Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie
OBR SM w Tarnowie
W 1971 r. z Zakładów Mechanicznych Ponar-Tarnów wydzielono Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego (OBR SM) w Tarnowie, którego zadaniem miało być prowadzenie prac naukowo-badawczych, konstrukcyjnych, technologiczno-projektowych i doświadczalnych w celu modernizacji i rozwoju przeciwlotniczego uzbrojenia strzeleckiego i artyleryjskiego, a w późniejszym okresie także przeciwlotniczych zestawów artyleryjsko-rakietowych. Tam miano konstruować i wykonywać prototypy sprzętu, którego produkcję uruchamiać miały Zakłady Mechaniczne Ponar-Tarnów, a także dokonywać adaptacji dokumentacji licencyjnej oraz realizować nadzór nad wdrożeniem. Jego siedzibę zlokalizowano na terenie Zakładów Mechanicznych Tarnów. Poza systemami przeciwlotniczymi prowadzono prace w dziedzinie wielkokalibrowych karabinów maszynowych, urządzeń do szkolenia ogniowego załóg czołgowych, moździerzy, urządzeń do prób i testów dla przemysłu oraz adaptacją dla potrzeb polskich firm dokumentacji licencyjnych wyrobów. (Ze względu na kierunek moich zainteresowań skupiam się tylko na opisach uzbrojenia lotniczego i przeciwlotniczego).
W latach 1970-tych OBR SM uczestniczył we wdrożeniu produkcji licencyjnych 23 mm armat przeciwlotniczych ZU-23-2, przeciwlotniczych zestawów Hibneryt na samochodzie STAR-266. W 1979 r. wdrożono do produkcji w Zakładach Mechanicznych Ponar-Tarnów, opracowaną na bazie licencyjnej ZU-23-2 przez Wojskową Akademię Techniczną i OBR SM, morską armatę przeciwlotniczą ZU-23-2PAM (ZU-23-2M) ”Wróbel”.
W 1986 r. został zaprojektowany w nowoczesny samobieżny zestaw przeciwlotniczy Polon. Jednak wkrótce prace nad nim zostały przerwane. W 1986 r. wszedł do produkcji, opracowany w OBR SM, zestaw morski ZU-23-2MR ”Wróbel II”, opracowany w OBR SM, dysponujący większym zapasem amunicji i układem chłodzenia luf. W 1987 r. uruchomiono produkcję lądowego zestawu ZUR-23-2S ”Jod”, opracowanego przez Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia i OBR SM. W latach 1980-tych opracowano konstrukcję 6-lufowej, lotniczej armaty napędowej Nawałnik kal. 30 mm oraz prototyp armaty 6-lufowej Śniadrwy kal. 23 mm.
W latach 1990-tych opracowano lekki, samobieżny, przeciwlotniczy zestaw rakietowo-artyleryjski ”Sopel”/”Stalagmit”, 23 mm przeciwlotniczy zestaw rakietowo-artyleryjski ZUR-23-2TG ”Jodek-G”, modernizację morskiego zestawu ”Wróbel II”, optoelektroniczne systemy kierowania ogniem dla zestawów przeciwlotniczych. Opracowano również optoelektroniczny, mikroprocesorowy system kierowania ogniem (SKO) dla systemów przeciwlotniczych bliskiego zasięgu. W 2000 r. został opracowany projekt modernizacji 23 mm samobieżnej armaty przeciwlotniczej ZSU-23-4 ”Szyłka” do wersji ZSU-23-4MP ”Biała”. Modernizację przeprowadzone przy współudziale 4 Okręgowych Warsztatów Technicznych w Żurawicy.Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie był państwową jednostką badawczo-rozwojową, od 1.01.2005 r. przekształcił się w sp. z o.o. Specjalizuje się w konstruowaniu oraz budowie i badaniach holowanych, samobieżnych oraz morskich przeciwlotniczych zestawów artyleryjskich i artyleryjsko-rakietowych bliskiego zasięgu. Ponadto Ośrodek opracowuje: systemy kierowania ogniem, napędy i ich sterowania, zestawy treningowe do różnorodnego sprzętu uzbrojenia, urządzenia badawcze, projekty urządzeń elektronicznych ii modernizacje istniejących wzorów uzbrojenia.
Konstrukcje:
Hibneryt, przeciwlotniczy zestaw artyleryjski (projekt zestawu rakietowo-artyleryjskiego).
ZU-23-2 ”Wróbel”, przeciwlotniczy, morski zestaw rakietowo-artyleryjski.
ZUR-23-2 ”Jod”/”Jodek”, przeciwlotniczy zestaw rakietowo-artyleryjski.
Polon, 1986, projekt samobieżnego przeciwlotniczego zestawu artyleryjsko-rakietowego.
”Sopel”/”Stalagmit”, 1993, samobieżny przeciwlotniczy zestaw artyleryjsko-rakietowy.
ZSU-23-4 ”Szyłka” (”Biała”), 2000, przeciwlotniczy zestaw artyleryjski i rakietowo-artyleryjski.
Źródło:
[1] Szulc T. ”Przeciwlotniczy Sopel”. Nowa Technika Wojskowa nr 2-3/1994.[2] Kiński A. ”Dzień przeciwlotnika”. Nowa Technika Wojskowa nr 10/1999.
[3] Kiński A. ”90 lat Zakładów Mechanicznych Tarnów S.A.”. Nowa Technika Wojskowa nr 9/2007.
[4] Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie.