S-25, 1971

Niekierowany pocisk rakietowy klasy powietrze-ziemia. ZSRR.
Niekierowany pocisk rakietowy w wersji S-25O z głowicą odłamkową. (Źródło: "Wikimedia Commons").

W latach 1950- tych został opracowany w Moskiewskim Instytucie Techniki Cieplnej (MIT) niekierowany pocisk rakietowy S-24 "Buran" klasy powietrze- ziemia, przeznaczony do zwalczania umocnionych obiektów punktowych. W następnych latach w Instytucie Naukowo-Badawczym Wojsk Lotniczych (NII WWS) powstała koncepcja opracowania na jego podstawie ulepszonego niekierowanego pocisku rakietowego z głowicą nadkalibrową o znacznie większej sile rażenia.

Opracowanie projektu nowej rakiety zostało zlecone biuru konstrukcyjnemu OKB-16, które w 1966 r. zmieniono nazwę na Biuro Konstrukcyjne Budowy Maszyn Precyzyjnych (KB Toczmasz). Głównym konstruktorem nowej rakiety, która otrzymała oznaczenie S-25 (ARS-250), został W. Baranow.

Pocisk został opracowany na przełomie lat 1960 / 1970- tych. Pierwsze próby fabryczne zostały przeprowadzone w 1971 r. na poligonie NII WWS w Achtubińsku. Tam też, w okresie lipiec- wrzesień 1974 r., zostały przeprowadzone próby państwowe rakiet w wersjach S-25O i S-25OF. Testy w pełni potwierdziły założone właściwości bojowe nowej broni. W czerwcu 1975 r. obie wersje rakiety zostały przyjęte na uzbrojenie.

Pociski rakietowe z rodziny S-25 należą do najcięższych w swojej kategorii, spośród opracowanych w przemyśle zbrojeniowym ZSRR. Przeznaczone są do niszczenie celów o dużym znaczeniu w działaniach taktycznych lotnictwa (schronów lub umocnionych stoisk postoju samolotów, stanowisk wyrzutni pocisków taktycznych i operacyjno-taktycznych, wozów bojowych o różnych przeznaczeniu, a także środków transportu kolejowego, morskich i rzecznych statków oraz barek, przepraw i mostów, środków transportowo- desantowych, oraz stanowisk ogniowych rozmieszczonych w ukryciach i umocnieniach, punktów dowodzenia itp.). Nowe pociski miały też niszczyć siłę żywą i pojazdy z dużej odległości (duża ilość odłamków- średnio 5500 szt. o masie 2- 20 g, duży promień rozrzutu- do 30 m oraz powierzchnia skutecznego rażenia- do 1820 m2). Z czasem jednak zmieniono ich przeznaczenie i przystosowano je do niszczenia celów punktowych.

Opracowano cztery odmiany pocisku S-25:
- S-25O - z głowicą odłamkową,
- S-25OF- z głowicą odłamkowo- burzącą,
- S-25OFM- zmodernizowana wersja z głowicą odłamkowo- burzącą,
- S-25Ł- z półaktywną stacją laserową zapożyczoną z kierowanego pocisku rakietowego powietrze- ziemia Zwiezda Ch-25MŁ.

Niekierowane pociski rakietowe S-25 znalazły się w arsenałach uzbrojenia lotnictwa wojskowego tych państw Układu Warszawskiego, które dysponowały samolotami Suchoj Su-22, Suchoj Su-25, Suchoj Su-24, Mikojan MiG-27 oraz Mikojan MiG-29. W zależności od typu samolotu, można je podwiesić od 2 (Su-22, MiG-27) do 8 (Su-25 / Suchoj Su-39), zawsze parami, na belkach leżących po przeciwnych stronach osi podłużnej samolotu. Od powyższej zasady istnieją jednak pewne odstępstwa. Np. na samolocie Su-22 podczas szkolenia dopuszczalne jest podwieszenie tylko jednego pocisku S-25, a wraz z nim jednej pustej wyrzutni O-25. Ponadto S-25 mogą być stosowane w wariantach mieszanych z innymi środkami bojowymi, np. z bombami różnego ciężaru. Standardowo na Su-22 podczas wykonywania lotów bojowych podwiesza się dwie S-25, dwie bomby o wagomiarze 100 - 500 kg oraz dwa zbiorniki paliwa 800 l.

Konstrukcja.
Zestaw niekierowanego pocisku rakietowego S-25 składa się z dwóch głównych zespołów: nadkalibrowego, niekierowanego pocisku rakietowego S-25O / OF / OFM / Ł i i wyrzutni O-25Ł / E. Pocisk przechowywany jest w wyrzutni, tworząc z nią zestaw gotowy do użytku zaraz po wyjęciu z opakowania i podwieszeniu na samolocie. Może być przenoszony i odpalany z małej i średniej wysokości przez nosiciela lecącego zarówno z prędkością poddźwiękową, jak i naddźwiękową.
Kaliber głowicy jest różny w zależności od wersji (od 340 do 420 mm), przy średnicy wewnętrznej wyrzutni 266 mm.
Wyrzutnia O-25 jest wyrzutnią jednorazowego użytku, dlatego do jej budowy wykorzystano tanie materiały. Ma konstrukcję drewnianą, pokrytą blachami aluminiowymi, w której zabudowane są elementy nośne, instalacja elektryczna i zamek blokujący przesuniecie się pocisku w wyrzutni podczas transportu. Puste wyrzutnie w czasie lotu wydają charakterystyczny gwizd, słyszany z dużej odległości na ziemi.

Dane techniczne (wg [2]):

Model

S-25O

S-25OF

S-25OFM

O-25

Rozpiętość statecznika

[mm]

1170

1170

1170

 

Długość

[mm]

3310

3307

3480

2860

Kaliber

[mm]

420 / 260

340 / 260

340 / 260

266

Szerokość wyrzutni

 

 

 

 

370

Wysokość wyrzutni

 

 

 

 

460

Masa

[kg]

370

381

367

65 ± 5

Masa zestawu

[kg]

 

 

430

 

Masa głowicy

[kg]

 

150

147

 

Ilość odłamków

[szt.]

 

6500

5500

 

Prędkość max.

[m/s]

540

 

510

 

Odległość odpalania

[km]

3

3

4

 

Promień skuteczny

[m]

20- 25

25

25

 

Galeria

  • Odłamkowa głowica bojowa pocisku S-25O. (Źródło: Wikimedia Commons).
  • Pocisk rakietowy w wersji S-25OF z głowicą odłamkowo- burzącą. (Źródło: Wikimedia Commons).
  • Pocisk rakietowy S-25Ł z półaktywną stacją laserową, podwieszony pod skrzydłem samolotu Su-17M4. Pociska znajduje się w wyrzutni O-25. (Źródło: archiwum).
  • Niekierowany pocisk rakietowy S-25OFM z głowicą odłamkowo- burzącą. Pocisk z lewej strony zdjęcia umieszczony jest w wyrzutni O-25. (Źródło: archiwum).
  • Pociski rakietowe rodziny S-25. Od góry w wersjach: S-25O, S-25OF w wyrzutni O-25, S-25OFM również w wyrzutni O-25. (Źródło: archiwum).

Źródło:

[1] Gretzyngier R., Cebulok P., Szulc T. ”Su 22M4”. Seria ”Przegląd Konstrukcji Lotniczych” nr 1. Wydawnictwo Altair. Warszawa 1991.
[2] Gurzęda R. "Niekierowany pocisk rakietowy S-25". Aeroplan nr 1/2001.
[3] Уголок неба - Большая авиационная энциклопедия.
blog comments powered by Disqus