P-21/P-22 (P-15M), 1972
("Tiermit")

Przeciwokrętowy kierowany pocisk rakietowy. ZSRR/Rosja.
Przeciwokrętowy kierowany pocisk rakietowy P-21/P-22. (Źródło: U.S. Navy).
Rakiety P-21/P-22, w ZSRR/Rosji znane pod wspólnym oznaczeniem P-15M ”Tiermit” (oznaczenie NATO- SS-N-2C ”Styx”) powstały w MKB Raduga i weszły na uzbrojenie okrętów w latach 1972-75. Stanowią one przedłużoną, zmodyfikowaną wersję rakiet P-15/P-15U. Ich skuteczny zasięg wzrósł do 80 km. Obie rakiety mają identyczne zewnętrzne wymiary, ale różnią się sposobem naprowadzania. Rakieta P-21 w ostatniej fazie lotu jest samonaprowadzana głowicą radiolokacyjną, a P-22 głowicą na podczerwień. Inną cechą różniącą je od starszych rakiet jest prędkość lotu. O ile P-15/P-15U są poddźwiękowe, to P-21/P-22 lecą z maksymalną prędkością 1,3 Macha. Pocisk może lecieć do celu na trzech nastawianych przed startem wysokościach: 25, 50 i 250 m.

Połączenie ataku rakiet naprowadzających się radiolokacyjnie i termicznie wydatnie podnosi szansę skutecznego ataku. Nieprzyjaciel musi wystrzelić równocześnie różne rodzaje celów pozornych, oprócz odbijaczy radiolokacyjnych (np. pasków folii) również pułapki termiczne o silnym promieniowaniu podczerwonym. Dodatkowo, o ile rakieta o samonaprowadzaniu radiolokacyjnym (aktywnym) opromieniowuje swój cel i tym samym ujawnia swoje zamiary, to rakieta na podczerwień jest pasywna i zbliżającą się należy wykryć przy pomocy urządzeń radarowych.

W 1970 r. rozpoczęły się w biurze konstrukcyjnym Raduga prace nad przeciwokrętowym systemem obrony wybrzeża 4K51 ”Rubież”.

W Polsce.

Przeciwokrętowe pociski rakietowe P-21/P-22 stanowiły główne uzbrojenie korwet rakietowych projektu 1241RE Tarantul-I. W skład Polskiej Marynarki Wojennej weszły cztery okręty tego typu: ORP Górnik (28.12.1983 r.), ORP Hutnik (31.03.1984 r.), ORP Metalowiec (13.02.1988 r.), ORP Rolnik (04.02.1989 r.). Na pokładzie zamontowane są dwie podwójne wyrzutnie KT-138E rakiet przeciwokrętowych P-21 i P-22, standardową rakietową jednostką ognia polskich korwet projektu 1241RE są trzy rakiety P-21 naprowadzane radiolokacyjnie i jedna P-22 na podczerwień. Na przełomie 1983/84 do Bazy Technicznej MW w Gdyni-Demptowie przybyła pierwsza partia nowych rakiet P-21 i P-22. Wcześniej, bo od maja do września 1993 r., grupa kadry zawodowej z Bazy Technicznej MW przebywała w ZSRR na przeszkoleniu w zakresie obsługi nowego uzbrojenia.

09.01.1988 r. skład Polskiej Marynarki Wojennej wcielony został niszczyciel rakietowy ORP Warszawa projektu 61MP (Kashin). Głównym jego uzbrojeniem przeciwokrętowym są cztery pojedyncze wyrzutnie-hangary przystosowane do rakiet P-21/P-22.

W połowie lat 1990-tych rakiety P-21/P-22, nie spełniały już wymogów nowoczesnej wojny morskiej. W 1998 r. podczas ćwiczeń 3 Warszawskiej Brygady Rakietowej Obrony Powietrznej pod kryptonimem Karat-98, które odbyły się na poligonie w Ustce, przeprowadzone zostało także strzelanie doświadczalne do okrętowej rakiety woda-woda P-21 imitującej cel manewrujący na skrajnie małej wysokości (rzędu do 50 m). Cel został bezbłędnie zniszczony przez warszawskich rakietowców.

Konstrukcja:

Źródło:

[1] Cieślak J. ”Polskie korwety rakietowe projektu 1241RE”. Nowa Technika Wojskowa nr 5/1994.
[2] Cieślak J. ”Niszczyciel rakietowy ORP Warszawa”. Nowa Technika Wojskowa nr 6/1994.
[3] Kiński A. ”Karat'98”. Nowa Technika Wojskowa nr 7/1998.
[4] Rochowicz R. ”Przegląd rakietowych baterii nabrzeżnych”. Nowa Technika Wojskowa nr 9/1998.
blog comments powered by Disqus