Płoszajski Jerzy
Jerzy Płoszajski urodził się 23.10.1910 r., w Moskwie, jako syn Michała i Zofii z Andrzejewskich. Mając cztery lata uległ wypadkowi, w wyniku którego okulał. Po wybuchu rewolucji w 1917 r. wyjechał z rodzicami do Jekatyrenburga, gdzie jego ojciec został członkiem Polskiego Komitetu Wojennego. Gdy ojcu groziło aresztowanie i rozstrzelanie- wyjechali do Chin. W Harbinie w latach 1919-1922 uczęszczał do polskiego gimnazjum. W lecie 1922 r. z rodzicami wyjechał do Japonii, skąd statkiem powrócił do Polski.
Po rocznej nauce przygotowawczej, w lecie 1924 r. zdał do 3 klasy gimnazjum w Milanówku, a w 1925 r. do 4 klasy V Gimnazjum Miejskiego w Warszawie, gdzie w 1930 r. uzyskał maturę. W okresie szkolnym zajmował się modelarstwem lotniczym i został instruktorem modelarstwa.
W 1926 r. wstąpił do Koła Lotniczego Start. 17-letni Jerzy Płoszajski, zaprojektował wiosną 1927 r. szybowiec KLS-II. Inspiracją projektu był opis szybowca z rur duralowych podany w niemieckiej książce o budowie amatorskiej szybowców. W tym samym roku zbudował swój szybowiec w Poroninie, gdzie spędzał wakacje. Wykonał na nim wykonał szereg lotów ślizgowych. W latach 1927-1928 pomagał przy budowie prototypów samolotów JD-2, SP-1 i RWD-1 w Warsztatach Sekcji Lotniczej Koła Mechaników Studentów Politechniki Warszawskiej. W latach 1929-1930 prowadził Kącik modelarski w czasopiśmie Autolot. W 1930 podjął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej, wybierając specjalizację na Oddziale Lotniczym. W czasie studiów działał w Sekcji Lotniczej KM SPW, starając się o wskrzeszenie Warsztatów Sekcji. Podczas studiów, jako jeden z projektów przejściowych u prof. G. A. Mokrzyckiego, wraz z Janem Idźkowskim i Ludwikiem Moczarskim skonstruował samolot słabosilnikowy MIP "Smyk". Samolot powstał w Harcerskich Warsztatach Szybowcowych, których J. Płoszajski był kierownikiem. "Smyk" został oblatany l.10.1937 r. Był to pierwszy polski samolot lekki z chowanym podwoziem.
W 1937 r., będąc studentem, podjął pracę jako konstruktor w Fabryce Śmigieł W. Szomański i S-ka w Warszawie, zajmując się projektowaniem nart do samolotów. Kontynuował rozpoczęte przez inż. Bernarda Sznycera opracowanie nart do samolotów myśliwskich PZL P-7 i PZL P-11. Następnie opracował ich wersje do samolotów Hawker "Nimrod", Fokker C-X, Gloster "Gladiator" i Avia B-534. W 1939 r. zaprojektował narty dla samolotów bombowych lotnictwa szwedzkiego Junkers Ju-86, które wyprodukowano, lecz przed wybuchem II wojny światowej nie zostały dostarczone odbiorcy.
26.06.1939 r. uzyskał dyplom inżyniera mechanika. We wrześniu 1939 r. został ewakuowany wraz z pracownikami wytwórni do Rumunii, a następnie do Francji. Od listopada 1939 r. do upadku Francji (czerwiec 1940 r.), pracował w kierowanym przez inż. W. Jakimiuka polskim zespole w wytwórni płatowców SNCA Sud-Est w Argenteuil, przy usuwaniu wad samolotu myśliwskiego SE-100. Po ewakuacji do Marsylii, przedostał się wraz z inż. K. Korsakiem i inż. S. Kulczyckim przez Hiszpanię, Maroko i Gibraltar, do Anglii. Tam był współzałożycielem Stowarzyszenia Techników Polskich w Wielkiej Brytanii oraz uczestniczył w pracach Grupy Inżynierów Lotniczych (Polska Grupa Techniczna), która zajęła się opracowywaniem sprzętu dla dywersji i walki podziemnej w okupowanym kraju.
W styczniu 1941 r. został przydzielony do fabryki śmigieł Rotol w Gloucester, jako kierownik i opiekun grupy polskich narzędziowców. W styczniu 1942 r. został przeniesiony do Biura Konstrukcyjnego firmy Folland Aircraft, pracując nad projektami samolotu bombowego dla lotniskowców oraz samolotu myśliwskiego. W 1942 r. w czasopiśmie Aeroplane zamieścił artykuł z rysunkami rozwiązań konstrukcyjnych "Smyka". W grudniu 1943 r. wrócił do Londynu, gdzie został zaangażowany przez polską firmę Mill Hill Engineering Co Ltd. jako kierownik warsztatów. Firma ta, poza produkcją części dla przemysłu wojennego, zajmowała się budowaniem prototypów sprzętu dywersyjnego, jak pojemniki dla zrzutów spadochronowych, wciągarki do podchwytywania przez samoloty ładunków z ziemi itp.
W kwietniu 1944 r. został powołany do Sekcji Lotniczej Ministerstwa Przemysłu i Handlu Polskiego Rządu w Londynie, do pracy przy planowaniu wykorzystania zakładów przemysłu lotniczego okupanta, które pozostaną na terenach polskich po wojnie, oraz przy opracowaniu warunków uruchomienia komunikacji lotniczej.
Po zakończeniu wojny w Europie pozostał na Zachodzie. W maju 1945 r. objął stanowisko kierownika warsztatów polskiej firmy Aeromechano Ltd. Jednocześnie w spółce z inż. R. Michałkiewiczem założył firmę Stewart Plastics Ltd. dla produkcji przedmiotów z tworzyw sztucznych. W październiku 1947 r. został zaangażowany przez firmę Sir George Godfrey and Partners Ltd. w Hanworth k. Londynu, produkującą osprzęt i instalacje do klimatyzacji samolotów. W połowie 1949 r. objął kierownictwo nowo utworzonego działu dmuchaw i sprężarek przemysłowych do doładowania powietrzem silników spalinowych, pneumatycznego transportu materiałów sypkich itp. Po przekształceniu tego działu w samodzielną firmę, pod nazwą Godfrey Engineering, został mianowany naczelnym konstruktorem.
W 1976 r. firma Godfrey została przejęta przez koncern Howden Group. Produkcja dmuchaw i sprężarek przeniesiona została do firmy Howden Compressors w Glasgow, dział pomp i osprzętu dla cystern sprzedany był firmie Youldon. Płoszajski został zaangażowany przez firmy Howden Gompressors oraz Youldon w charakterze doradcy technicznego. W październiku 1980 r. przeszedł na emeryturę, pozostając doradcą w obu firmach.
Pasjonował się modelarstwem lotniczym, żeglarstwem, pływaniem i filatelistyką, szczególnie lotniczą. Był członkiem Stowarzyszenia Techników Polskich w Wielkiej Brytanii i wielokrotnym przewodniczącym jego Sekcji Mechanicznej oraz długoletnim członkiem Komisji Rewizyjnej. Był jednym z organizatorów i wykładowcą Kursów Kreślarskich i Konstrukcyjnych, prowadzonych po wojnie przez Stowarzyszenie, które pozwoliły kilkuset Polakom zdobycie zatrudnienia w zawodach technicznych. Za tę pracę został odznaczony przez Polski Rząd Emigracyjny Złotym Krzyżem Zasługi. Był członkiem Królewskiego Towarzystwa Aeronautycznego (Royal Aeronautical Society) oraz Towarzystwa Badań Nautologicznych (Society for Nautical Research). Był współorganizatorem imprez modelarskich Stowarzyszenia Lotników Polskich. Był też autorem wielu artykułów i referatów nt. dorobku technicznego Polaków za granicą i o ludziach polskiej techniki lotniczej oraz autorem książki Technicy Lotnictwa Polskiego na Zachodzie 1939-l946 (Londyn, tom l- 1993, tom II- 1998, wyd. krajowe- Warszawa 2007).
Żoną Jerzego Płoszajskiego była Frances Nancy z d. Treasure, z którą miał pięcioro dzieci: Zofię, Marię, Margaret, Antoniego i Teresę.
Jerzy Płoszajski zmarł 7.12.2007 r. w wieku 97 lat, w Londynie i tam został pochowany.
Konstrukcje:
Płoszajski (KLS-II) (KS-II), 1927, szybowiec amatorski.
MIP ”Smyk”, 1937, amatorski samolot sportowy lub motoszybowiec.
Źródło:
[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[3] Glass A. " Przedwojenny konstruktor". Skrzydlata Polska nr 5/2008.
[4] Płoszajski J. „Technicy lotnictwa polskiego na Zachodzie 1939-1946”. Wydawnictwo Z.P. Poligrafia. Warszawa 2007.