej długości 2600 km ze średnią prędkością 153 km/h. Kolejny długodystansowy lot do Sewilli z międzylądowaniem w Marsylii odbył się w dniach 7- 8.09.1929 r.

Tak się złożyło, że samolot zdał egzamin nie tylko w locie. W nocy z 16 na 17.11.1928 r. w zatoce Travenmünde rozpętała się burza, w wyniku której wszystkie małe łódki zostały zatopione, a wodnosamoloty uszkodzone. Wszystkie, z wyjątkiem łodzi "Romar", co było wyraźnym dowodem ich mocnej konstrukcji. Jesienią 1929 r. na Morzu Bałtyckim rozbiły się dwie łodzie latające (D-1734 i D-1693), na szczęście żadna z załóg nie ucierpiała. Uszkodzone samoloty zostały przetransportowane do Travemünde, ale nie zostały wyremontowane.

Próby w locie wykazały, że wodnosamoloty tego typu nie są w stanie zapewnić sprawnej obsługi na regularnych liniach transatlantyckich. Osiągnięcie wymaganego zasięgu wymagało zabrania zbyt dużej ilości paliwa, a wówczas nie było miejsca na ładunek. Dlatego ostatni "Romar" został wprowadzony na bałtyckie linie Deutsche Luft Hansa , gdzie operował do 1933 r. Ze względu na to, że nie był już wymagany duży zasięg lotu, samolot został zmodyfikowany- zmniejszono zapas paliwa, a liczba miejsc pasażerskich została zwiększona do 16, a następnie do 20.

Oprócz trzech egzemplarzy dla niemieckich linii lotniczych zbudowano kolejny samolot dla Francji, oznaczony jako Ro X "Romar II". Otrzymał silniki BMW-VII-aU ze skrzyniami biegów Farman, które miały przełożenie 1:2. Prędkość maksymalna wzrosła do 220 km/h, a pułap praktyczny do 2500 m. "Romar II" nie miał kabiny pasażerskiej, a jedynie ładownie, ponieważ ta latająca łódź była pierwotnie przeznaczona do przewozu ładunków. Został dostarczony w ramach reparacji wojennych. Pierwszy lot wykonał w lutym 1931 r. i został przebazowany do Francji w kwietniu 1931 r. Otrzymał znaki rejestracyjne F-AKEM. Próby w locie zostały przeprowadzone w ł poddany próbom w bazie marynarki wojennej w St. Raphael pod Marsylią. Jednak ze względów praktycznych nie był używany ani przez lotnictwo wojskowe, ani przez linie lotnicze.

Na bazie konstrukcji łodzi Ro X "Romar" został opracowany projekt latającej łodzi pocztowej Rohrbach "Ropost", która nie doczekała się realizacji.

W Polsce.

W kwietniu 1926 r. firma Rohrbach Metall-Aeroplane Co. A/S, z Kopenhagi  złożyła do Ministerstwa Spraw Wojskowych ofertę dostawy serii samolotów własnej konstrukcji oraz uruchomienie produkcji w Polsce. Sprawa została przerwana przewrotem majowym 1926 r.

Wytwórnia Rohrbach Metall-Flugzeugbau GmbH zwróciła się powtórnie, bezpośrednio do Departamentu IV. Lotnictwa w marcu 1930 r. oferując dostawę konstrukcji całkowicie metalowych kilku typów w klasie transportowiec- bombowiec lub kompletnej dokumentacji technicznej. Oferowano dostawę samolotów transportowo- bombowych Rohrbach Ro VIII "Roland" i łodzi latających Rohrbach Ro III "Rodra", Rohrbach Ro V "Rocco", Rohrbach Ro X "Romar". Oferta nie została przyjęta.

Konstrukcja:
Latająca łódź w układzie wolnonośnego górnopłata o konstrukcji metalowej. Załoga- 4 osoby, pasażerów- 12- 20.
Płat o grubym profilu i dodatnim wzniosie. Konstrukcja metalowa. Pokrycie gładkie z cienkiej blachy duraluminiowej. Środkowa część skrzydła, od silników do prawie jego końca, została zaprojektowana jako wodoszczelna skrzynia, która miała zapobiec wywróceniu się samolotu w przypadku sytuacji awaryjnej. Skrzydła posiadały duże lotki.
Kadłub o konstrukcji metalowej z dwoma redanami, o przekroju prostokąta. Konstrukcja kratownicowa z profili duraluminiowych. Pokrycie gładkie z cienkiej blachy duraluminiowej. Kadłub podzielony był na przedziały wodoszczelne, które pozwalały zachować pływalność w przypadku przecieku. Z przodu kadłuba znajdowało się pomieszczenie na sprzęt morski. Za nim znajdowała się kabina dla nawigatora i radiooperatora. Na górze kadłuba, przed krawędzią natarcia płata, została umieszczona została zakryta kabina pilotów. Za nią, w kadłubie znajdował się przedział pasażerski dla 12- 20 osób.
Usterzenie pionowe pojedyncze. Usterzenie poziome dwudzielne, zamontowane w połowie usterzenia pionowego, podparte pojedynczymi zastrzałami.

Napęd- 3 silniki 12- cylindrowe w układzie litery V, chłodzony cieczą BMW-VIu o mocy 512 kW (697 KM) każdy lub BMW-VIuz o mocy 549 kW (747 KM) każdy.
Silniki zostały zamontowane w gondolach umieszczonych na rozpórkach nad płatem. Śmigła pchające, czterołopatowe, drewniane. Średnica śmigieł wynosiła 4,5 m. Zbiorniki paliwa o pojemności 7870 l znajdowały się w przednich częściach skrzydeł.

Dane techniczne Ro X "Romar" (wg [2]):
Rozpiętość- 36,9 m, długość- 22,0 m, wysokość- 8,5 m, powierzchnia nośna- 170,0 m2.
Masa własna- 10 380 kg, masa startowa- 19 700 kg.
Prędkość max- 216 km/h, prędkość przelotowa- 150 km/h, prędkość lądowania- (wg [4]- 115) km/h, pułap- 2800 (wg [4]- 2500) m, zasięg- 3900 km.

Galeria

  • Latająca łódź Rohrbach Ro X ”Romar” na kotwicy. (Źródło: archiwum).
  • Na tym zdjęciu dobrze widać dużą rozpiętość skrzydeł łodzi Ro X ”Romar”. (Źródło: archiwum).
  • Ro X ”Romar”, widok przedniej części kadłuba. (Źródło: archiwum).
  • Ro X ”Romar” w widoku z boku. (Źródło: archiwum).
  • Ro X ”Romar” podczas startu. (Źródło: archiwum).
  • Latająca łódź Rohrbach Ro X ”Romar” zbudowana dla Francji. (Źródło: archiwum).
  • Rohrbach Ro X ”Romar”, widok w rzutach. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[2] Авиалайнеры мир.
[3] "Rohrbach Metal Aeroplan Co. A/S".
[4] Gütschow F. "Die deutschen Flugboote.: Flugboote, Amphibien-Flugboote und Projekte von 1909 bis zur Gegenwart". Wydawnictwo Motorbuch Verlag. Stuttgart, 1978.
[5] Ries K. "Rohrbach Romar. Transatlantik-Flugboot Ro X". Luftfahrt International nr 3/1980.

 

blog comments powered by Disqus