Aero L-39 "Albatros", 1968

Samolot szkolno-treningowy. Czechosłowacja.
Samolot szkolno-treningowy Aero L-39ZA "Albatros" lotnictwa wojskowego Słowacji. Radom, 2005 r. (Źródło: Copyright Witold Mikiciuk- "Militaria i lotnictwo Jowitka").

Odrzutowy samolot szkolno-treningowy Aero L-39 "Albatros" opracowany został zgodnie z wymaganiami lotnictwa wojskowego ZSRR na następcę samolotu szkolnego Aero L-29 "Delfin". Przeznaczony, wraz ze specjalnie opracowanym wyposażeniem naziemnym, do podstawowego i zaawansowanego treningu pilotów samolotów wojskowych wszystkich typów. Prace projektowe rozpoczęto w 1964 r. zakładając kompatybilność maszyny z równolegle opracowywanymi samolotami bojowymi trzeciej generacji. Napęd samolotu stanowić miał wariant dwuprzepływowego silnika turboodrzutowego Iwczenko AI-25 o ciągu ok. 20 kN, którego produkcję na licencji, jako Walter "Titan", miano uruchomić w Czechosłowacji.

Pierwszy lot prototypu odbył się 4.11.1968 r. W testach uczestniczyło 9 latających prototypów i 2 płatowce do prób statycznych. Próby przebiegały bardzo pomyślnie, jedyną poważną zmianą była instalacja docelowego silnika AI-25TL w miejsce AI-25W oraz zmiana geometrii wlotów powietrza. Poza tym wprowadzono tylko niewielkie zmiany dotyczące głównie wyposażenia samolotu. Decyzję o rozpoczęciu produkcji seryjnej podjęto w 1971 r., w tym tez roku rozpoczęto montaż 10 samolotów tzw. serii zerowej. Oficjalne przyjęcie samolotu na wyposażenie lotnictwa Czechosłowacji miało miejsce 28.03.1972 r., wtedy tez samolot otrzymał nazwę "Albatros". W 1973 r. rozpoczęły się pierwsze dostawy samolotów dla szkolnictwa lotniczego ZSRR.

Samolot Aero L-39 produkowany był w kilku wersjach:
- L-39C, do podstawowego i zaawansowanego treningu pilotażu, w tym wariancie wyprodukowano absolutną większość samolotów, w tym wszystkie dla ZSRS,
- L-39ZO na którym można było realizować także podstawy szkolenia zastosowań bojowych, a w wypadku wojny stosować jako lekki samolot szturmowy,
- L-39ZA (rozwinięcie wersji L-39ZO), w którym rozszerzono możliwość bojowych zastosowań samolotu poprzez montaż pod kadłubem dwulufowego działka GSz-23 kalibru 23 mm. Konieczna była rekonstrukcja kadłuba w celu umieszczenia w nim zasobnika z amunicją działka. Niezbędne było także przebadanie silnika i wyeliminowanie możliwości wystąpienia przerw w jego pracy podczas prowadzenia ognia z działka. Samoloty tej wersji mają wzbogacone wyposażenie radioelektroniczne,
- L-39V to samolot-holownik celu powietrznego KT-04. Samolot w tym wariancie jest jednomiejscowy, w drugiej kabinie znajduje się bęben z liną stalową do której zaczepiony jest cel.

Samolot był eksportowany do wszystkich państw Układu Warszawskiego poza Polską, a także do wielu tzw. państw zaprzyjaźnionych. Samoloty produkcji eksportowej kompletowane były zgodnie z życzeniami zamawiającego i często posiadały zachodnie radiostacje, systemy nawigacyjne i przyrządy pokładowe. Użytkownicy:
- Afganistan,
- Egipt,
- Etiopia,
- Irak,
- Kuba,
- Libia,
- Niemcy (NRD i RFN)- pomiędzy październikiem 1977 r. a majem 1978 r. Siły Powietrzne Narodowej Armii Ludowej Niemieckiej Republiki Demokratycznej otrzymały 52 samoloty L-39ZO i 2 egz. L-39V). Po zjednoczeniu Niemiec samoloty zostały przejęte przez Luftwaffe. W latach 1993-1994 bezpłatnie przekazano lotnictwu Węgier 24 samoloty L-39ZO,
- Nigeria,
- Syria,
- Węgry- w latach 1993-1994 pozyskano z Niemiec- bezpłatnie- 24 egz. L-39ZO. W lotniczych zakładach remontowych Duna Repulőgépgyár Rt. doprowadzono do pełnej sprawności dwadzieścia, pozostałe 4 samoloty posłużyły jako źródło części zamiennych. Eksploatację L-39ZO rozpoczęto na Węgrzech w 1994 r. Ostatnie samolot wycofano z użycia w 2009 r.,
- Wietnam.

Produkcję samolotów Aero L-39 z silnikami AI-25TL przerwano w połowie lat 90-tych, na liniach produkcyjnych zastąpiły je maszyny Aero L-39MS/L-59, Aero L-139 i Aero L-159. Do początku 1995 r. w zakładach Aero Vodochody wyprodukowano 2828 samolotów L-39, z tego do ZSRR dostarczono 2094 maszyny.

W Polsce.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy (w wersji L-39V jednomiejscowy) dolnopłat o konstrukcji metalowej.

Uzbrojenie:
- L-39C- 2 belki podwieszeń o nośności po 125 kg używane głównie do podwieszania dodatkowych zbiorników paliwa,
- L-39ZO- 4 węzły podwieszeń pod skrzydłami o maksymalnej nośności 1500 kg. Podwieszać można na nich bomby, zasobniki UB-16 i UB-32 z npr kalibru 57 mm, a także kierowane pociski rakietowe powietrze-powietrze R-3S oraz zbiorniki paliwa,
- L-39ZA- dwulufowe działko GSz-23 kal. 23 mm pod kadłubem, uzbrojenie podwieszane jak w wersji L-39ZO,

Silnik- dwuprzepływowy, turboodrzutowy AI-25TL o ciągu maksymalnym 16,87 kN (1720 kg).

Dane techniczne L-39C (wg [1]):
Rozpiętość- 9,44 m, długość- 12,13 m, wysokość- 4,7 m, powierzchnia nośna- 18,8 m2.
Masa własna- 3455 kg, masa startowa- 4370 kg, masa startowa max- 4700 kg.
Prędkość max- 750 km/h, wznoszenie- 22 m/s, pułap- 11500 m, zasięg- 1100 km, zasięg ze zbiornikami dodatkowymi- 1750 km.

Galeria

  • Aero L-39ZA ”Albatros”, plany modelarskie. (Źródło: Modelarz nr 2/1970).
  • Aero L-39ZA ”Albatros”, plany modelarskie. (Źródło: Modelarz nr 2/1970).
  • Samolot szkolno- treningowy Albatros L-39 ”Albatros” w służbie lotnictwa Czechosłowacji. (Źródło:  Skrzydlata Polska nr 20/1990).

Źródło:

[1] Leopold "Aero L-39 Albatros". Nowa Technika Wojskowa nr 11/1996.
[2] Gyurösi M. "Pożegnanie L-39 Albatros". Lotnictwo nr 1/2010.
blog comments powered by Disqus