PZL-16 / PZL-17, 1932

Samolot pasażerski. Polska.
Samolot pasażerski PZL-16. (Źródło: archiwum).
Na początku 1931 r. na zamówienie Ministerstwa Komunikacji inż. Stanisław Prauss z Państwowych Zakładów Lotniczych opracował projekt samolotu pasażerskiego PZL-16, który miał konkurować z samolotami PWS-24 i Lublin R-XVI. Do budowy tego samolotu konstruktor wykorzystał skrzydła, usterzenie i silnik z PZL Ł-2, którego produkcje przerwano po zbudowaniu 31 (wg [4], natomiast wg [1]- po zbudowaniu 30, wg [3]- po zbudowaniu 26) egz., zaś elementy wykonano do kilku następnych płatowców.

PZL-16 on podobny do ówczesnych zgrabnych, amerykańskich, szybkich samolotów pocztowych. Swymi osiągami mógł z powodzeniem konkurować z pozostałymi samolotami stającymi do konkursu na samolot dla Polskich Linii Lotniczych ”Lot”. Departament Aeronautyki MSWojsk. był zainteresowany również 2 egz. tej klasy. Wg [1] i [4]- prototyp został przygotowany do oblotu 2.04.1932 r., kilka sekund po starcie samolot silnie przechylił się na skrzydło zahaczając o ziemię. Przyczyną było złe ustawienie przez mechanika napędu lotek wychylających się odwrotnie do ruchu drążka. Wg [2] i [3] samolot został oblatany na początku 1932 r., a uszkodzony dopiero podczas kolejnego lotu w kwietniu 1932 r. Samolot został odstawiony do hangaru. Wytwórnia zrezygnowała z remontu PZL-16. Konkurs wygrał wówczas samolot PWS-24, który wszedł do produkcji.

Gdy na wiosnę 1931 r. Ministerstwo Komunikacji ogłosiło warunki techniczne na szybki samolot pocztowo-pasażerski, inż. Stanisław Prauss opracował projekt ulepszonej wersji samolotu PZL-16, oznaczony PZL-17. Różnił się od PZL-16 niedzielonym wolnonośnym płatem, kadłubem lepiej opracowanym aerodynamicznie z kabiną pilota przed płatem i podwoziem z goleniami mocowanymi do przedniego dźwigara płata. Ministerstwo Komunikacji wybrało jednak do realizacji konkurencyjny projekt PWS-54. Elementy pozostałe po PZL Ł-2 zostały oddane do kasacji.

Konstrukcja.
Górnopłat zastrzałowy o konstrukcji metalowej. Pięciomiejscowy, wg [3]- załoga- 1 osoba, pasażerów- 5.
Płat eliptyczny, dwudźwigarowy, o konstrukcji duralowej, kryty płótnem, podparty zastrzałami o układzie V. Profil płata DJ-3. Kryte blachą automatyczne sloty na prawie całej rozpiętości płata. Między lotkami a kadłubem klapy. Nad lotkami- powierzchnie odciążające.
Kadłub kratownicowy, spawany z rur stalowych, kryty płótnem na listwach duralowych. Przód kadłuba kryty blachą duralową do ściany ogniowej. Kabina zakryta, mieściła z przodu fotel pilota, następnie dwa fotele pasażerów i z tyłu dwumiejscową kanapę. Drzwi z lewej strony kadłuba.
Usterzenie o konstrukcji duralowej, z noskami z blachy duralowej, kryte blachą duralową. Statecznik poziomy przestawialny podparty zastrzałami.
Podwozie klasyczne stałe. Podwozie główne trójgoleniowe z amortyzatorami olejowo- powietrznymi PZL. Kółko ogonowe sprzężone ze sterem kierunku.

Wyposażenie- zestaw przyrządów pilotażowo- nawigacyjnych i kontroli pracy silnika.

Silnik- gwiazdowy, chłodzony powietrzem, 9- cylindrowy Skoda-Wright ”Whirlwind J-5A” o mocy nominalnej 162 kW (220 KM) i mocy startowej 177 kW (240 KM).
Łoże silnika spawane z rur stalowych. Jako osłona silnika pierścień Townenda z blachy duralowej. Śmigło dwułopatowe, metalowe, stale. Zbiorniki na 280 l paliwa w skrzydłach.

Dane techniczne PZL-16 (wg [3] i [4]):
Rozpiętość- 14,1 m, długość- 7,95 m, wysokość- 2,6 (wg [1]- 3,25) m, powierzchnia nośna- 25,8 m2.
Masa własna- 780 kg, masa użyteczna- 670 kg, masa całkowita- 1450 kg.
Prędkość max- 200 km/h, prędkość przelotowa- 175 km/h, prędkość min.- 75 km/h, wznoszenie- 4 m/s, pułap- 4000 m, zasięg- 800 km.

Galeria

  • PZL-16, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[3] Glass A. ”Samoloty PZL 1928-1978”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1980.
[4] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 2. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2007.
blog comments powered by Disqus