PZL P-6, 1930

Samolot myśliwski. Polska.
Prototyp samolotu myśliwskiego PZL P-6. (Źródło: archiwum).
Wobec decyzji Departamentu Aeronautyki o przyjęciu silnika gwiazdowego jako typowej jednostki napędowej silników wojskowych, w Państwowych Zakładach Lotniczych inż. Zygmunt Puławski opracował w 1930 r. nowy samolot przystosowany do takiego silnika. Został zaprojektowany w odmianie PZL P-6 do lotów na małej wysokości z silnikiem bezsprężarkowym ”Jupiter VI” oraz w odmianie PZL P-7 z silnikiem wysokościowym ”Jupiter VII”. Stanowił rozwinięcie samolotu PZL P-1. Inż. Puławski wykorzystał swoje wynalazki: mewi płat ”P” i podwozie nożycowe. Kadłub samolotu został gruntownie przekonstruowany. Otrzymał przekrój eliptyczny bliski kołowego i konstrukcję półskorupową w części tylnej, a kratową w części przedniej.

Prototyp PZL P-6 został oblatany w sierpniu 1930 r. Po próbach fabrycznych samolot został oddany do badań w locie w IBTL. W dniach 28.11-14.12.1930 r. PZL P-6 był wystawiony na XII Salonie Lotniczym w Paryżu, gdzie wzbudził ogromne zainteresowanie półskorupową konstrukcją kadłuba i ”polskim płatem” pomysłu Puławskiego oraz został uznany za najnowocześniejszy samolot myśliwski. W czerwcu 1931 r. prezentowany był w Belgradzie. Samolotem PZL P-6 interesowały się Estonia, Grecja, Jugosławia, Szwajcaria, Portugalia i Rumunia.

Na przełomie sierpnia i września 1931 r. Bolesław Orliński odniósł na PZL P-6 zwycięstwo nad najsłynniejszymi pilotami zagranicznymi, jak Udet, Bernardi, Atcherly, Williams, Kubita i inni, w amerykańskich zawodach lotniczych American National Races w Cleveland. Akrobacja Orlińskiego na tym samolocie zdobyła najwyższe uznanie. Sukcesy samolotu PZL P-6 były podstawą późniejszego powodzenia eksportu samolotów PZL P-24. Prototyp PZL P-6, wyposażony w silnik bezsprężarkowy, przeszedł próby porównawcze z bardzo podobnym do niego samolotem PZL P-7 z silnikiem sprężarkowym, zapewniającym największą prędkość na wysokości 4000 m. Departament Aeronautyki rozważał zamówienie samolotów P-6. Początkowo wymieniana była liczba 200 egz., ale na początek proponowano zamówić serię 20-30 szt. 12.10.1931 r. prototyp został rozbity w czasie przelotu z Katowic do Warszawy. Do jego produkcji już nie doszło. Polskie lotnictwo wojskowe wybrało samolot PZL P-7.

Konstrukcja.
Jednomiejscowy górnopłat zastrzałowy o konstrukcji metalowej.
Płat o obrysie trapezowym, zwężony przy kadłubie (wg patentu PZL), konstrukcji duralowej, dwudzielny, dwudźwigarowy, kryty drobnożłobkowaną blachą wg patentu Wibault, podparty dwiema parami zastrzałów. Profil płata Bartel 37/IIa o grubości od 8 do 16%. Żebra kratowe z kątowników, w części tylnej z ażuro­wanej blachy. Lotki szczelinowe, kryte blachą.
Kadłub o przekroju owalnym, przechodzącym w jajowaty w tylnej części, konstrukcji duralowej, kratownicowej z pokry­ciem duralowym w przedniej części, a półskorupowym w części kabinowej i ogonowej. Kabina odkryta, osłonięta z przodu wiatrochronem.
Usterzenie duralowe, kryte żłob­kowaną blachą duralową Wibault. Stateczniki dwudźwigarowe. Statecznik poziomy przestawialny, podparty zastrzałami. Na sterze kierunku i lewej lotce- wyginane blaszki wyważające.
Podwozie klasyczne stałe. Podwozie główne dwukołowe, dwugoleniowe, wykrzyżowane cięgnami. Amortyzatory olejowo- powietrzne PZL w ka­dłubie. Płoza ogonowa z amortyzatorem olejowo- powietrznym.

Uzbrojenie- prototyp był nie uzbrojony. W wersji seryjnej przewidziano 2 stałe zsynchronizowane karabiny maszynowe pilota Vickers kal. 7,92 mm.

Wyposażenie- zestaw przyrządów pilotażowo- nawigacyjnych i kontroli pracy silnika.

Silnik- gwiazdowy, chłodzony powietrzem, 9- cylindrowy Gnôme-Rhône (Bristol) ”Jupiter VIFH (9Ac)” o mocy nominalnej 309 kW (420 KM) i mocy max 331-353 kW (450-480 KM).
Śmigło dwułopatowe metalowe Gnóme-Rhóne, później Ratier. Zbior­nik paliwa o pojemności 370 l. Zbiornik oleju-30 l.

Dane techniczne PZL P-6 (wg [1]):
Rozpiętość- 10,3 m, długość- 7,16 m, wysokość- 2,75 m, powierzchnia nośna- 17,3 m2.
Masa własna- 883 (wg [3]- 868, wg [5]- 865-883) kg, masa użyteczna- 475 (wg [5]- 452-475) kg, masa całkowita- 1340 (wg [5]- 1340-1355) kg.
Prędkość max- 292 (wg [3]- 284) km/h, prędkość przelotowa- (wg [3]- 250) km/h, prędkość min.- 103 km/h, wznoszenie- (wg [3] i [5]- 10,3) m/s, pułap- 8000 m, zasięg- 600 (wg [5]- 600-650) km, czas lotu- 2h 30'.

Galeria

  • PZL P-6, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).
  • PZL P-6 z biało czerwonym pasem i przesuniętą do tyłu płozą ogonową. Na tak malowanym samolocie kpt. B. Orliński zwyciężył w zawodach National AirRaces w USA w 1931 r. (Źródło: archiwum).
  • Prototyp samolotu myśliwskiego PZL P-6 w widoku z tyłu. (Źródło: archiwum).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[3] Glass A. ”Samoloty PZL 1928-1978”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1980.
[4] Mazur W. ”Wbrew regule, nieudane interesy z Jugosławią”. Militaria XX wieku nr 2/2005.
[5] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 2. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2007.
blog comments powered by Disqus