Aérospatiale SA 316 / SA 319 "Alouette III", 1959
(Sud-Aviation SA 316 / SA 319 "Alouette III")

Śmigłowiec wielozadaniowy. Francja.
Śmigłowiec wielozadaniowy Aérospatiale (Sud-Aviation) SA-316B ”Alouette III” w barwach lotnictwa wojskowego Holandii. (Źródło: U.S. Air Force).

W II połowie lat 1950-tych został opracowany w firmie Sud Aviation projekt śmigłowca "Alouette III". Była to powiększona wersja śmigłowca Sud Aviation SE 313 "Alouette II", posiadająca większą kabi­nę, lepsze wyposażenie, silnik o zwiększo­nej mocy i lepsze osiągi. Prototyp SE 3160 został oblatany 28.02.1959 r. Na jego ba­zie opracowano wersję seryjną SA 316A. W czerw­cu 1960 r. z siedmioma osobami na pokła­dzie "Alouette III" wykonał lądowanie i na­stępnie start na Mont Blanc w Alpach Francuskich (4810 m n.p.m.), pięć miesięcy później ta sama "Alouette III" z dwoma członkami załogi i ładunkiem 250 kg wykonała lądowanie i start na wysokości 6004 m n.p.m. w Himalajach. Śmigłowiec zaprezentował w ten sposób swoje wspaniałe osiągi. Obydwa te wyniki nie miały precedensu w historii rozwoju śmigłowców. SA 316A był bu­dowany zarówno na potrzeby własnego rynku, jak również na eksport.

Kabina "Alouette III" mieści siedem osób. Fotele pasażerskie można łatwo zdemontować, co umożliwia przewóz ładunków. Istnieje możliwość przenoszenia podwieszonych ładunków o masie do 750 kg lub zabudowy wciągar­ki o udźwigu 150 kG dla zadań ratownic­twa morskiego. Śmigłowiec może być przystosowany do ewakuacji rannych, zabiera wówczas dwie pa­ry noszy i dwóch pasażerów w pozycji sie­dzącej za fotelem pilota.

W I połowie lat 1960-tych została opracowana wersja śmigłowca mogąca wykonywać loty w każdych warunkach meteorologicznych. Pierwszy lot takiego śmigłowca odbył się 27.04.1964 r. Prototyp wersji seryjnej SA 316B, wykonał pierwszy lot 27.06.1968 r. Posiadał  wzmocniony napęd wirników nośnego i ogonowego, był nie­znacznie cięższy, ale dysponował zwiększonym udźwigiem. Wersja ta stała się pod­stawowym modelem w produkcji, a jego dostawy zaczęty się w 1970 r. odnosząc również sukces eksportowy. Prototyp "Alouette III" i dwie pierwsze serie produk­cyjne wyposażone były w silniki turbinowe Turbomeca "Artouste III B".

Wersja SA 316C otrzymała silnik "Artouste III D". Produkowana w ograniczonej ilości.

Wersja SA 319B "Alouette III Astazou" była w prostej linii rozwinię­ciem SA 316B. Do napędu zastosowano silnik turbinowy Turbomeca "Astazou". Prototyp został oblatany w 1967 r., produkcja seryjna została uruchomiana w 1973 r.

Śmigłowiec "Alouette III" odniósł nawet większy sukces eksportowy niż "Alouette II". Do 1984 r. dostarczono co najmniej 1453 egz. W czerwcu 1962 r. podpisano z indyjską firmą Hindustan Aeronautics Limited (HAL) umowę na produkcje licencyjną śmigłowców "Alouette III". Pierw­szy zmontowany w Indiach śmigłowiec został oblatany 11.06.1965 r. Zbudowano ok. 200 egz. W Rumunii produkcja licencyjna została uruchomiona w firmie ICA-Brasov, gdzie powstało 130 egz. Natomiast w Szwajcarii zbudowano kolejne 60 egz.

Śmigłowce "Alouette III" użytkowane były w ok. 92 krajach.

W Polsce.

W dniu 16.11.2009 r. zbiory Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie wzbogaciły się o kolejny ciekawy eksponat- śmigłowiec Sud-Aviation SA-3160 ”Alouette III”, numer boczny V-257, przekazany przez lotnictwo wojskowe Szwajcarii.

Konstrukcja:
Siedmiomiejscowy śmigłowiec w klasycznym układzie konstrukcyjnym. Konstrukcja metalowa. W wariancie sanitarnym zabiera dwie pa­ry noszy i dwóch pasażerów w pozycji sie­dzącej za fotelem pilota.

Silnik- turbinowy:
- SA 316B, SA 316B- Turbomeca "Artouste III B" o mocy 649 kW (882 KM) obniżonej do 425 kW (578 KM),
- SA 316C- Turbomeca "Artouste III D",
- SA 316C- Turbomeca "Astazou XIV" o mocy 649 kW (882 KM) obniżona) do 448 kW (609 KM).

Dane techniczne SA 316B (wg [2]):
Średnica wirnika nośnego-11,02 m, długość całkowita ze złożonymi łopatami wirnika- 10,03 m, wysokość- 3,0 m, powierzchnia koła wirnika nośnego- 95,33 m2.
Masa własna- 1143 kg, masa startowa max- 2200 kg.
Prędkość max na poziomie morza- 210 km/h, pręd­kość przelotowa na poziomie morza-185 km/h, wznoszenie max- 4,3 m/s, pułap- 3200 m, pułap zawisu z wpływem ziemi- 2880 m, pułap zawisu bez wpływu ziemi- 1520 m, zasięg max - 540 krn.

Dane techniczne SA 316C (wg [2]):
Średnica wirnika nośnego-11,02 m, długość ze złożonymi łopatami wirnika- 10,03 m, wysokość- 3,0 m, powierzch­nia koła wirnika nośnego- 95,38 m2.
Masa własna- 1146 kg, masa startowa max- 2250 kg.
Prędkość max na poziomie mo­rza- 220 km/h, prędkość przelotowa na poziomie morza- 197 km/h, wznoszenie max- 4,5 m/s, pułap zawisu z wpływem ziemi- 3100 m, pułap za­wisu bez wpływu ziemi- 1700 m, zasięg z sześcioma pasażerami- 605 km.

Źródło:

[1] ”Alouette III w Muzeum Lotnictwa Polskiego”. ”Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie”
[2] "Samoloty. Encyklopedia Lotnictwa". Wydawnictwo DeAgostini.

blog comments powered by Disqus