Aerotechnik L-13 "Vivat", ok. 1975
Znany metalowy szybowiec Let L-13 "Blanik" doczekał się wielu wersji zmotoryzowanych takich jak:
- XL-13 M,
- L-13 J,
- XL-13 T,
- L-13 "Wankel"- z zespołem napędowym SG-85 i z silnikami umieszczonymi na pylonie nad skrzydłem,
- L-13-2 M- dwusilnikowej,
- L-13 B,
- LAK-6- projekt, który powstały w ZSRR,
- L-13 P- projekt,
- YL-13 N- projekt,
- L-13 JW- projekt,
- L-13 W- projekt,
- LS-13 1- projekt z kadłubem dwubelkowym i śmigłem pchającym,
- VSB-67M- projekt.
Czechosłowacka firma Aerotechnik (Kunovice) opracowała szereg wersji motoszybowca Aerotechnik L-13 "Vivat":
- L-13 SE "Vivat",
- L-13 SW "Vivat"- został oblatany 12.05.1978 r. (wg [3]- 10.05.1978). Pierwsze założenia projektu opracowano w 1976 r., w 1977 r. rozpoczęto prace konstrukcyjne, w 1978 r.- budowę prototypu. W motoszybowcu wykorzystano 70 % elementów "Blanika". Motoszybowiec z 2 miejscami obok siebie jest dwusterem, z wciąganym w locie jednokołowym podwoziem głównym oraz z wciąganymi 2 wspornikami podskrzydłowymi. Konstruktorzy L-13SW wykorzystali po raz pierwszy w Czechosłowacji do swych prac dynamicznie podobny model zdalnie sterowany tego motoszybowca w skali 1:4,5. L-13 SW jest pierwszą wersją motoryzowaną "Blanika" z miejscami obok siebie,
- L 13 SEH "Vivat",
- L-13 SDM "Vivat",
- L 13 SL "Vivat",
- L-13 SDL "Vivat".
W Polsce.
16.07.1997 r. przyleciał do Polski motoszybowiec L-13 SDM "Vivat" (SP-0052), zakupiony przez członków Aeroklubu Włocławskiego pp. Romana Gawłowskiego i Bartosza Ścierzyńskiego. Używany był do latania rekreacyjnego, budząc duże zainteresowanie na wszystkich lotniskach.
W dniu 1.01.2006 r. w polskim rejestrze statków powietrznych znajdowały się 4 motoszybowce L-13 SDM ”Vivat”.
Konstrukcja L-13SV (SW):
Dwumiejscowy wolnonośny średniopłat o konstrukcji całkowicie metalowej.
Płat o obrysie trapezowym, konstrukcja dwudzielna, całkowicie metalowa, skorupowa, z jednym dźwigarem głównym i dwoma pomocniczymi. Dźwigar główny położony w 40% cięciwy profilu. Krótki przedni dźwigarek pomocniczy wprowadza siły od przedniego zawieszenia skrzydła. Dźwigarek tylny zamyka konstrukcję skrzydła, zawieszone są na nim lotki i klapy. Klapy typu Fowlera, metalowe, pokryte tkaniną.. Lotki różnicowe o konstrukcji analogicznej do konstrukcji klap. Za dźwigarem znajdują się metalowe hamulce aerodynamiczne wysuwane z obu powierzchni (dolnej i górnej) skrzydeł. Skrzydło pochodzi w całości z szybowca L-13 "Blanik", jest nieco wzmocnione w części nasadowej.
Kadłub o przekroju owalnym, konstrukcja całkowicie metalowa, dwuczęściowa. Część przednia mieści kabinę, mocowanie skrzydeł i podwozia głównego; stożkowa część tylna niesie usterzenie i podwozie tylne. Przednia część kadłuba wykonana jako kratownica osłonięta laminatowymi pokrywami, część tylna- klasyczna konstrukcja półskorupowa, całkowicie metalowa. Tylna część kadłuba w całości pochodzi z szybowca L-13 "Blanik". Kabina z miejscami pilotów obok siebie, zakryta.
Usterzenie w układzie klasycznym, obrysy usterzeń trapezowe. Konstrukcja stateczników jednodźwigarowa, całkowicie metalowa, stery o szkielecie metalowym. Usterzenie w całości pochodzi z szybowca "Blanik".
Podwozie typu torowego z pomocniczymi podpórkami na końcówkach skrzydeł. Podwozie główne częściowo chowane w kadłub, podwozie tylne niechowane. Do końcówek skrzydeł umocowane podpórki, składane ku tyłowi, zakończone kółkami.
Wyposażenie:
- L-13SV (SW)- podstawowy zestaw przyrządów pilotażowo- nawigacyjnych i kontroli silnika. Radiostacja Becker AR-7.
Silnik:
- L-13S V (SW), S-13 SDM- odwrócony silnik rzędowy Walter "Micron III" o mocy max 49 kW (67 KM),
- L-13 SDL- Limbach 2000 E01 o mocy 50,5 kW (76 KM).
Dane techniczne L-13S V (SW) (wg [3]):
Rozpiętość- 17,0 m, długość- 8,2 m, wysokość- 2,3 m, powierzchnia nośna- 19,15 m2.
Masa własna- 455 kg, masa startowa- 670 kg.
Prędkość max- 200 km/h, prędkość minimalna- 55- 60 km/h, doskonałość max przy prędkości 100 km/h- 24, opadanie minimalne- 0,97 m/s.
Dane techniczne L-13 SDM (wg [5]):
Rozpiętość- 16,8 m, długość- 8,3 m, powierzchnia nośna- 20,2 m2.
Masa własna- 510 kg, masa startowa- 720 kg.
Prędkość dopuszczalna- 200 km/h, prędkość max- 175 km/h, prędkość przelotowa- 160 km/h, doskonałość max- 23.
Galeria
Źródło:
[1] Liwiński J. ”Rejestr polskich statków powietrznych 2006.”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2006.[2] "Nowy motoszybowiec CSRS". Skrzydlata Polska nr 39/1978.
[3] T. M. "L-13SV (SW) Vivat". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 9/1982.
[4] TM. "Letov L-23 Blanik II". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 10/1988.
[5] (kk) "Vivat we Włocławku". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 9/1997.