Aeroprakt A-20 "Sky Cruiser", 1991
("Czerwoniec")

Samolot sportowy ultralekki. Ukraina.
Ultralekki samolot sportowy Aeroprakt A-20 CX ”Sky Cruiser” w locie. (Źródło: Krzysztof Godlewski- ”airfoto.pl”).

W 1990 r. w klubie lotniczym Aeroprakt w Kijowie (powstał w 1986 r. jako rekreacyjna część działalności pracowników Zakładów im. Antonowa w Kijowie) został zaprojektowany i rozpoczęto budowę dwumiejscowego samolotu amatorskiego A-20 ”Czerwoniec”. Konstruktorem samolotu był Jurij Jakowlew. A-20 miał być niedrogim samolotem do początkowego szkolenia z silnikiem o niskiej mocy. A-20 powstał z zamysłem uruchomienia jego produkcji seryjnej. W tym też celu na bazie klubu miłośników AEROPRAKT utworzone zostało przedsiębiorstwo, będące kijowskim oddziałem Lada-Mononor- radziecko-fińskiego joint venture. Jurij Jakowlew został głównym konstruktorem. Budowa A-20 została ukończona w sierpniu 1991.

Rok 1991 okazał się przełomowy dla całego Związku Radzieckiego, w tym i dla Aeropraktu. Miała miejsce próba puczu w Moskwie, który choć nieudany, doprowadził do rozpadu ZSRR i ogłoszenia niepodległości przez byłe republiki, w tym przez Ukrainę. Aeroprakt został oddzielony granicą od swojej firmy macierzystej i pozbawiony wszelkiego wsparcia finansowego. W tych okolicznościach firma została przeorganizowana i z oddziału dużej firmy stała się samodzielną spółką z ograniczoną odpowiedzialnością- AEROPRAKT. Pomimo trudnej sytuacji finansowej Aeroprakt kontynuował zaplanowane zadanie: uruchomienie seryjnej produkcji A-20. Równocześnie następowała modernizacja prototypu. Zamieniony został zawodny i o niskiej mocy silnik RMZ-640 ”Buran” na silniejszy i bardziej niezawodny silnik Rotax 582. Dopracowano także aerodynamicznie i stylistycznie konstrukcję samolotu. W rezultacie przeprowadzonej modernizacji samolot zdobył pierwszą nagrodę na Zlocie Samolotów Ultralekkich w Sankt-Peterburgu (Rosja) w czerwcu 1993 r.

W sierpniu 1993 r. A-20 pilotowany przez Jurija Jakowlewa i Igora Pugacza wziął udział w IV Mistrzostwach Europy w pilotażu ULM w Hodkovicach (Czechy). Samolot wzbudził ogromne zainteresowanie uczestników i wiele pozytywnych opinii tych spośród nich, którzy mieli możliwość przetestować go w locie. W czerwcu 1994 r. załoga Jurij Jakowlew i Igor Pugacz, na seryjnym A-20, zajęła II miejsce w Otwartych Mistrzostwach Polski, a w sierpniu tego samego roku III miejsce na 5 Światowych Mistrzostwach w pilotażu ULM rozgrywanych również w Polsce. W sierpniu 1995 r. ta sama załoga zajęła II miejsce na 5 Europejskich Mistrzostwach w pilotażu ULM w Wielkiej Brytanii. W 1 Światowych Zawodach Lotniczych w 1997 w Turcji uczestniczyły 4 samoloty A-20 (na 18 w tej klasie), przy czym załoga Jakowlew-Pugacz zdobyła srebrny medal.

Pierwszy seryjny A-20 został wyprodukowany i wykonał pierwszy lot w lipcu 1993 r. Wyprodukowano ponad 40 egz. W czasie produkcji wprowadzano stale udoskonalenia konstrukcji. Wprowadzono m.in. nowy profil skrzydła, szczelinowe klapo-lotki na całej rozpiętości skrzydła, wyoblone przeszklenie kabiny. A-20 latały w USA, Rosji, Czechach, Niemczech, Jordanii, Emiratach Arabskich, Singapurze, na Ukrainie, Węgrzech i w Polsce. Klientami kupującymi A-20 były osoby prywatne, szkoły lotnicze, aerokluby, firmy a także król Husajn z Jordanii. Wykorzystywane są one do lotów rekreacyjnych, nauki pilotażu, udziału w zawodach sportowych, powietrznych inspekcjach gazo- i ropociągów. Specjalizowane wyposażenie pozwala wykorzystywać go także do oprysków agrotechnicznych (wersja A-20SH- 180 l. pojemności zbiorników na środki chemiczne), przeciwpożarowego patrolowania lasów i radiometrycznego skanowania powierzchni ziemi. A-20 dostarczany był jako gotowy do lotu samolot jak i w postaci zaawansowanego zestawu do samodzielnego montażu. Wersja A-20SC wyposażona była w silnik Rotax 912.

Wersja rozwojowa Aeroprakt A-20 ”Sky Cruiser” posiada zmniejszoną rozpiętość skrzydeł, zlikwidowane zastrzały, silnik o większej mocy zakryty aerodynamiczną pokrywą i bardziej opływowe podwozie. Planowany był również projekt samolotu ze składanymi skrzydłami umożliwiającymi przechowywanie go w hangarze o ograniczonej powierzchni.

W Polsce.

W 1998 r. w Polsce znajdowały się 2 samoloty Aeroprakt A-20, które latały na znakach rosyjskich. W 2006 r. właścicielem samolotu Aeroprakt A-20 (OK-JUR30) był Janusz Moczulski. Na samolocie tym startował w Otwartych Mistrzostwach Litwy pilotów ULM 2006.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy górnopłat zastrzałowy (wersja ”Sky Cruiser”- wolnonośny) o konstrukcji metalowo-kompozytowej.
Płat metalowy.
Kabina zakryta, konstrukcji kompozytowej.
Usterzenie metalowe.
Podwozie klasyczne stałe.

Silnik:
- w prototypie- RMZ-640 Buran o mocy 22 kW (30 KM),
- A-20- Rotax 582 o mocy 44 kW (60 KM),
- A-20SC- Rotax 912 o mocy 59 kW (80 KM),
- samolot używany w Polsce (OK-JUR30)- silnik Honda.
Śmigło pchające.

Dane techniczne A-20, silnik Rotax 582 (wg [5]):
Rozpiętość- 11,4 m, długość- 6,7 m, wysokość- 1,8 m, powierzchnia nośna- 15,7 m2.
Masa własna- 228 kg, masa całkowita max- 450 kg.
Prędkość nieprzekraczalna- 180 km/h, prędkość max- 160 km/h, prędkość przelotowa- 140 km/h, prędkość przeciągnięcia- 48 km/h, wznoszenie- 5 m/s, zasięg- 400 km, czas lotu- 4,5 h.

Dane techniczne A-20SC, silnik Rotax 912 (wg [5]):
Rozpiętość- 10,2 m, długość- 6,7 m, wysokość- 1,7 m, powierzchnia nośna- 14,0 m2.
Masa własna- 248 kg, masa całkowita max- 450 kg.
Prędkość nieprzekraczalna- 230 km/h, prędkość max- 210 km/h, prędkość przelotowa- 185 km/h, prędkość przeciągnięcia- 53 km/h, wznoszenie- 6 m/s, zasięg- 1200 km, czas lotu- 12 h.

Źródło:

[1] Moczulski J. ”Na Litwę na zawody”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 8/2006.
[2] World Directory of Leisure Aviation 2006/2007.
[3] ”Aeroprakt (airProfi)”
[4] ”A-22 już w Polsce!”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 7/1998.
blog comments powered by Disqus