Rakietowy kompleks obrony powietrznej wojsk 9K37 ”Buk” powstał jako następca znanego i sprawdzonego kompleksu Kub. Prace projektowe prowadzono od 1969 r., produkcję seryjną rozpoczęto w 1981 r. . Podczas jego projektowania założono, że uzasadnione jest zachowanie ogólnej konfiguracji i ograniczeń geometrycznych wyrzutni umożliwiające transport kolejowy, drogowy i korzystanie z lekkich mostów pontonowych. Zasadnicza różnica miała polegać na wielokanałowości kompleksu, czyli możliwości równoczesnego zwalczania wielu celów.

Pociski rakietowe 9M38 opracowane w CKBM Nowator różnią się poważnie od 3M9, zrezygnowano mianowicie z kombinowanego, rakietowo-strumieniowego napędu na rzecz klasycznego dwuzakresowego silnika rakietowego na paliwo stałe. Postęp w dziedzinie budowy silników tego rodzaju był bowiem tak znaczny, że zapewniły osiągi znacznie lepsze niż skomplikowany silnik pocisków 3M9. Można było zrezygnować nawet z planowanego pierwotnie układu dwustopniowego, dzięki czemu pociski okazały się mniejsze i niewiele cięższe od poprzedniej generacji. Pozwoliło to na zainstalowanie na każdym pojeździe czterech prowadnic wyrzutni 9P147. Rakiety są przystosowane do składowania i transportowania w kontenerach, nie wymagają też żadnych kontroli i przygotowań przedstartowych przez co najmniej 10 lat.

Wyrzutnia 9A310 SOU (samobieżny pojazd startowy), jest zaopatrzona w 4 prowadnice rakiet, radiolokator śledzenia celów 9S35 pracujący w zakresie centymetrowym, układ naprowadzania rakiet oraz telewizyjny celownik 9Sz383. Każdy pojazd ma zainstalowany układ IFF oraz blok automatycznej nawigacji terenowej i topodowiązania TNA-4. Po wskazaniu celu przez stanowisko dowodzenia, SOU przejmuje jego śledzenie przy odległości 10 km dla helikoptera w zawisie, 15 km dla celu lecącego na wysokości 30 m, 35 km dla pułapu 100 m oraz 85 km dla pułapu 3000 m i więcej. Pociski mogą być odpalane pojedynczo lub parami, także przeciw źródłom zakłóceń oraz w specjalnym reżimie rakieta przeciwradiolokacyjna. W przypadku utraty łączności z punktem dowodzenia lub zniszczenia jego i stacji radiolokacyjnej każda wyrzutnia może samodzielnie prowadzić sektorowe przeszukiwanie przestrzeni powietrznej i jest tym samym w pełni samodzielna. Nawet uszkodzenie własnego radiolokatora śledzenia nie eliminuje jej z walki, automatyczne śledzenie celu przejmuje układ optroniczny z kamerą światła szczątkowego.

Stacja radiolokacyjna śledzenia celów i naprowadzania rakiet znalazła się w dielektrycznej osłonie w przedniej części obrotowej: wieży pojazdu 9A310 i ma zasięg automatycznego śledzenia celów 45 km oraz możliwość naprowadzania na cel dwóch pocisków. Stacja została opracowana w Nauczno Issliedowatielskim Instytutie Priborostrojenia (NIIP) w Żukowskim, który jest też odpowiedzialny za powstanie całego kompleksu ”Buk”.

W NIIP powstała także bateryjna trójwspółrzędna stacja wykrywania i śledzenia celów 9S18M1 Kupoł M zaopatrzonej w ścianową antenę z siecią przekaźników o polaryzacji fazowej. Stacja ma doskonałe parametry- cele lecące na wysokości 60 m wykrywa z odległości 35 km, a obiekty na wysokości od 1000 m wzwyż ze 160 km. Stacja może jednocześnie śledzić 75 celów, pięć źródeł aktywnych zakłóceń i automatycznie transmitować dane o nich do stanowiska dowodzenia kompleksu. Ma wbudowany wielozakresowy układ rozpoznawania swój-obcy oraz skuteczne bloki eliminacji zakłóceń naturalnych i sztucznych. Kupoł M zyskał tak wysokie oceny podczas prób państwowych. Ze stacją radiolokacyjną współpracuje punkt dowodzenia 9S470 na podwoziu gąsienicowym, mogący przetwarzać informacje o 75 celach, wskazywać najgroźniejsze według zadanego algortymu i wyznaczać automatycznie trasy 15 z nich. Punkt dowodzenia przydziela tez cele poszczególnym wyrzutniom i podaje komendy odpalania rakiet.

Składnikiem kompleksu są również pojazdy 9A39 noszące nazwę załadowczo-startowych (ZPU). Przypominają wyrzutnie ale są pozbawione stacji radiolokacyjnej. Mają niewielki dźwig i przewożą osiem rakiet, w tym cztery na standardowych prowadnicach. Rewelacją jest możliwość odpalania rakiet przez te pojazdy. Odpalanie rakiet z ZPU jest możliwe po podświetleniu celu przez radiolokator wyrzutni, która np. wystrzeliła już wszystkie swoje pociski lub ma uszkodzone prowadnice startowe.

Typowa bateria ”Buków” składa się ze stacji radiolokacyjnej, punktu dowodzenia, sześciu wyrzutni i trzech wozów załadowczo-startowych. Bateria może równocześnie zwalczać do 6 celów nadlatujących z różnych kierunków i dysponuje 36 gotowymi do odpalenia pociskami. Pułk ”Buków” liczy od 3 do 5 baterii, a brygada ma z reguły cztery dywizjony po trzy baterie. Dodatkowe wyposażenie jednostek stanowią: zautomatyzowana stacja kontrolno-pomiarowa 9W95, wozy remontowe i obsługowe kompleksu 9W881/883/884/894, warsztat naprawy podwozi ATG i pojazdy 9T229 przewożące zapas rakiet (po 6 w kontenerach lub po 8 na stelażach).

Pierwsze ”Buki” weszły na uzbrojenie radzieckich armijnych brygad plot. na początku lat 1980-tych zastępując w nich kompleksy 3M8 Krug. W niektórych armiach pozostawiono jednak Krugi, a brygady ”Buków”x tworzono dodatkowo. Kompleksy 9K37 pojawiły się tez w wybranych, dywizyjnych pułkach plot. Kompleks 9K37 tworzył nową jakość obrony przeciwlotniczej wojsk lądowych. Był to pierwszy na świecie wielokanałowy kompleks tej klasy. Może zwalczać samoloty i pociski bezpilotowe zbliżające się z prędkością do 840 m/s lub oddalające się z prędkością 300 m/s, śmigłowce (także w zawisie) a nawet rakiety taktyczne płaskotorowe i stromotorowe. Był to też pierwszy samobieżny kompleks o zasięgu rzędu 30 km, którego wyrzutnie mogą działać całkowicie autonomicznie.

Od 1985 r. był produkowany kompleks 9K37M ”Buk M1” z rakietami 9M38M1 o zwiększonym zasięgu, rozszerzonym pułapie, skróconym czasie reakcji oraz większej odporności na zakłócenia. Może on naprowadzać na jeden cel do 4 pocisków, także odpalanych z różnych wyrzutni. Udoskonalony został też optyczny, zautomatyzowany układ śledzenia celów w warunkach silnych zakłóceń. Punkt dowodzenia kompleksu dostosowano do współpracy ze zautomatyzowanym systemem zbioru i dystrybucji danych taktycznych obrony przeciwlotniczej wojsk lądowych Polana. Jego źródłami informacji są wszystkie stacje radiolokacyjne podległych baterii plot. różnych typów oraz dodatkowe środki rozpoznawcze pułków, brygad i pododdziałów radiotechnicznych. Polana może dowodzić 12 bateriami, śledzić do 270 celów i przekazywać dane niezbędne do równoczesnego rażenia 80 z nich. W latach 90-tych pojawiły się informacje o kolejnej modyfikacji, 9K37M2 o jeszcze wyższych osiągach i nie jest to koniec rozwoju kompleksu.

Pod koniec lat 80-tych kompleks 9K37 został dopuszczony do eksportu pod nazwą 9K37M1E Gang. Nazwa ta jest zbieżna z przydzielonym znacznie wcześniej ”Bukowi” oznaczeniem NATO, SA-11 Ganga. Kompleks ten miał wejść na uzbrojenie państw Układu Warszawskiego przed 1990 r. Pierwszymi odbiorcami 9K37 stały się Indie, później Jugosławia i Syria. Wszystkie jugosłowiańskie kompleksy znalazły się na terytorium Serbii. Finlandia w 1996 r. miała otrzymać trzy pierwsze baterie w ramach spłaty części rosyjskiego długu wobec tego kraju.

W połowie lat 80-tych przystąpiono do modernizacji kompleksu ”Buk M”. Głównymi kierunkami modernizacji było zwiększenie ilości kanałów celowania, poprawienie parametrów przestrzennych poprzez wprowadzenie nowego pocisku, a także wyspecjalizowanej stacji radiolokacyjnej śledzenia i podświetlania celów. Zmodernizowana samobieżna wyrzutnia zestawu ”Buk M2” dysponuje stacją radiolokacyjną śledzenia i podświetlania celów z anteną z szykiem fazowym i elektronicznym sterowaniem wiązkami. Pole obserwacji radaru wynosi ą60° w azymucie oraz od -5° do +85° w elewacji. Zasięg stacji wynosi od 20 km dla celów lecących na wysokości 15 m do 120 km dla wysokości powyżej 3000 m. Dysponuje ona możliwością jednoczesnego śledzenia 10 celów powietrznych oraz naprowadzania na cztery z nich pocisków 9M317 (oznaczenie eksportowe 9M317E).

Zmodernizowanemu kompleksowi nadano oznaczenie 9K37M2, a jego próby poligonowe rozpoczęły się w 1986 r. Wprowadzono również nową rakietę 9M317. Różni się ona znacznie od swej poprzedniczki 9M38. Zwiększono zwrotność pocisku i umożliwiło osiąganie przezeń większych przeciążeń. Zmodernizowano silnik napędowy, zastosowano zapalnik laserowy i udoskonalono układ naprowadzania pocisku. Unowocześniono aparaturę do optycznego śledzenia celów. Udoskonalono także pozostałe komponenty kompleksu. Aby zwiększyć prawdopodobieństwo zniszczenia nisko lecących i trudno wykrywalnych (stealth) obiektów latających umieszczono stację śledzenia i naprowadzania na podnoszonym hydraulicznie maszcie. Nowy radiolokator otrzymał nazwę Żyrafa i przeszedł pomyślnie próby poligonowe. Dzięki niemu możliwe jest prowadzenie naprowadzania rakiet zza przeszkód terenowych o wysokości do 20 m lub co najmniej trzykrotne zwiększenie odległości wykrywania celów lecących na wysokościach poniżej 100 m. Bateria kompleksu ”Buk M2” liczy cztery wyrzutnie 9A310M2, dwa radiolokatory Żyrafa i od 4 do 6 wozów załadowczych ZPU, punkt dowodzenia i radiolokator 9S117 Kupoł M2. Bateria może równocześnie razić 24 cele powietrzne naprowadzając na każdy z nich do 4 rakiet. W gotowości do odpalenia jest do 40 rakiet. Takie osiągi stawiają ”Buka-M2” na czele wszystkich kompleksów przeciwlotniczych o zasięgu do 50 km.

Producentami systemu ”Buk M2” są: Instytut Naukowo-Badawczy Przyrządów (NIIP) im. W.W. Tichomirowa, Zjednoczenie Naukowo-Badawcze Dołgoprudnyj oraz zakład produkcyjny Uljanowskij Mechaniczeskij Zawod, które należą do Koncernu OPL Ałmaz-Antiej. Przewidując zainteresowanie nową wersją kompleksu ze strony klientów zagranicznych włączono go w 1994 r. do oferty eksportowej pod oznaczeniem ”Buk M2K” (początkowo nazwany- Urał) i zapowiadając możliwość pierwszych dostaw w 1998 r.

W 1994 r. ujawniono prowadzenie prac nad wersją przeznaczoną dla dla wojsk obrony powietrznej. W 1995 r. pokazano modele tej wersji pod nieoficjalną nazwą Urał-B. W tej wersji kompleks zainstalowany został na naczepach. Na naczepach zainstalowano radiolokator 9S117, punkt dowodzenia w kontenerze, radiolokator Żyrafa oraz wyrzutnie rakiet. Na każdej naczepie znalazły się po dwa bloki prowadnic 9P147 z gotowymi do odpalenia ośmioma rakietami.

Rakiety kompleksu ”Buk” znalazły także zastosowanie do w okrętowym kompleksie przeciwlotniczym Uragan.

W Polsce.

Przed 1990 r. kompleks 9K37M1E "Gang" miał wejść na uzbrojenie państw Układu Warszawskiego. W Polsce przygotowywano się do tego przez szkolenie oficerów. Polscy oficerowie zapoznawali się z ”Bukami” także w kraju, dysponowała nimi bowiem brygada plot. wojsk lądowych Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej stacjonująca w Trzebieniu koło Bolesławca. Układ Warszawski rozpadł się jednak przed rozpoczęciem dostaw "Gangów".

Konstrukcja rakiety 9M38:
Odłamkowa głowica bojowa o masie 70 kg detonowana przez adaptatywny radiozapalnik, strefa rażenia ma promień 17 m.
Pocisk jest naprowadzany metodą nawigacji proporcjonalnej, inercyjnie z korekcją radiową w pierwszej fazie lotu, a półaktywnie (na odbite sygnały radarowe) w fazie końcowej.
Napęd- dwuzakresowy silnik rakietowy na paliwo stałe.

Dane techniczne rakiety 9M38:
Masa- 658 kg.
Zasięg- 3 do 32 km, pułap- 25 m do 20 km.

Dane techniczne rakiety 9M38M1:
Długość- 5500 mm, średnica- 400 mm.
Masa- 690 kg, masa głowicy- 70 kg.
Prędkość max- 1200 m/s, pułap- 0,015-22 km, zasięg- 3 do 35 km, przeciążenie- 23 G, prędkość celu: zbliżającego się- 840 m/s, oddalającego się- 300 m/s.

Dane techniczne rakiety 9M317 (wg [2]):
Długość- 5500 mm, średnica- 400 mm, rozpiętość powierzchni nośnych- 860 mm.
Masa- 715 (wg [1]- 720) kg, masa głowicy- 70 kg.
Prędkość rakiety- 1200 m/s, pułap- 0,015-25 km, przeciążenie- 24 (wg [1]- 30) g, prędkość celu: zbliżającego się- (wg [1]- 1200) m/s, oddalającego się- (wg [1]- 400) m/s.
Zasięg zwalczania celu- (wg [1]- 2,5 do 50) km, zasięg max przy zwalczaniu celu aerodynamicznego- 42 km, zakres wysokości zwalczania celu aerodynamicznego- 15-25000 m, zasięg max przy zwalczaniu celu balistycznego- 20 km, zakres wysokości zwalczania celu balistycznego- 2-16 km.