PWS-12, 1929

Gdy w 1931 r. lotnictwo wojskowe zamówiło 30 samolotów (wg [1], wg innych źródeł- 20 samolotów) PWS-12, inż. A. Bobek opracował wersję rozwojową PWS-14 z kadłubem kratownicowym spawanym z rur stalowych. Departament Aeronautyki MSWojsk, zamówił jeden PWS-14 oraz polecił tak zmodyfikować znajdujące się w budowie samoloty PWS-12, aby miały spawane kadłuby i ulepszoną konstrukcje jak PWS-14. Przyniosło to wytwórni straty finansowe, gdyż już rozpoczęto budowę drewnianych kadłubów. Dalszym rozwinięciem tego typu były PWS-16, PWS-16 bis i PWS-26.
Konstrukcja.
Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej.
Płaty prostokątne, z zaokrąglonymi końcami, płat górny trójdzielny, dolny dwudzielny, drewniane, dwudźwigarowe, kryte płótnem, nosek do pierwszego dźwigara kryty sklejką. Płaty wsparte między sobą słupkami z rur stalowych i usztywnione cięgnami. Górny płat wsparty na piramidce z rur stalowych na kadłubie. Środkowa część górnego płata (baldachim), wykonana z blachy aluminiowej, stanowiła zbiornik paliwa. Lotki tylko na górnym płacie, ze skrzydełkami odciążającymi nad lotkami. Napęd lotek linkami. Zbiornik paliwa na 200 l w baldachimie.
Kadłub drewniany, kratownicowy, oprofilowany listwami i kryty płótnem. Przód oraz góra kadłuba przed kabiną kryte blachą aluminiową. SP-AKE miał górę kadłuba krytą sklejką. Łoże silnika spawane z rur stalowych. Kabiny otwarte, osłonięte z przodu wiatrochronami. Kabina przednia- instruktora, tylna- ucznia. Sterownice podwójne. W drugiej kabinie pełny komplet przyrządów pokładowych. Za kabiną bagażnik. Usterzenie drewniane. Stateczniki kryte sklejką, stery- płótnem. Stateczniki podparte zastrzałami i usztywnione cięgnami. Statecznik poziomy przestawialny na ziemi. Napęd sterów linkami.
Podwozie stałe, główne dwukołowe z łamaną osią, wyposażone w amortyzatory olejowo- powietrzne. Koła Stomil 750 x 150. Płoza ogonowa ze stalowej sprężyny piórowej. W SP-AKE na podwoziu zbiorniczek paliwa do lotów odwróconych.
Silnik- chłodzony powietrzem, 9- cylindrowy, gwiazdowy, Skoda- Wright”Whirlwind J5” o mocy nominalnej 162 kW (220 KM) i mocy startowej 176 kW (240 KM). Śmigło dwułopatowe, drewniane, stałe, Szomański B-3 PWS-12, o średnicy 2,6 m. Na PWS-12 bis śmigło metalowe, dwułopatowe, Ratier.
Dane techniczne PWS-12 pierwszy prototyp (wg [3]):
Rozpiętość- 8,6 m, długość- 6,55 m, wysokość- 2,80 m, powierzchnia nośna- 23,6 (wg [1]- 23,66) m2.
Masa własna- 747 kg, masa użyteczna- 313 kg, masa całkowita- 1060 kg.
Prędkość max- 177 (wg [1]- 194) km/h, prędkość przelotowa- 155 km/h, prędkość min.- 75 km/h, wznoszenie- 3,6 m/s, pułap- 4000 m, zasięg- 600 km.
Dane techniczne PWS-12 bis drugi prototyp (wg [3]):
Rozpiętość- 9,0 m, długość- 6,78 (wg [1]- 6,9) m, wysokość- 2,7 (wg [1]- 2,85) m, powierzchnia nośna- 24,5 (wg [1]- 25,0) m2.
Masa własna- 740 (wg [1]- 785) kg, masa użyteczna- 336 (wg [1]- 335) kg, masa całkowita- 1076 (wg [1]- 1120) kg.
Prędkość max- 180 (wg [1]- 200,6) km/h, prędkość przelotowa- 160 km/h, prędkość min.- 75 km/h, wznoszenie- 4,5 (wg [1]- 4,3) m/s, pułap- 4950 (wg [1]- 4750) m, zasięg- 620 (wg [1]- 640) km.
Dane techniczne PWS-12 bis SP-AKE (wg [3]):
Rozpiętość- 9,0 m, długość- 6,9 m, wysokość- 2,85 m, powierzchnia nośna- 25,0 m2.
Masa własna- 785 kg, masa użyteczna- 335 kg, masa całkowita- 1120 kg.
Prędkość max- 190 km/h, prędkość przelotowa- 175 km/h, prędkość min.- 75 km/h, wznoszenie- 4,4 m/s, pułap- 4750 m, zasięg- 640 km.
Galeria
Źródło:
[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.[2] Chwałczyk T., Glass A. ”Samoloty PWS”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1990.
[3] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.