PZL-12 (PZL-H), 1931

Amfibia sportowa, szkolna, obserwacyjna i patrolowa. Polska.
Amfibia PZL-12 (PZL-H). (Źródło: archiwum).
W pierwszej połowie 1930 r. inż. Zygmunt Puławski zaprojektował turystyczną amfibię do własnego użytku i rozpoczął jego budowę w Państwowych Zakładach Lotniczych pod oznaczeniem PZL-H. Gdy we wrześniu 1930 r. Kierownictwo Marynarki Wojennej zainteresowało się możliwością zakupów w polskich wytwórniach, PZL zaproponowało amfibię Puławskiego pod oznaczeniem PZL-12 jako samolot szkolny i obserwacyjny, patrolowy i łącznikowy. MDL wyraził zainteresowanie amfibia, a PZL zaoferował dostawę pierwszych egzemplarzy seryjnych PZL-12 od kwietnia 1931 r. Na jesieni i w zimie 1930/1931 r. samolot został wykonany w PZL przez grupę entuzjastów jako konstrukcja amatorska.

Samolotu został oblatany w lutym 1931 r. przez inż. Puławskiego. Podczas szóstego z kolei lotu, wykonywanego przy porywistym wietrze w dniu 21.03.1931 r., samolot został przeciągnięty w zakręcie i rozbił się o ziemię. W wyniku wypadku konstruktor zmarł. Była to duża strata dla naszego przemysłu, gdyż Puławski był jednym iż najzdolniejszych konstruktorów PZL. Amfibia uległa całkowitemu zniszczeniu i do budowy już nie powrócono.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy wolnonośny górnopłat o konstrukcji mieszanej.
Płat trapezowy, dwudzielny, dwudźwigarowy, drewniany. Nosek pokryty sklejką, całość płótnem (wg [4]- kryty płótnem, nosek do przedniego dźwigara kryty sklejką).
Kadłub o konstrukcji duralowej, łodziowy, wielogrodziowy, wodoszczelny. Kabina z miejscami obok siebie, odkryta, osłonięta z przodu wiatrochronem.
Usterzenie drewniane wolnonośne. Stateczniki dwudźwigarowe, z noskami krytymi sklejką do przedniego dźwigara.
Podwozie klasyczne w prototypie stałe, w egzemplarzach seryjnych składane z kołami unoszonymi nad powierzchnię wody. Podwozie główne dwukołowe, trójgoleniowe, z amortyza­cją olejowo- powietrzną. Płoza ogonowa, stalowa. Samolot posiadał kadłub łodziowy i dwa małe pływaki pod skrzydłami wykonane z blachy duralowej.

Wyposażenie- zestaw przyrządów pilotażowo- nawigacyjnych i kontroli pracy silnika.

Silnik- rzędowy, chłodzony powietrzem, czterocylindrowy De Havilland ”Gipsy III” o mocy nominalnej 88 kW (120 KM) i max 96 kW (130 KM) umieszczony nad płatem, śmigło pchające.
Łoże silnika w postaci kozia z rur stalowych. Śmigło pchające, dwułopatowe, drewniane, stałe. Zbiornik o pojemności 100 l paliwa.

Dane techniczne PZL-12 (wg [3]):
Rozpiętość- 11,05 m, długość- 7,8 (wg [1]- 7,53) m, wysokość- 2,9 (wg [1]- 2,80) m, powierzchnia nośna- 19,0 (wg [1]- 16,0) m2.
Masa własna- 440 kg, masa użyteczna- 220 kg, masa całkowita- 660 kg.
Prędkość max- 180 km/h, prędkość przelotowa- 155 km/h, prędkość min.- 75 km/h, prędkość lądowania- (wg [1]- 75) km/h, wznoszenie- 3,7 m/s, czas wznoszenia na 1000 m- (wg [1]- 4'30"), pułap- 4200 m, zasięg- 550 km.

Galeria

  • PZL-12, rysunek w trzech rzutach. (Źródło: via Sławomir Kin).
  • Miejsce katastrofy PZl-12 na Ochocie u zbiegu ulic Sękocińskiej i Kaliskiej. (Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[3] Glass A. ”Samoloty PZL 1928-1978”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1980.
[4] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 2. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2007.
blog comments powered by Disqus