Sikorski S-12, 1913
(RBWZ S-12)

Samolot rozpoznawczy, szkolno-treningowy. Rosja.
Samolot rozpoznawczy Sikorski S-12 w służbie lotnictwa sowieckiego. (Źródło: archiwum).

Elegancki jednopłat Sikorski S-12 został zaprojektowany przez Igora Sikorskiego specjalnie dla wykonania akrobacji lotniczych. Stanowił dalszy rozwój samolotu Sikorski S-11. Pierwszy prototyp został zbudowany w RBWZ wiosną 1914 r. Był to jednomiejscowy jednopłat, napędzany  silnikiem Gnôme o mocy 80 KM, który posiadał charakterystyczne dla licznych konstrukcji Sikorskogo podwozie ze zdwojonymi kołami. Został oblatany przez pilota Jerzego Jankowskiego w dniu 12.03.1914 r. Samolot posiadał doskonałe właściwości lotne. Żywot samolotu był krótki- 6.06.1914 r. Jankowski popełnił błąd w pilotażu i doszczętnie go rozbił.

Pomimo wypadku znano, ze samolot jest udany i w dniu wypadku lotnictwo wojskowe Rosji zamówiło kolejne dwa S-12. Zbudowane zostały w połowie 1914 r. Wyróżniały się inną konstrukcją piramidki, zainstalowanej na kadłubie do mocowania odciągów skrzydła. Samolot S-12 nr 131 używany był w 22. Oddziale Awiacyjnym, natomiast na S-12 nr 132 latał Jerzy Jankowski, który właśnie zakończył leczenie po wypadku. Wraz z ogłoszeniem mobilizacji zgłosił się on na front i został skierowany, wraz ze swym samolotem, do 16. KAO (Korpusnyj Aviaotriad) IX Armii dowodzonej przez generała Aleksieja A. Brusiłowa, działają­cym na terenie centralnej Polski. Na tym samolocie dzielnie walczył do maja 1915 r., do czasu dostawy trzech nowych samolotów w wersji S-12 bis. Były to samoloty dwumiejscowe, napędzane silnikiem Rhône o mocy 80 KM. Używane były w 16 KAO oraz w Eskadrze Wozdusznych Korabliej (Eskadra Statków Powietrznych).

W 1917 r. w RBWZ powstało jeszcze 6 dwumiejscowych S-12 bis, które były używane w "czerwonym" Dywizjonie Statków Powietrznych do jego rozwiązania w 1922 r.

W Polsce.

Na samolotach Sikorski S-12 i S-12 bis wykonywał loty Polak, znakomity pilot lotnictwa rosyjskiego Jerzy Jankowski. Był on również inicjatorem jego budowy. W 1913 r. przedstawił I. Sikorskiemu propozycję opracowania lżejszej, jednomiejscowej wersji dwumiejscowego samolotu rozpoznaw­czego S-11. Jankowski był również pierwszym lotnikiem, który wykonał pętlę na samolocie konstrukcji rosyjskiej. Wykonał ją na samolocie S-12. W 1913 r. ustanowił wszechrosyjski rekord wysokości- 3680 m. W czerwcu 1914 r. na samolocie S-12 przygotowywał się nawet do przelotu Petersburg- Warszawa, do czego jednak nie doszło.

Robert Niżewski, Rosjanin o polskich korzeniach, w połowie 1915 r. wykonywał loty samolocie S-12 w Eskadrze Statków Powietrznych RBWZ "Ilja Muromiec".

Konstrukcja:
Jedno- lub dwumiejscowy średniopłat o konstrukcji drewnianej.
Skrzydło o konstrukcji drewnianej, pokrycie z płótna, posiadające niewielki skos. Usztywnione cięgłami montowanymi do podwozia oraz do piramidy zamontowanej na kadłubie.
Kadłub konstrukcji drewnianej, pokryty płótnem. Kabina odkryta.
Usterzenie klasyczne składające się ze stateczników oraz sterów.
Podwozie klasyczne stałe.

Silnik- rotacyjny:
- S-12- Gnôme o mocy 59 kW (80 KM),
- S-12 bis- Rhône o mocy 80 KM.

Dane techniczne S-12 bis (wg [3]):
Rozpiętość- 10,7 m, długość- 7,4 m, powierzchnia nośna- 22,0 m2.
Masa własna- 419 kg, masa startowa- 681 kg.
Prędkość max- 100 km/h, pułap praktyczny- 3680 m.

Źródło:

[1] Butkiewicz J. "Pogmatwane losy". Skrzydlata Polska nr 2/2009.
[2] Januszewski S. „Witold Jarkowski. Inżynier aeronauta- pionier lotnictwa”. Politechnika Wrocławska. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2006.
[3] "Уголок ниэбa- Виртуальная авиационная энциклопедия".
[4] Januszewski S. "Pionierzy. Polacy w siłach powietrznych Wielkiej Wojny 1914-1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2019.

blog comments powered by Disqus