Perkoz, 1945

W listopadzie 1945 r. Departament Lotnictwa Cywilnego Ministerstwa Komunikacji rozpisał konkursu na projekt motoszybowca do szkolenia pilotów szybowcowych na samoloty, jak również do treningu i uprawiania sportu lotniczego na ekonomicznie tanim w eksploatacji sprzęcie. Na ogólną liczbę 17 projektów nadesłanych do szczegółowego rozpatrzenia zakwalifikowano 11, przy czym trzem projektom przyznano nagrody główne. Konkurs wygrał doc. mgr inż. Tadeusz Chyliński projektem motoszybowca ”Pegaz”. Drugą nagrodę uzyskali inżynierowie S. Lassota i M. Wasilewski za projekt motoszybowca "Ikar 1", trzecią nagrodę nagrodę otrzymał mgr inż. W. Leja za projekt motoszybowca "Helo".
Na konkurs został zgłoszony również, bardzo interesujący, projekt motoszybowca Perkoz. Posiadał on oryginalny system sterowania bez lotek. Autor projektu jest niestety nieznany.
Projekt ten zawierał dwa ciekawe rozwiązania. Po pierwsze- usterzenie w układzie odwróconego motylka. Układ ten był badany na początku lat 1930- tych w Instytucie Aerodynamicznym w Warszawie jako jeden z wariantów patentu inż. Jerzego Rudlickiego. Tu zastosowano dalszą ewolucję tego pomysłu, polegającą na rozdzieleniu płyt i takim ich umieszczeniu, aby zmalało skręcenie belki ogonowej. Płyty nachylone były pod kątem 30° do poziomu. Układ odwróconego motylka, który ma więcej zalet od zwykłego motylka, został wypróbowany dopiero w końcu lat 1960- tych przez studgardzkich studentów na motoszybowcu Scheibe SF 28.
Cechą samolotu była jego duża samostateczność, co wyrażało się w dużym wzniosie płata, rzędu 15°. Wynikiem tego oraz przyjętej koncepcji sterowania ogonowego był brak lotek (!). Samolot posiadał układ sterowania tylko za pomocą sterów ogonowych. Było to drugie ciekawe rozwiązanie. Duże rozstawienie płyt powodowało, że przeciwne ich wychylenie wywoływało zarówno zmianę kierunku lotu, jak i przechylenia samolotu. Płyty przy zgodnych wychyleniach działały jako ster wysokości. Oczywiście takie rozwiązanie wymagało dość dokładnego dobrania wielkości powstających momentów przechylających i odchylających i właściwej proporcji między nimi. Układ na pewno dobrze spisywałby się w powietrzu spokojnym. Natomiast należałoby sprawdzić czy samolot przechylony przez burzliwą atmosferę łatwo da się przywrócić do pozycji poziomej. Ta wątpliwość przyczyniła się do tego, że ten interesujący projekt nie otrzymał jednej z trzech pierwszych nagród. Ponadto zaokrąglone kształty konstrukcji, jak u szybowca wyczynowego, zwiększały jej doskonałość aerodynamiczną lecz powodowały wzrost kosztów i trudność wykonania.
Konstrukcja.
Jednomiejscowy średniopłat o konstrukcji drewnianej.
Płat eliptyczny w części środkowej dwudźwigarowy, w odejmowanych częściach zewnętrznych jednodźwigarowy ze skośnym dźwigarkiem pomocniczym.
Belki ogonowe o przekroju kołowym, zamocowane od wierzchu do dźwigarów płata. Kabina zakryta.
Podwozie trójkołowe z kołem przednim, stałe.
Silnik- GAD o mocy 22 kW (30 KM). Śmigło pchające.
Dane techniczne ”Perkoz”, obliczeniowe (wg [3]):Rozpiętość- 11,3 m, długość- 6,0 m, wysokość- 1,75 m, powierzchnia nośna- 17,0 m2.
Galeria
Źródło:
[1] Praca zbiorowa ”Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1965.[2] Glass A. "Mało znane polskie projekty konstrukcji lotniczych (od 1945 r.)". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 8/1982.