Zwiezda Ch-25M, 1976

Kierowany pocisk rakietowy powietrze- ziemia. ZSRR / Rosja.
Kierowany pocisk rakietowy powietrze-ziemia Zwiezda Ch-25ML pod skrzydłem samolotu MiG-21. (Źródło: Varga Attila via ”Wikimedia Commons”).

W połowie lat 1970- tych do uzbrojenia radzieckiego lotnictwa taktycznego przyjęto rakiety: sterowaną radiokomendowo Zwiezda Ch-23 (izdielije 68M, kod NATO- AS-7 "Kerry"), naprowadzaną na cel podświetlony laserem Zwiezda Ch-25 (izdielije 69, kod NATO- AS-10 "Karen") i przeciwradiolokacyjną Zwiezda Ch-27 (kod NATO- AS-12 "Kegler"). Wszystkie te rakiety powstały w jednym biurze konstrukcyjnym OKB Zwiezda i miały zbliżoną konstrukcję. Podsunęło to pomysł opracowania uniwersalnej rakiety produkowanej w wersjach różniących się głowicami z aparaturą kierującą, a mających wspólny silnik, głowicę bojową korpus, skrzydła i elektronikę.

Rozpoczęcie prac studialnych nad Ch-25M wynikało z ówczesnego zapotrzebowania lotnictwa taktycznego na kierowany pocisk rakietowy do zastosowania na samolotach Mikojan MiG-27 i Suchoj Su-17M. W biurze konstrukcyjnym OKB Zwiezda w 1976 r. opracowano więc nową rodzinę kierowanych pocisków rakietowych drugiej generacji. Protoplastą pocisków Ch-25M był pocisk rakietowy Ch-25 z głowicą laserową. W projekcie uwzględniono wszystkie doświadczenia zdobyte przy użytkowaniu kierowanych pocisków rakietowych Ch-23 i Ch-25, a także potrzeby związane z przystosowaniem pocisków rakietowych do nowych zadań stawianych lotnictwu taktycznemu ZSRR.

Pociski rakietowe powietrze- ziemia rodziny Ch-25M zaliczają się do grupy najczęściej stosowanych w wojskach lotniczych byłego bloku wschodniego. Są przeznaczone do niszczenia celów w warunkach widoczności wzrokowej, w tym umocnionych obiektów naziemnych oraz celów punktowych (mosty, drogi startowe, żelbetonowe ukrycia samolotów, budowle przemysłowe, budynki specjalnego przeznaczenia, stacje radiolokacyjne itp.).

Nowe kpr weszły na stałe do uzbrojenia samolotów: Mikojan MiG-27, Mikojan MiG-29, Mikojan MiG-31, Suchoj Su-17M3/Su-22M3 i Suchoj Su-17M4/Su-22M4, Suchoj Su-24M, Suchoj Su-25, Suchoj Su-27, Suchoj Su-30MK i Suchoj Su-35.

Na bazie kierowanego pocisku rakietowego powietrze-ziemia Ch-25M powstało wiele odmian:
- Ch-25MŁ- wersja podstawowa z głowicą laserową półaktywną (LGS) typu 24N1 opracowana w 1976 r. Pocisk naprowadzany na cel przez stację laserową podwieszaną na nosicielu typu Prożektor lub zabudowaną na stałe na nosicielu typu Klon, Kaira I Szkwał,
- Ch-25MP- z głowicą przeciwradiolokacyjną (PRGS) do zwalczania stacji radiolokacyjnych pracujących w zakresie impulsowym i ciągłym. Sygnał obecności stacji radiolokacyjnej wypracowywany jest przez urządzenia zamontowane w podwieszanym kontenerze Wjuga,
- Ch-25MR- z głowicą radiową (z odbiornikiem i antenami) naprowadzany komendami radiowymi przez pilota za pomocą aparatury Delta. Tor lotu oznaczany jest przez smugacz, zamontowany w tylnej części kierowanego pocisku rakietowego,
- Ch-25MT- z głowicą telewizyjną (PTGS). Samonaprowadzający się na cel optycznie kontrastowy, wskazywany przez pilota na ekranie telewizyjnym znajdujący się na nosicielu,
- Ch-25MD- z samonaprowadzającą się pasywną głowicą termowizyjną (PTWGS). Pod koniec lat 1990- tych, wraz z Ch-25MT stanowił ofertę firmy Zwiezda dla najnowszych konstrukcji latających Rosji.

Kierowane pociski rakietowe Ch-25M przenoszone są na belkach APU-68UM2 lub APU-68UM3 w ilości od 2 do 6 pocisków w zależności od typu samolotu. Wyrzutnia umożliwia łączność i zasilanie  (instalacja elektryczna i powietrzna) pomiędzy kpr a samolotem. Odpalanie może odbywać się przy wykorzystaniu instalacji powietrznej i pirotechnicznie (odpalanie awaryjnego). Najpierw następuje odrzucenie (przy pomocy łap) pocisku od samolotu i dopiero wtedy włącza się silnik rakietowy. Przepadanie pocisku może wynieść nawet ok. 50 m.

W Polsce.

Kierowane pociski rakietowe Zwiezda Ch-25 wchodzą w skład uzbrojenia samolotów Suchoj Su-22M4.

Konstrukcja.
Kierowany pocisk rakietowy Ch-25M należy do klasy średnich pocisków powietrze- ziemia. Zbudowany w układzie kaczka.
Konstrukcja modułowa, składająca się z sześciu przedziałów, łączonych są ze sobą kołnierzami, z których cztery tj. przedział wykonawczy, głowicy bojowej, silnika rakietowego oraz zasilania elektrycznego są identyczne we wszystkich odmianach.
System sterowania tworzą zdejmowane stery i skrzydła z lotkami oraz destabilizatory (w zależności od wersji).
Różnice występują natomiast w rodzaju głowicy (w zależności od przeznaczenia). Masa głowicy stanowi ok. 30 % masy pocisku, przy masie ładunku bojowego ok. 90 kg.

Silnik- rakietowy na paliwo stałe o masie ok. 120 kg wytwarza ciąg w impulsie 17 200 KG/s, pracując w czasie 5- 11,5 s.

Dane techniczne Ch-25MŁ (wg [1]):
Długość- 4255 mm, średnica- 275 mm, rozpiętość- 755 mm, rozpiętość sterów- 493 mm.
Masa pocisku- 345 kg, masa głowicy bojowej- 89,6 kg, masa silnika- 123 kg.
Wysokość odpalania- 50- 12 000 m, odległość odpalania przy wysokości 50 m- 3- 25 km, odległość odpalania przy wysokości 5000 m- 7,5- 33 km, odległość odpalania przy wysokości ponad 5000 m- 15- 40 km, prędkość max- 920 m/s, średnia prędkość przelotowa- 300- 400 m/s.

Dane techniczne Ch-25MP (wg [1]):
Długość- 3705 mm, średnica- 275 mm, rozpiętość- 755 mm, rozpiętość sterów- 493 mm.
Masa pocisku- 295 kg, masa głowicy bojowej- 89,6 kg, masa silnika- 123 kg.
Wysokość odpalania- 50- 5000 m, odległość odpalania przy wysokości 50 m- 3- 10 km, odległość odpalania przy wysokości 5000 m- 8- 10 km, prędkość max- 870 m/s, średnia prędkość przelotowa- 380- 670 m/s.

Dane techniczne Ch-25MR (wg [1]):
Długość- 3686 mm, średnica- 275 mm, rozpiętość- 755 mm, rozpiętość sterów- 493 mm.
Masa pocisku- 300 kg, masa głowicy bojowej- 89,6 kg, masa silnika- 123 kg.
Wysokość odpalania- 50- 5000 m, odległość odpalania przy wysokości 50 m- 3- 10 km, odległość odpalania przy wysokości 5000 m- 8- 10 km, prędkość max- 780 m/s, średnia prędkość przelotowa- 420- 780 m/s.

Źródło:

[1] Gurzęda R. "Kierowane pociski rakietowe typu Ch-25M". Aeroplan nr 5/2000.

blog comments powered by Disqus