Płoszajski Jerzy

Jerzy Płoszajski podczas zawodów modelarskich w Wielkiej Brytanii z modelem samolotu "Beaver" wykonanym przez polskiego modelarza Nachtmana. (Skrzydlata Polska nr 15/1957)

Jerzy Płoszajski urodził się 23.10.1910 r., w Moskwie, jako syn Michała i Zofii z Andrzejewskich. Mając cztery lata uległ wypadkowi, w wyniku którego okulał. Po wybuchu rewolucji w 1917 r. wyjechał z rodzicami do Jekatyrenburga, gdzie jego ojciec został członkiem Polskiego Komitetu Wojennego. Gdy ojcu groziło aresztowanie i rozstrzelanie- wy­jechali do Chin. W Harbinie w latach 1919-1922 uczęszczał do polskiego gimnazjum. W lecie 1922 r. z rodzicami wyjechał do Japonii, skąd statkiem powrócił do Polski.

Po rocznej nauce przygotowawczej, w lecie 1924 r. zdał do 3 klasy gimnazjum w Milanówku, a w 1925 r. do 4 klasy V Gimnazjum Miejskiego w Warszawie, gdzie w 1930 r. uzyskał maturę. W okresie szkolnym zajmował się modelar­stwem lotniczym i został instruktorem modelar­stwa.

W 1926 r. wstąpił do Koła Lotniczego Start. 17-letni Jerzy Płoszajski, zaprojektował wiosną 1927 r. szybowiec KLS-II. Inspiracją projektu był opis szybowca z rur duralowych podany w niemieckiej książce o budowie amatorskiej szybowców. W tym samym roku zbudował swój szybowiec w Poroninie, gdzie spędzał wakacje. Wykonał na nim wykonał szereg lotów ślizgowych. W latach 1927-1928 pomagał przy budowie prototypów samolotów JD-2, SP-1 i RWD-1 w Warsztatach Sekcji Lotniczej Koła Mechaników Studentów Politechniki Warszawskiej. W latach 1929-1930 prowadził Kącik mode­larski w czasopiśmie Autolot. W 1930 podjął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki War­szawskiej, wybierając specjalizację na Oddziale Lotniczym. W cza­sie studiów działał w Sekcji Lotniczej KM SPW, starając się o wskrzeszenie Warsztatów Sekcji. Podczas studiów, jako jeden z projektów przejściowych u prof. G. A. Mokrzyckiego, wraz z Janem Idźkowskim i Ludwikiem Moczarskim skonstruował samolot słabosilnikowy MIP "Smyk". Samolot powstał w Harcerskich Warsztatach Szybowcowych, których J. Płoszajski był kierownikiem. "Smyk" został oblatany l.10.1937 r. Był to pierwszy polski samolot lekki z chowanym podwoziem.

W 1937 r., będąc studentem, podjął pracę jako konstruktor w Fabryce Śmigieł W. Szomański i S-ka w Warszawie, zajmując się projektowaniem nart do samolotów. Kontynuował rozpoczęte przez inż. Bernarda Sznycera opracowanie nart do samolotów myśliwskich PZL P-7 i PZL P-11. Następ­nie opracował ich wersje do samolotów Hawker "Nimrod", Fokker C-X, Gloster "Gladiator" i Avia B-534. W 1939 r. zaprojektował narty dla samolotów bombowych lotnictwa szwedzkiego Junkers Ju-86, które wyprodukowano, lecz przed wybuchem II wojny światowej nie zostały dostarczone odbiorcy.

26.06.1939 r. uzyskał dyplom inżyniera mechanika. We wrześniu 1939 r. został ewakuowany wraz z pracownikami wytwórni do Rumunii, a następnie do Francji. Od listopada 1939 r. do upadku Francji (czerwiec 1940 r.), pracował w kierowanym przez inż. W. Jakimiuka polskim zespole w wy­twórni płatowców SNCA Sud-Est w Argenteuil, przy usuwaniu wad samolotu myśliwskiego SE-100. Po ewakuacji do Marsylii, przedostał się wraz z inż. K. Korsakiem i inż. S. Kulczyckim przez Hiszpanię, Maro­ko i Gibraltar, do Anglii. Tam był współzałożycielem Stowarzyszenia Techników Polskich w Wiel­kiej Brytanii oraz uczestniczył w pracach Grupy Inżynierów Lotniczych (Polska Grupa Techniczna), która zajęła się opraco­wywaniem sprzętu dla dywersji i walki podziem­nej w okupowanym kraju.

W styczniu 1941 r. został przydzielony do fabryki śmigieł Rotol w Gloucester, jako kie­rownik i opiekun grupy polskich narzędziow­ców. W styczniu 1942 r. został przeniesiony do Biura Konstrukcyjnego firmy Folland Aircraft, pracując nad projektami samo­lotu bombowego dla lotniskowców oraz samo­lotu myśliwskiego. W 1942 r. w czasopiśmie Aeroplane zamieścił artykuł z rysunkami rozwią­zań konstrukcyjnych "Smyka". W grudniu 1943 r. wrócił do Londynu, gdzie został zaangażowany przez polską firmę Mill Hill Engineering Co Ltd. jako kierownik warsztatów. Firma ta, poza pro­dukcją części dla przemysłu wojennego, zajmo­wała się budowaniem prototypów sprzętu dy­wersyjnego, jak pojemniki dla zrzutów spadochronowych, wciągarki do podchwytywania przez samoloty ładunków z ziemi itp.

W kwietniu 1944 r. został powołany do Sekcji Lotniczej Ministerstwa Przemysłu i Handlu Pol­skiego Rządu w Londynie, do pracy przy plano­waniu wykorzystania zakładów przemysłu lotni­czego okupanta, które pozostaną na terenach polskich po wojnie, oraz przy opracowaniu wa­runków uruchomienia komunikacji lotniczej.

Po zakończeniu wojny w Europie pozostał na Zachodzie. W maju 1945 r. objął stanowisko kierownika warsztatów polskiej firmy Aeromechano Ltd. Jednocześnie w spół­ce z inż. R. Michałkiewiczem założył firmę Stewart Plastics Ltd. dla pro­dukcji przedmiotów z tworzyw sztucznych. W październiku 1947 r. został za­angażowany przez firmę Sir George Godfrey and Partners Ltd. w Hanworth k. Londynu, produkującą osprzęt i instalacje do klimatyzacji sa­molotów. W połowie 1949 r. objął kierownictwo nowo utworzonego działu dmuchaw i sprężarek prze­mysłowych do doładowania powietrzem silni­ków spalinowych, pneumatycznego transportu materiałów sypkich itp. Po przekształceniu tego działu w samodzielną firmę, pod nazwą God­frey Engineering, został mianowany naczelnym konstruktorem.

W 1976 r. firma Godfrey została przejęta przez koncern Howden Group. Produkcja dmuchaw i sprężarek przeniesiona została do firmy How­den Compressors w Glasgow, dział pomp i osprzę­tu dla cystern sprzedany był firmie Youldon. Płoszajski został zaangażowany przez firmy Howden Gompressors oraz Youldon w charakte­rze doradcy technicznego. W październiku 1980 r. przeszedł na emeryturę, pozostając doradcą w obu firmach.

Pasjonował się modelarstwem lotniczym, żeglarstwem, pływaniem i filatelistyką, szczegól­nie lotniczą. Był członkiem Stowarzyszenia Techników Pol­skich w Wielkiej Brytanii i wielokrotnym przewod­niczącym jego Sekcji Mechanicznej oraz długolet­nim członkiem Komisji Rewizyjnej. Był jednym z organizatorów i wykładowcą Kursów Kreślarskich i Konstrukcyjnych, prowadzonych po wojnie przez Stowarzyszenie, które pozwoliły kilkuset Polakom zdobycie zatrudnienia w zawodach technicznych. Za tę pracę został odznaczony przez Polski Rząd Emigracyjny Złotym Krzyżem Zasługi. Był człon­kiem Królewskiego Towarzystwa Aeronautycznego (Royal Aeronautical Society) oraz Towarzystwa Badań Nautologicznych (Society for Nautical Re­search). Był współorganizatorem imprez modelarskich Stowarzyszenia Lotników Polskich. Był też autorem wielu artykułów i referatów nt. dorob­ku technicznego Polaków za granicą i o ludziach polskiej techniki lotniczej oraz autorem książki Technicy Lotnictwa Polskiego na Zachodzie 1939-l946 (Londyn, tom l- 1993, tom II- 1998, wyd. krajowe- Warszawa 2007).

Żoną Jerzego Płoszajskiego była Frances Nancy z d. Treasure, z którą miał pięcioro dzieci: Zo­fię, Marię, Margaret, Antoniego i Teresę.

Jerzy Płoszajski zmarł 7.12.2007 r. w wieku 97 lat, w Londynie  i tam zo­stał pochowany.

Konstrukcje:
Płoszajski (KLS-II) (KS-II), 1927, szybowiec amatorski.
MIP ”Smyk”, 1937, amatorski samolot sportowy lub motoszybowiec.

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[3] Glass A. " Przedwojenny konstruktor". Skrzydlata Polska nr 5/2008.
[4] Płoszajski J. „Technicy lotnictwa polskiego na Zachodzie 1939-1946”. Wydawnictwo Z.P. Poligrafia. Warszawa 2007.
blog comments powered by Disqus