PZL-54 "Ryś", 1939
Latem (wg [3]- wiosną, wg [5]- na początku sierpnia) 1939 r. dr inż. Franciszek Misztal i Tadeusz Tarczyński przystąpili w Państwowych Zakładach Lotniczych do opracowania projektu wstępnego PZL-54 "Ryś". Był to dalszy rozwój projektu PZL-48 "Lampart". Samolot nie był zwykłą odmianą "Lamparta", ale konstrukcją zaprojektowaną i obliczoną od podstaw dla większych i cięższych silników Hispano-Suiza 12 oraz silniejszego uzbrojenia. Zarówno gabarytami, jak i masą "Ryś" znacznie odbiegał od "Lampart", zbliżając się do wymiarów samolotu PZL-37 "Łoś". Realizacja samolotu stanowiła jednak perspektywę dosyć odległą określaną na lata 1941-1942.
W chwili wybuchu wojny samolot PZL-54 znajdował się dopiero na etapie opracowywania projektu wstępnego. Gotowe były jedynie pierwsze szkice myśliwca i określono jego zasadnicze przewidywane parametry techniczne. Pierwsze maszyny seryjne mogłyby wejść do służby przypuszczalnie nie wcześniej niż w 1942 r. Program rozwoju samolotu PZL-54 stał jednak pod poważnym znakiem zapytania i mógł w ogóle nie zostać urzeczywistniony. Powodem był silnik Hispano-Suiza, który w owym czasie, w modelach 12X czy 12Y, osiągał moc zaledwie ok. 588 kW (800 KM )do 736 kW (1000 KM). Małe były szanse, by udało się w trakcie jego rozwoju osiągnąć zakładane 1029-1176 kW (1400-1600 KM), a jeśli nawet, to zapewne dopiero ok. 1942 r. Taki silnik byłby więc dostępny w Polsce najwcześniej w połowie lat 1940-tych, co oznacza, że samolot PZL-54 spotkałby zapewne ten sam los, co kilka lat wcześniej PZL-38 "Wilk", czyli brak odpowiedniego silnika.
Konstrukcja:
Dwumiejscowy średniopłat wolnonośny o konstrukcji metalowej.
Kabiny zakryte.
Usterzenie wolnonośne z podwójnymi statecznikami pionowymi.
Podwozie klasyczne chowane w locie.
Uzbrojenie- 2 stałe działka FK wz. 38D kal. 20 mm i 6 karabinów maszynowych PWU wz. 36 kal. 7,92 mm w przodzie kadłuba oraz 2 ruchome karabiny maszynowe strzelca PWU wzór 37 "Szczeniak" kal. 7,92 mm. Udźwig bomb- 500 kg.
Napęd- 2 silniki chłodzone cieczą, 12- cylindrowe, w układzie cylindrów w kształcie litery V typu Hispano-Suiza 12 o mocy 736- 883 kW (1000- 1200 KM), wg [3]- silniki Hispano-Suiza 89 ter o mocy 941 kW (1280 KM). Wg [4]- silniki Hispano-Suiza 12L lub 12Z o mocy 883- 1176 kW (1200- 1600 KM). Wg [5]- silniki Hispano-Suiza 12Z o spodziewanej mocy po ok. 1030- 1177 kW (1400- 1600 KM) każdy.
Dane techniczne PZL-54 przewidywane (wg [5]):
Masa własna- ok. 4000-4500 kg, masa startowa- ok. 5500-7000 kg.
Prędkość max- 600-640 km/h.
Źródło:
[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.[2] Gruszczyński J. ”Polskie lotnictwo myśliwskie 1936-1942”. Lotnictwo nr 9 i 11/2006.
[3] Cynk J. B. ”Polskie lotnictwo wojskowe w okresie międzywojennym”. Lotnictwo nr 11/2004.
[4] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[5] Samoloty wojskowe świata 1935-1945.
[6] Glass A. "Polskie konstrukcje lotnicze do 1939". Tom 3. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2008.