PWS-16 bis, 1936

Samoloty PWS-16 bis zostały przydzielone do LSSiB, CWOL (CWL-1) i SPLdM (CWL-2), zastępując samoloty Bartel BM-5. Wg [1] i [2] w 1937 r. 5 PWS-16 bis sprzedano Bułgarii (natomiast wg [3] w 1937 r. były tylko prowadzone rozmowy w sprawie sprzedaży 5 PWS-16 bis do Bułgarii.). Latem 1937 r. PWS-16 bis ze znakami cywilnymi były używane do holowania szybowców przez polską ekipę na Międzynarodowych Zawodach Szybowcowych w Rhön. W 1937 r. samoloty PWS-16 bis zostały przesunięte do zadań pomocniczych. W Polsce samoloty PWS-16 bis były używane do wybuchu wojny w 1939 r. m.in. w Wojskowym Obozie Szybowcowym w Ustianowej do holowania szybowców. Jeden PWS-16 bis, pilotowany przez kpt. E. Piorunkiewicza, służył do zwalczania wojsk hitlerowskich w plutonie lotniczym Samodzielnej Grupy Operacyjnej gen. F. Kleeberga w dniach od 24.09. do 3.10.1939 r. podczas walk pod Kockiem (wg [2] i [3], natomiast wg [1]- samolotem tym był PWS-26). Wg [1] kilka PWS-16 bis zostało ewakuowanych 18.09.1939 r. na Łotwę.
W 1936 r. inż. August Bobek-Zdaniewski opracował udoskonaloną odmianę PWS-16 bis, oznaczoną PWS-26.
Konstrukcja.
Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji mieszanej.
Płaty prostokątne, drewniane, płat górny niedzielony, dolny dzielony, dwudźwigarowe, z noskiem i spodem części międzydźwigarowej krytymi sklejką 1,5 mm, a ponadto całe kryte płótnem lnianym, usztywnione między sobą kroplowymi słupkami z rur stalowych o układzie N oraz stalowymi cięgnami profilowymi, płat górny mocowany do piramidki z rur stalowych. Cięciwa górnego płata 1,53 m, dolnego- 1,43 m. Profil płatów PWS-A. Lotki drewniane, z dźwigarem z rury stalowej, kryte płótnem, wychylane różnicowo. Napęd lotek linkami
Kadłub kratownicowy, spawany z rur stalowych, usztywniony w tylnej części cięgnami, oprofilowany listwami drewnianymi, kryty w przedniej części blachą duralową, w tylnej- płótnem. Łoże silnika spawane z rur stalowych. Zbiornik na 170 l paliwa z blachy cynkowej, przed kabiną, za ścianą ogniową. Kabiny otwartej osłonięte z przodu wiatrochronami. Sterownica podwójna. Przednia kabina- instruktora, tylna- ucznia. Za tylną kabiną- bagażnik. Niektóre samoloty miały składaną płócienną osłonę tylnej kabiny-do nauki pilotażu bez widoczności ziemi.
Usterzenie drewniane, stateczniki kryte sklejką, stery- płótnem. Statecznik poziomy, dzielony, podparty zastrzałami, statecznik pionowy usztywniony cięgnami. Napęd sterów linkami. Napęd klapek wyważających na sterze wysokości łańcuchem rowerowym i linkami.
Podwozie stałe, główne trójgoleniowe, z amortyzatorami olejowo- powietrznymi Avia, z goleniami podkadłubowymi oprofilowanymi blachą. Koła z hamulcami. Płoza ogonowa obrotowa, ze stalowej sprężyny piórowej.
Uzbrojenie- 1 zsynchronizowany karabin maszynowy pilota Vickers E lub PWU FK wz. 33 kal. 7,92 mm. Pod skrzydłami 2 pneumatyczne wyrzutniki bomb 12 wz. 37 na bomby 12 kg- tylko w samolotach przystosowanych do nauki bombardowania.
Wyposażenie- przednia tablica przyrządów wyposażona w kontroler lotu (prędkościomierz, zakrętomierz i chylomierz poprzeczny), wysokościomierz WM-1, chyłomierz podłużny, zegar czasowy i obrotomierz. Tablica tylnej kabiny wyposażona ponadto w busolę Z6, paliwomierz Z2A, manometr oleju, termometr oleju i manometr paliwa.
Fotokarabin K-28.
Silnik- chłodzony powietrzem, 9- cylindrowy gwiazdowy, Avia Wright ”Whirlwind J5” o mocy nominalnej 162 kW (220 KM) i mocy startowej 176 kW (240 KM). Śmigło dwułopatowe, drewniane, stałe, Szomański CB-17 o średnicy 2,6 m.
Dane techniczne PWS-16 bis (wg [3]):
Rozpiętość- 9,0 m, długość- 7,0 m, wysokość- 2,7 m, powierzchnia nośna- 25,0 m2.
Masa własna- 860 (wg [4]- 830) kg, masa użyteczna- 320 (wg [1] i [2] i [4]- 300) kg, masa całkowita- 1180 (wg [1] i [2]- 1160, wg [4]- 1130) kg.
Prędkość max- 206 km/h, prędkość przelotowa- 175 km/h, prędkość min.- 75 km/h, wznoszenie- 4,5 m/s, pułap- 4400 m, zasięg- 500 (wg [2]- 550) km, czas lotu- wg [1] 3 h.
Galeria
Źródło:
[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.[2] Chwałczyk T., Glass A. ”Samoloty PWS”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1990.
[3] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[4] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.