Pieniążek "Kukułka", 1971

Samolot sportowy amatorski. Polska.
Amatorski samolot sportowy Pieniążek ”Kukułka” w zbiorach Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. (Źródło: Copyright Tomek Spólnicki- ”Militarne Podróże”).

Samolot ”Kukułka” został skonstruowany i zbudowany przez Eugeniusza Pieniążka, w celu dokonania ucieczki z PRL z powodu szykan władz komunistycznych, utrudniających mu działalność lotniczą. Decyzja o budowie samolotu została podjęta w połowie 1968 r. Początkowo konstruktor zamierzał zbudować samolot Druine D-31 ”Turbulent” z silnikiem VW, którego dokumentacja techniczna została dostarczona z Anglii. Plany samolotu zostały w dużej mierze zmodyfikowane w celu zastosowania podczas budowy gotowych elementów szybowców. Zostały wykorzystane: tył kadłuba szybowca SZD-24 "Foka" i skrzydła szybowca ”Jaskółka”, drążek sterowy szybowca SZD-32 "Foka 5" oraz śmigło i podwozie samolotu Piper L-4 "Cub".

"Kukułka" była budowana w pokoju córki w bloku w Lesznie. Gotowe elementy, nie mieszczące się na klatce schodowej, były opuszczane na ziemię przez okno na linach. Montaż kadłuba i skrzydeł odbywał się w garażu koło aeroklubowego hangaru. Budowa samolotu została ukończona wiosną 1971 r. Pierwszy lot został wykonany 03.07.1971 r. Nazwę samolotu wymyśliła córka konstruktora, która w 1971 r. miała 7 lat. Konstrukcja pierwotnie zarejestrowana została 10.08.1971 r. pod numerem SP-PHN. Była to pierwsza powojenna konstrukcja amatorska w Polsce, która została zarejestrowana i oficjalnie dopuszczona do ruchu.

W środowisku lotniczym samolot wzbudził ogromną sensację, bardzo szybko upowszechnioną przez ogólnopolskie media, które przedstawiały go ten samolot jako dowód polskiej myśli inżynieryjnej. Miał się stać sztandarowym przykładem gierkowskiej propagandy sukcesu. Przez kilka miesięcy 1971 r. "Kukułka" wylatała kilkanaście godzin po całej Polsce. Wylaszowało się na niej 44 pilotów, w tym 5 kobiet, m. in. Pelagię Majewską, Maksymilianę Czmiel- Paszyc i Halinę Bułkę.

13.09.1971 r. Eugeniusz Pieniążek wystartował z lotniska w Krośnie z zamiarem ucieczki. Po przelocie nad terytorium Czechosłowacji i Węgier w bardzo trudnych warunkach pogodowych, w burzy, wylądował w Suboticy w Jugosławii. Po kilku miesiącach przedostał się do Szwecji, gdzie pozostał na emigracji. W 1973 r. sprowadził "Kukułkę" z Jugosławii do Szwecji. Pilot przetransportował samolot holując go za Volkswagenem Garbusem, ze zdemontowanymi skrzydłami, które przywiązał do dachu.

W Szwecji samolot stał przez kolejne 17 lat na lotnisku w Eskilstrunie. Dopiero w 1990 r. w samolocie wymieniono silnik na Continental C-90 o mocy 66 kW oraz podwozie i samolot został przywrócony do lotu. Samolot skreślono z rejestru 29.07.1972 r. W 1992 r. samolot, po gruntownym remoncie i zmianach (m.in. konstrukcji podwo­zia i zabudowie mocniejszego silnika),  został zarejestrowany w Szwecji. Otrzymał znaki SE-XKK. Samolot osiągał w locie prędkość 210 km/h i wznoszenie 7 m/s.

W 1993 r. "Kukułka" została przywie­ziona do Bielska-Białej. Do jej ponownego zarejestrowania w Polsce nadzór państwowy wymagał spełnienia pew­nych warunków technicznych (m.in. zainstalowanie sygnalizatora przecią­gnięcia). E. Pieniążek był pochłonię­ty już jednak w tym czasie budową samolotów Bücker T-131 "Jungmann", a później obowiązkami związanymi z Akcją Odbudowy RWD-5, którą kierował jako prezes Stowarzyszenia Lotnic­twa Eksperymentalnego. "Kukułka" sta­ła więc przez 4 lata w kącie hangaru na lotnisku Aleksandrowice. Wydawało się, że historia tego samolotu już na tym się zakończy.

Jednak w związku z realizacją fil­mu Kukułka, w ramach serialu dokumentalnego Wielkie ucieczki, samolot został przywrócony do stanu lotnego. Pierwszy lot wykonał 16.06.1997 r. pilot do­świadczalny Bolesław Zoń. Samolot dostał ograniczenie prędkości dopuszczalnej do 160 km/h i masy startowej do 450 kg. Jego prędkość minimalna wynosiła 80 km/h.

W 1997 r. samolot został ponownie zarejestrowany w Polsce pod numerem SP-FKU. We wrześniu 2005 r. Eugeniusz Pieniążek przekazał samolot ”Kukułka” do zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Samolot był sprawny i zdolny do lotu.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy dolnopłat o konstrukcji drewnianej.

Silnik- Continental A-65 o mocy 48 kW (65 KM), wymieniony później na Continental C-90 o mocy 66 kW (90 KM).

Dane techniczne ”Kukułka” (wg [2]):
Rozpiętość- 8,0 m, długość- 5,4 m, wysokość- 1,55 m, powierzchnia nośna- (wg [3]- 7,5) m2.
Masa własna- (wg [3]- 310) kg, masa całkowita- (wg [3]- 446) kg.
Prędkość max- 159 km/h, prędkość przelotowa- 139 km/h, prędkość minimalna- (wg [3]- 30) km/h, pułap- 3352 m.

Galeria

  • Samolot  ”Kukułka”, zdjęcie zrobione w Bielsku Białej (hangar AB). (Źródło: Copyright Paweł Kotasiński).
  • Samolot ”Kukułka” przechowywany w hangarze. (Źródło: Piotr Piechowski via www.piotrp.de).
  • Samolot ”Kukułka” przed startem. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).
  • Samolot ”Kukułka” przechowywany na lotnisku w Suboticy (Jugosławia). (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 5/1996).
  • Transport przygotowany do przejazdu przez pół Europy- z Jugosławii do Szwecji. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 5/1996).
  • ” Kukułka” w Lesznie w 1971 r. Przy ogonie Mirosław Królikowski. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 6/1996).
  • ” Kukułka” po modyfikacji w Szwecji, Eskilstun, 1992 r. W kabinie Eugeniusz Czuczwara. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 6/1996).
  • Eugeniusz Pieniążek (stoi) i Bolesław Zoń. Ostatnie uwagi przed pierwszym startem. Lotnisko Aleksandrowice, 16.06.1997 r. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 10/1998).
  • Legendarna ”Kukułka” prezentowana na 10 Zlocie Amatorskich Konstrukcji Lotniczych. Lotnisko Turbia, 2004 r. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 8/2004).

Źródło:

[1] Pieniążek E. ”Pożegnanie z Kukułką”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 6/2006.
[2] Polskie konstrukcje amatorskie.
[3] Glass A. "Polskie samoloty i motoszybowce amatorskie". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 1/1984.
[4] Pieniążek E. "Lot przez piekło do wolności...". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 1/1994, 4 i 5/1996.
[5] Pieniążek E. "Kukułka wczoraj i dziś". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 6/1996.
[6] Krawcewicz K. "Kukułka lata". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 8/1997.

blog comments powered by Disqus