Rockwell S-2 (MS-2) "Thrush", 1956
("Thrush-Commander", Ayres S-2 "Thrush")

Samolot rolniczy. USA.
Samolot rolniczy Ayres (Rockwell) S-2R ”Thrush”. (Źródło: Ahunt via ”Wikimedia Commons”).

W I połowie lat 1950-tych Leland Snow zaprojektował nowoczesny samolot rolniczy. Pierwszy prototyp oznaczony Snow S-1 został oblatany w 1956 r. Samolot posiadał odkrytą kabinę pilota. Wkrótce została, w zakładach Snow Aeronautical, podjęta produkcja seryjna w zmodernizowanej wersji S-2 "Thrush". Opracowano szereg wersji rozwojowych:
- S-2,
- S-2A,
- S-2B,
- S-2C,
- S-2C-600,
- S-2D.

W 1965 r. firma Snow Aeronautical została przejęta przez firmę Aero Commander wchodzącą w skład koncernu Rockwell. Samolot otrzymał nazwę S-2D "Ag Commander". Następnie nazwa samolotu została zmieniona na Rockwell S-2 "Thrush Commander". Produkowano dwie wersje samolotu:
- "Thrush Commander 600",
- "Thrush Commander 800".

W 1977 r. prawa do produkcji samolotu nabyła firma Ayres Corporation. Produkowała ona samoloty w wersjach:
- S-2R 1340- wersja identyczna z "Thrush Commander 600",
- S-2R 1820,
- "Bull Thrush",
- "Pezetel Thrush"- wersja napędzana polskim silnikiem gwiazdowym PZL-3S,
- S-2R-T "Turbo Thrush"- napędzana silnikiem turbinowym Pratt-Whitney PT6A-34AG o mocy 575 kW. Wersja została opracowana w II połowie lat 1970-tych.

W 2003 r. produkcja samolotu została przeniesiona do firmy Thrush Aircraft. Produkowane wersje:
- Thrush 400,
- Thrush 510,
- Thrush 550,
- Thrush 660.

W połowie lat 1970-tych firma Marsh Aviation Company opracowała wersję turbinową S2R-T "Turbo Thrush", w której zasto­sowano silnik AiResearch TPE 331-1-101. W silniku obniżono moc startową na wale z 580 kW na 447 kW (co odpowiada mocy silnika tłokowego zabudowanego w wer­sji "Thrush Commander 600"). Moc 580 kW może być osiągnięta w razie konieczności. Do badań w locie zbudowano 2 prototypy. Po uzyskaniu certyfikatu FAA pierwszy przerobiony samolot przekazany został do eksploatacji w 1976 r. W 1977 r. zamówiono 12 samolotów.

W Polsce.

W 1974 r. została nawiązana współpraca z firmą Rockwell International nad zastosowaniem polskich silników gwiazdowych do samolotów rolniczych Rockwell S-2R "Thrush". Samoloty te były wówczas budowane w Rockwell International, ale silniki Pratt Whitney P&W R-1340 już nie były w produkcji. Do samolotów brano silniki z magazynów, a ich zapasy były na wyczerpaniu. Został wówczas uruchomiony program zastosowania silnika PZL-3S (o mocy 441 kW), samolot otrzymał oznaczenie Rockwell MS-2 "Thrush" (M- jak Mielec, S-2 to symbol "Thrusha").

W 1975 r., już po ukończeniu projektów wstępnych, podpisana została umowa o kooperacji. Amerykanie zobowiązali się do udostępnienia dokumentacji konstrukcyjnej i wyników prób w locie oraz przysyłali gotowe elementy, które nie zostały zmienione. Ponadto udostępnili swój serwis i służyli pomocą przy certyfikacji. Dostarczony został jeden, wzorcowy samolot S-2 "Thrush". Samolot przyleciał na własnych skrzydłach przez Labrador, Grenlandię , Islandię, Wyspy Owcze, Szkocję. Samolot został przekazany do Instytutu Lotnictwa w celu przeprowadzenia prób w locie. Następnie samolot został przebudowany na wersję MS-2. Zamontowano w nim silnik PZL-3SR (z reduktorem). Po sprawdzeniu osiągów w Instytucie Lotnictwa samolot odsprzedano odbiorcy, gdzieś pod Gdańskiem.

W 1976 r. został oblatany samolot rolniczy PZL M-18 ”Dromader” opracowany w wytwórni PZL-Mielec. Konstruktorem samolotu był mgra inż. Józef Oleksiak. Samolot powstał w kooperacji z amerykańską wytwórnią Rockwell, jako rozwinięcie samolotu Rockwell S-2 ”Thrush-Commander”. Z samolotu ”Thrush” wykorzystano kabinę, tył kadłuba i zewnętrzne części skrzydeł, zastosowano silnik PZL ASz-62IR o większej mocy oraz zaprojektowano od nowa przód kadłuba, podwozie i środkową część płata, usterzenie i zabudowę silnika.

W 1993 r. znajdował się w Polsce samolot Rockwell S-2 "Thrush Commander 600" (nr fabr. 1825R) o znakach rejestracyjnych SP-FGT.

Konstrukcja.
Jednomiejscowy dolnopłat o konstrukcji metalowej.
S
krzydła o konstrukcji metalowej, dwudźwigarowej, z pracującym kesonem. Na skrzydle znajdują się wychylane elektrycznie klapy i całkowicie metalowe lotki.
Kadłub jest spawany z rur stalowych. Przed kabiną umieszczony jest zbiornik laminatowy na chemikalia o pojemności 1,5 m3. Kadłub pokryty jest szybko odejmowa­nymi pokrywami z lekkich stopów. Kabina pilota odporna na działanie dużych przeciążeń, w górnej części wykonana z rur stalowych, wystaje z obrysu kadłuba, co zapewnia stosunkowo dobrą widoczność. Kabina klimatyzowana, ogrzewa ją powietrze odbierane ze sprężarki silnika samolotu. Usterzenie o konstrukcji stalowej (z rur) pokryte tkaniną.
Podwozie klasyczne z kołem ogonowym.

Silnik:
- "Thrush Commander 600"- gwiazdowy Pratt & Whitney R-1340 "Wasp" o mocy 448 kW (600 KM),
- Marsh / Rockwell S2R-T "Turbo Thrush"- turbośmigłowy AiResearch TPE 331-1-101 o mocy obniżonej z 580 kW (789 KM) na 447 kW (608 KM).

Dane techniczne Marsh / Rockwell S2R-T "Turbo Thrush" (wg [6]):
Rozpiętość- 13,5 m, długość- 9,27 m, wyso­kość- 2,79 m.
Masa własna- l 833 kg, masa startowa max - 2 721 kg.
Prędkość max- 330 km/h, prędkość przelotowa ekonomiczna- 257 km/h, prędkość robocza- 201 km/h, prędkość minimalna z wychylonymi klapami- 69 km/h, wznoszenie max- 15 m/s, rozbieg- 183 m, zasięg z max ładunkiem- 515 km.

Galeria

  • Samolot rolniczy Rockwell S-2R ”Thrush”. (Źródło: archiwum).
  • Porównanie wielkości samolotów PZL M18 ”Dromader” i Rockwell S-2R ”Thrush”. (Źródło: PZL via Skrzydlata Polska nr 21/1977).

Źródło:

[1] Glass A. ”Samoloty PZL 1928-1978”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1980.
[2] Makowski T. ”Współczesne konstrukcje lotnicze Polski”. Agencja Lotnicza Altair. Warszawa 1996.
[3] Królikiewicz T. ”Samoloty i śmigłowce Instytutu Lotnictwa. Samoloty dyspozycyjne. Ostatnie projekty.”. Lotnictwo nr 5/2006.
[4] "Problemy rozwoju samolotu Dromader”. Polska Technika Lotnicza. Materiały Historyczne nr 12 (5/2005).
[5] T. K. "Samolot o napędzie śmigłowym Rockwell- Ayers Turbo-Thrush". Skrzydlata Polska nr 46/1978.
[6] T. K. "Samolot rolniczy Marsh / Rockwell S2R Turbo Thrush". Skrzydlata Polska nr 32/1978.
[7] Kurcyk T. "Badania sprzętu lotniczego". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 11- 12/1988.
blog comments powered by Disqus