W 1936 r. (wg [3], natomiast wg [2] i [4]- w 1935 r.) inż. August Bobek-Zdaniewski opracował PWS zmodyfikowaną odmianę samolotu PWS-16 bis, oznaczoną PWS-26. Była ona przeznaczona do treningu w strzelaniu, akrobacji oraz do bombardowania z lotu nurkowego i poziomego. Wzmocniono konstrukcję samolotu i przystosowano go do lotów odwróconych oraz zabudowano karabin maszynowy i fotokarabin, wyrzutniki bomb pod skrzydłami i okienka celownicze w spodzie kadłuba. Ponadto wprowadzono drobne ulepszenia konstrukcyjne i eksploatacyjne. Prototyp oblatano jesienią 1936 r. Samolot otrzymał dobrą opinię z prób w ITL, które przechodził od 16.08.1937 r. (wg [1] i [3], natomiast wg [2]- w 1936 r.). W latach 1936-1938 zamówiono i wyprodukowano 310 samolotów (wg [1] i [3], natomiast wg [2]- 320, wg [4] i [5]- 260 egz.) PWS-26. Otrzymały one cyfrowe oznaczenie typu: 81. Samoloty ostatnich serii były też nazywane PWS-26 bis.

Od 1937 r. samoloty PWS-26 były używane w wojskowych szkołach lotniczych: CWOL/SPL Dęblin, później CWL-1 na lotnisku Gołąb-Borowina, LSSiB-Esk. Ćwiczeń nr 2 Radom, CWPL i SPLdM Bydgoszcz, później CWL-2 Krosno oraz w eskadrach treningowych i w pułkowych szkołach pilotażu. Po wybuchu wojny we wrześniu 1939 r. większość samolotów PWS-26 uległa zniszczeniu, nie uczestnicząc w działaniach wojennych. Przynajmniej 45 PWS-26 wykorzystano do lotów łącznikowych i rozpoznawczych, przeważnie w zaimprowizowanych jednostkach lotniczych. Pojedynczy PWS-26 został włączony do 13 Eskadry Lotniczej SGO ”Polesie”. Loty bojowe na nim wykonywali do 4.10.1939 r. por. pil. Edmund S. Piorunkiewicz, por. Józef Wodnicki i ppor. Konstanty M. J. Radziwiłł. Był to ostatni samolot z biało-czerwonymi szachownicami, który latał i walczył nad Polską w kampanii wrześniowej (wg [1], natomiast wg [3]- samolotem tym był PWS-16 bis).

Po 17.09.1939 r. ewakuowano do Rumunii przynajmniej 2 PWS-26 (wg [1], natomiast wg [3]- 26, wg [5]- 10), na Łotwę ok. 20 (wg [1], natomiast wg [3]- 34, wg [5]- kilkanaście) i 1 do Bułgarii (wg [1]). Rosjanie zagarnęli na zajętych terenach kilkadziesiąt egz. przeważnie niezdolnych do lotu. Po zakończeniu działań wojennych przydzielono je do dyspozycji szefostwa lotnictwa szkolnego. Z chwilą zajęcia Łotwy w 1940 r. przejęto samoloty ewakuowane w 1939 r. Po ataku Niemiec na ZSRR w czerwcu 1941 r. PWS-26 były wykorzystywane do lotów łącznikowych. Niemcy po rozpoczęciu okupacji zwieźli z Dęblina do PZL w Mielcu (podczas okupacji była włączona do koncernu Heinkla), wyremontowali i sprzedali Rumunom ponad 50 egz. (wg [1], natomiast wg [3]- 28, wg [5]- spośród 50 lekko uszkodzonych PWS-26, na wiosnę 1940 r. wyremontowano 30 egz., z których 2 otrzymało znaki niemieckie natomiast 28 sprzedano do Rumunii). Dostawa trwała od 1940 do 1942 r. W kwietniu 1943 r. w Rumunii było 56 PWS-26. Lotnictwo rumuńskie wykorzystywało je do szkolenia pilotów. Pod koniec 1943 r. niektóre zostały użyte do nocnych ataków przeciw zgrupowaniom wojsk. Na wiosnę 1944 r. sformowana została ”Eskadra PWS” z 12 samolotami. Przeznaczona do walki przeciw Armii Czerwonej została prawdopodobnie wykorzystana w działaniach prowadzonych przeciw Wehrmachtowi po 23.08.1944 r.

W Luftwaffe były przynajmniej dwa PWS-26. Jeden o numerze ewidencyjnym 81-123 był w berlińskim Muzeum Komunikacji i Techniki do 1944 r. W 1945 r. pozostawiony przez Niemców koło Czarnkowa (wraz z samolotami z Muzeum Lotnictwa w Berlinie), został odremontowany w Okręgowych Warsztatach Lotniczych w Poznaniu i był używany przez polskie lotnictwo sportowe w okresie od listopada 1949 r. do grudnia 1953 r. Następnie został przekazany do zbiorów muzealnych i obecnie znajduje się w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.

Samolot PWS-26 był bardzo udanym samolotem treningowym. Powstał on zgodnie z prawami rozwoju techniki, przez stopniowe ulepszanie tej samej konstrukcji.

Konstrukcja.
Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji mieszanej.
Płaty prostokątne, drewniane, płat górny niedzielony, dolny dzielony, dwudźwigarowe, z noskiem i spodem części międzydźwigarowej krytymi sklejką 1,5 mm, a ponadto całe kryte płótnem lnianym, usztywnione między sobą kroplowymi słupkami z rur stalowych o układzie N oraz stalowymi cięgnami profilowymi, płat górny mocowany do piramidki z rur stalowych. Cięciwa górnego płata 1,53 m, dolnego- 1,43 m. Profil płatów PWS-A. Lotki drewniane, z dźwigarem z rury stalowej, kryte płótnem, wychylane różnicowo. Napęd lotek linkami
Kadłub kratownicowy, spawany z rur sta­lowych, usztywniony w tylnej części cięgnami, oprofilowany listwami drewnianymi, kryty w przedniej części blachą duralową, w tylnej- płótnem. Łoże silnika spawane z rur stalowych. Zbior­nik na 150 l paliwa z blachy cynkowej, przed kabiną, za ścianą ogniową. Kabiny odkryte, osłonięte z przodu wiatrochronami. Sterownica podwójna. Przed­nia kabina- instruktora, tylna- ucznia. Za tylną kabiną- bagażnik. Nie­które samoloty miały składaną płócienną osłonę tylnej kabiny-do nauki pilotażu bez widoczno­ści ziemi.
Usterzenie drewniane, stateczniki kryte sklejką, stery- płótnem. Statecznik poziomy, dzielony, podparty zastrzałami, statecznik pionowy usztywniony cięgnami. Napęd sterów linkami. Napęd klapek wyważających na sterze wysokości łańcuchem rowerowym i linkami.
Podwozie stałe, główne trójgoleniowe, z amorty­zatorami olejowo- powietrznymi Avia, z gole­niami podkadłubowymi oprofilowanymi blachą. Koła z hamulcami. Płoza ogonowa obrotowa, ze stalowej sprężyny piórowej.

Uzbrojenie- 1 zsynchronizowany karabin maszynowy pilota Vickers E lub PWU FK wz. 33 kal. 7,92 mm. Pod skrzydłami 2 pneumatyczne wyrzutniki bomb 12 wz. 37 na bomby 12 kg- tylko w samolotach przystosowanych do nauki bombardowania.

Wyposażenie- przednia tablica przyrządów wyposażona w kontroler lotu (prędkościomierz, zakrętomierz i chylomierz poprzeczny), wysokościomierz WM-1, chyłomierz podłużny, zegar czasowy i obrotomierz. Tablica tylnej kabiny wyposażona ponadto w busolę Z6, paliwomierz Z2A, manometr oleju, termometr oleju i manometr paliwa.
Fotokarabin K-28.

Silnik- chłodzony powietrzem, 9- cylindrowy gwiazdowy, Avia Wright ”Whirlwind J5” o mocy nominalnej 162 kW (220 KM) i mocy startowej 176 kW (240 KM). Śmigło dwułopatowe, drewniane, stałe, Szomański CB-17 o średnicy 2,6 m.

Dane techniczne PWS-26 (wg [3]):
Rozpiętość- 9,0 m, długość- 7,03 (wg [2]- 7,0) m, wysokość- 2,87 (wg [2]- 2,9) m, powierzchnia nośna- 25,0 m².
Masa własna- 885 (wg [1]- 852) kg, masa użyteczna- 285 (wg [1]- 255) kg, masa użyteczna max- 355 (wg [1]- 388,5) kg, masa całkowita- 1170 (wg [1]- 1107) kg, masa całkowita max- 1240 (wg [1]- 1240,5) kg.
Prędkość max- 201 (wg [1]- 217) km/h, prędkość przelotowa- 172 (wg [1]- 180) km/h, prędkość min.- 78 km/h, wznoszenie- 4,1 m/s, czas wznoszenia na 3000 m- 19,41', pułap- 4300 (wg [1]- 4620, wg [2] i [4]- 4200) m, zasięg- 460 km.