PW-5 "Smyk", 1992
(B1-PW-5)

Szybowiec klasy światowej. Polska.
Szybowiec klasy światowej PW-5 ”Smyk” w locie. (Źródło: Copyright Marc Gohier ”Konstrukcje lotnicze Politechniki Warszawskiej”).
W 1987 r. OSTiV (Organisation Scientifique et Technique International du vol a Voile- Międzynarodowa Organizacja Naukowo-Techniczna Szybownictwa) rozpisała konkurs na tani szybowiec jednomiejscowy. Do 1 etapu, w 1990 r., zgłoszono 42 projekty z 22 krajów (z Polski pochodziły 3 z nich). 11 z nich zakwalifikowano do konkursu prototypów. W finale uczestniczyło 7 szybowców z Niemiec, Czech, Rosji i Polski. Zwyciężył PW-5 ”Smyk” i 27.09.1994 r. został on wybrany przez FAI na szybowiec klasy światowej- monotyp (szybowiec klasy światowej) do rozgrywania zawodów olimpijskich.

Szybowiec zaprojektowano i zbudowano w Zespole Naukowo-Badawczym Lotniczych Konstrukcji Kompozytowych w Instytucie Techniki Lotniczej i Mechaniki Stosowanej wydziału MEiL Politechniki Warszawskiej pod kierunkiem dr. inż. Romana Świtkiewicza. Prototyp oblatano 5.09.1992 r. Produkcję seryjną PW-5, rozpoczęto od 1994 r. w WSK PZL-Świdnik, jej podjęciem były też zainteresowani inni wytwórcy. Warunki FAI zakładają budowę szybowca bez zmian przez co najmniej 15 lat, określają cenę i nakazują bezpłatne udostępniania dokumentacji. Setny egzemplarz PW-5 oblatano w Świdniku 16.11.1996 r., a do końca 1998 r. wyprodukowano ok. 250 egz. szybowca. Na początku 1997 r. uruchomiono drugą linię produkcyjną co pozwoliło na zwiększenie rocznej produkcji do 80 egz.

Pod koniec lat 1990-tych PZL Świdnik na skutek upadku programu PZL W-3 ”Huzar” popadł w kłopoty finansowe, i ”Smyk” nieoczekiwanie stał się niechcianym dzieckiem. Zbyt mały zysk z jednego egzemplarza szybowca stawiał pod znakiem zapytania opłacalność produkcji. Rozwiązaniem problemów okazało się przeniesienie produkcji do firmy PZL Bielsko 1 Sp z o.o., która powstała z inicjatywy pilotów, konstruktorów PW-5 i DWLKK.

W wytwórni tej od 2000 r. zaczęły powstawać poprawione ”Smyki”, oznaczone jako B1-PW-5 ”Smyk” (oznaczenie B1 od Bielsko 1). Opracowanie wersji B1-PW-5 i uruchomienie jej produkcji se­ryjnej zostały sfinansowane przez Polsko- Szwajcarską Komisję Środków Złotowych, w ramach wspierania projektów innowacyj­nych. Szybowiec ten poddano licznym modyfikacjom. Zmiany jakie w nim zaszły czynią go konstruk­cją bardziej uniwersalną i łatwiej­szą w obsłudze, m.in. zmienio­no połączenia napędów lotek i ha­mulców aerodynamicznych na au­tomatyczne. W owiewce kółka ogonowego stworzono możliwość zamocowa­nia ciężarków, za pomocą których możliwe jest przesunięcie środka ciężkości szybowca do tyłu. Zaczep dolny służący do startu za wyciągarką został przesunięty do przodu o 60 cm. Przesunięcie to spo­wodowało zmniejszenie momentu zadzierającego szybowiec. Na końcówkach skrzydeł istniała możliwość zabudowania kółek lub płóz. Szybowiec wyróżnia się jakością wykonania, zmianą wystroju kabiny, która zaspokoi nawet najbardziej wymagającego klienta.

Można tylko cieszyć się że sukces PW-5 w ostatecznym rozrachunku nie został zaprzepaszczony, i że znaleźli się ludzie dzięki którym ”Smyk” stał się ponownie szlagierem eksportowym. Pierwszy egzemplarz zmodyfikowanego szybowca został zademonstrowany na targach General Aviation we Friedrichshafen w kwietniu 2001 r. Oblot pierwszego egzemplarza szybowca odbył się 8.06.2001 r. na lotnisku Babice w War­szawie. Za sterami zasiadł szy­bowcowy pilot doświadczalny mgr inż. Jerzy Kędzierski. Do sierpnia 2002 r. wyprodukowano 10 szybowców, 4 szybowce zostały wyeksportowane do USA. Był to wówczas czołowy produk­t eksportowy polskiego prze­mysłu lotniczego.

W lipcu 2002 r. rozpoczęły się próby nowej wersji szybowca oznaczonej B1-PW-5D powstałej głównie z myślą o rynku niemieckim. B1-PW-5D charakteryzuje się optymalnym położeniem zaczepu wyciągarkowego. Dodatkowo w 2001 r. przed igrzyskami lotniczymi w Hiszpanii w firmie DWLKK do standardu B1-PW-5 przebudowano kilka szybowców PW-5 wyprodukowanych przez PZL-Świdnik. Szybowce te oznaczano jako PW-5C, w wersjach C1 i C2.

W 2005 r. firma PZL-Świdnik S.A. przekazała produkcję seryjną szybowca PW-5 ”Smyk” do firmy Zakład Szybowcowy ”JEŻÓW” Henryk Mynarski w Jeżowie Sudeckim.

W dniu 1.01.2006 r. w polskim rejestrze statków powietrznych znajdowało się 16 szybowców PW-5 ”Smyk”.

Dalszym rozwinięciem szybowca PW-5 ”Smyk” jest dwumiejscowy szybowiec PW-6 oraz motoszybowiec PW-5M ”Pegaz”.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy wolnonośny średniopłat wykonany z laminatu szklano-epoksydowego.
Płat dwudzielny, o obrysie trapezowym, z łukowym natarciem końcówki. Pojedynczy dźwigar dwuteowy zbrojony rovingiem szklanym. Pokrycie przekładkowe z wypełniaczem piankowym Conticell. Lotka laminatowa, bezszczelinowa. Hamulce aerodynamiczne jednopłytowe, tylko na górnej powierzchni skrzydła, z mocowaną na sprężynach nakładką dopasowującą do obrysu skrzydła.
Kadłub wykonany z litego laminatu za kabiną pilota przechodzący w charakterystyczną belkę ogonowa o małym przekroju, usztywniony wręgami. Zaczepy holownicze typu TOST Europa E-85 (przedni) i G88 (dolny). Kabina zakryta.
Usterzenie klasyczne. Usterzenie wysokości jednoczęściowe, konstrukcji laminatowej, z pojedynczym dźwigarkiem, usztywnione żeberkami. Usterzenie kierunku integralne z kadłubem, ster kryty płótnem.
Podwozie jednotorowe, stałe. Dwukołowe z małym kółkiem przednim oraz płozą ogonowa z małym kółkiem.

Wyposażenie- podstawowe przyrządy pilotażowe. Radiostacja zabudowana wg. życzenia zamawiającego (do wyboru kilka typów, np: FSG 70/71, Microair 760, ATR-720).

Dane techniczne PW-5 (wg [7]):
Rozpiętość- 13,44 m, długość- 6,22 (wg [3]- 6,2) m, wysokość- 1,86, (wg [3]- 1,95) m, powierzchnia nośna- 10,16 (wg [3]- 10,2) m2.
Masa własna- 180-190 (wg [3]- 166, wg [6]- 185) kg, masa startowa max- 300 (wg [3]- 280) kg.
Prędkość dopuszczalna- 220 km/h, prędkość manewrowa- 150 km/h, prędkość holowania max- 150 km/h, prędkość za wyciągarką max- 120 km/h, prędkość minimalna- 65 (wg [3] i [6]- 62) km/h, doskonałość- 33 przy prędkości 90 (wg [6]- 80) km/h, opadanie minimalne- 0,75 m/s przy prędkości 80 km/h (wg [6]- 0,64 przy prędkości 73 km/h).

Dane techniczne B1-PW-5 (wg [6]):
Rozpiętość- 13,44 m, długość- 6,22 m, powierzchnia nośna- 10,16 m2.
Prędkość dopuszczalna- 220 km/h, prędkość manewrowa- 150 km/h, prędkość optymalna- 80 km/h, prędkość minimalna- 65 km/h, doskonałość- 33 przy prędkości 80 km/h, opadanie minimalne- 0,7 m/s przy prędkości 80 km/h.

Galeria

  • PW-5 ”Smyk”, rysunek w trzech rzutach. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 15-16/1991).
  • Szybowiec klasy światowej PW-5 ”Smyk”. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 6/1996).
  • Szybowiec w wersji B1-PW-5 ”Smyk” w locie. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 9/2001).
  • Szybowce PW-5 ”Smyk” i PW-6 w locie. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 4/2000).

Źródło:

[1] kpk ”PW-5M Pegaz”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue” nr 1/2006.
[2] Liwiński J. ”Rejestr polskich statków powietrznych 2006”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2006.
[3] Makowski T. ”Współczesne konstrukcje lotnicze Polski”. Agencja Lotnicza Altair. Warszawa 1996.
[4] Zakład Szybowcowy JEŻÓW Henryk Mynarski.
[5] Polskie szybowce.
[6] Konstrukcje lotnicze Politechniki Warszawskiej.
[7] Szybowcowy zakątek Pepego (Piotra Puchalskiego).
[8] Pleciński P. "B1-PW-5 oblatany". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 7/2001.
[9] Peczka R. "Nowy, lepszy…PW-5". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 9/2001.

blog comments powered by Disqus